n - Ä°SMEK

ya gider ve Akdeniz’e iner. Ökten’e göre bu dip dalgay
Osmanl’nn iyi okuduu, gözlerden kaçan bir noktadr.
O dönemde dünyann ticareti Akdeniz’den akar.
Osmanl da o ticaretten pay alr. Çünkü Selçuklu’yu iyi
analiz etmi ve Akdeniz havzasyla etkileimde olan
medeniyetleri iyi okumutur. Bu tezini bir örnekle açklyor
Ökten:
“Mesela Fatih Otranto’ya çkarma yapt, Adriyatik’i kesti.
Bu çkarma, II. Murat’n Arnavutluk seferinin devamdr.
Çünkü en kolay oradan çklr Adriyatik’e, yani Akdeniz
ticaret yoluna. Bunlar, medeniyet dairesi içerisinde
birbirine bal halkalardr. lk sohbetimizde bahsetti-
imiz ‘Perdeleri açk medeniyetler geliir’ tezinin bir vakasdr
bu.”
Ökten’in ifadelerine göre, Selçuklu medeniyetinin
mekân Anadoludur. Osmanl medeniyetinin mekân ise
Anadolu, Balkanlar, Orta Avrupa ve Dou Akdeniz’dir.
Mekân sabit olduu halde hadiseler zamanla deiir. lk
söyleide bahsedilen öz-biçim mefhumlar gibi mekânzaman
mefhumlar da iç içe geçen küreler gibidir. Biçim
deitii, deimesi gerektii halde öz nasl sabit kalmalysa,
mekân sabit kald halde hadiselerin cereyan
da deiebilir. Medeniyetlerin shhatinin, bu cereyanlarn
ve dip dalgalarn doru okunmas neticesinde gerçekleebilecei
düüncesindedir Ökten.
Perdelerin Kapanmas
Osmanl Macerasn Sona Erdirdi
Medeniyetlerin etkileim halinde
olmas gereklilii “iletiim” mefhumunu
dourur. Ökten’e göre
Osmanl’nn ilk dönemlerinde iletiim
mükemmeldir ve Osmanl
Devleti’nin ve medeniyetinin her
devlet ve medeniyetle temas vardr.
“Yalnzca Fatih’i ele aldmzda;
Rumca, Latince, talyanca, Arapça
ve Farsça biliyor. Bunun bir getirisi
olarak ise o medeniyetlerin geli-
imine de, deiimine de vâkf oluyor.”
diyen Ökten, iletiimin, farkllklar
bir arada tutabilmeyi de salayacana
dikkat çekiyor. “Mesela,
Fatih’in huzurunda bir münakaa
olur. bni Rüd ile Gazali’nin
taraftarlar çatrlar.