Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Celaleddin Karatay ve Sahip Ata Fahreddin Ali gibi<br />
güçlü vezirlerin sayesinde varln sürdüren devlet,<br />
onlardan sonra bir müddet daha devam etmitir.<br />
Selçuklu sultanlarnn bamsz olamaylarndan<br />
dolay Karamanoullar ve Erefoullar gibi beylikler<br />
de isyan etmilerdir. stilalar, isyanlar ve iç savalar<br />
Anadolu’da düzenin bozulmasna, Moollarn<br />
ar vergileri ve soygunlar da halkn daha da fakirlemesine<br />
neden olmutur. 11 Bütün bunlar Selçuklu<br />
Hanedanl’nn sonunu getirmitir. II. Mesud’un da<br />
ölüm tarihi olan 1308 yl, tarihçiler tarafndan devletin<br />
ykl tarihi olarak kabul edilmektedir. 12<br />
Anadolu Selçuklu Devleti yaklak iki asr süren varl-<br />
boyunca bütün bu karkllara ramen çok önemli<br />
eserler ortaya koymay baarmtr. Selçuklu Sanat<br />
üzerinde yaplan aratrmalar çok yönlüdür. Bunlardan<br />
biri bezeme alanndaki yaplan çalmalardr. Anadolu<br />
Selçuklu yaplarnda, mimari elemanlarn farkl malzemelerle<br />
bezendii dikkat çeker. Bezeme malzemesini<br />
oluturan ta, ahap, çini ile örneklerine pek sk rastlanmayan<br />
alç üzerindeki desenlerde “geometrik”, “gürlü”,<br />
“hat” (yaz) ve “bitkisel” olarak dört ana guruba<br />
ayrabileceimiz bezeme unsurlar mevcuttur. Bazen<br />
de birbiri ile karm düzenlemeler ilenmekle birlikte,<br />
desenlerde bezeme türlerinden birisi daha ön planda<br />
görülür. Yaz ve bitkisel bezemenin bir arada kullanld-<br />
bezemelerde yaz ön planda, geometrik ve bitkisel<br />
bezemenin bir arada olduu bezemelerde ise geometrik<br />
bezeme ön plana çkmaktadr. Burada, Anadolu<br />
Selçuklu mimarisindeki yaplarn taçkap bezeme düzeninde<br />
rûmî deseninin kullanmn kronolojik sraya göre<br />
inceleyeceiz. Anadolu’dan önce Orta Asya’da kullanlm<br />
olmasna ramen bu motif, Anadolu Selçuklular<br />
dönemindeki youn kullanm sebebiyle, Anadolu’ya<br />
ithafen “rûmi” ismini almtr.<br />
Karaman Hatuniye Medresesi Taçkap Ayrnt<br />
Cami mimarisinin en erken örneklerini bulduumuz<br />
Güneydou Anadolu’da, Suriye’nin etkileri görülmektedir.<br />
lk örnekler Anadolu Selçuklu döneminden<br />
önce ina edilmi ve Melikah döneminde yenilemeler<br />
olmutur. Bunlardan biri Diyarbakr Ulu Camii<br />
(1092) 13 olup, plan am Ümeyye Camii’ni tekrarlayan<br />
nitelikleriyle bu durumu kantlamaktadr. Avlu<br />
cephesinde yer alan iki katl revaklardaki antik balkl<br />
sütunlar, cepheyi dolanan kuaktaki helezonik dallar<br />
üzerindeki motier ve kemer silmeleriyle, dönemin<br />
seçmeci özellikleri yanstmaktadr.
Change language