You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Silvan, 1086’da Büyük Selçuklular’n idaresine geçmi ve<br />
Artuklular’a ikta olarak verilmitir. Silvan Ulu Camii (1224) 14<br />
kuzey cephesinde yer alan sar galeri ve bir saça ta-<br />
mas gereken konsol kalntlar, farkl bir cephe düzeni<br />
göstermesi açsndan önemlidir. Bu konsol dizilerinin ve<br />
aralarndaki rozetlerin yüzeyleri, rûmi desenleriyle bezenmitir.<br />
Oyma tekniiyle uygulanan bezemedeki motier<br />
düz yüzeylidir. Ayn tarz bezemeye mihrap önü kubbesine<br />
geçii salayan tromplarn etek ksmnda da rastlanmaktadr.<br />
Erzurum Ulu Camii Saltuklular döneminden günümüze,<br />
orijinalliini kaybetmi halde ulamtr. zzettin<br />
Saltuk’un olu Melik Muhammed tarafndan 1179 ylnda<br />
yaptrldna dâir kitabe bugün mevcut deildir. 15<br />
Plân olarak, mihraba dik sahnlardan olumakta ve mihrap<br />
önü kubbeli camileri tekrar etmektedir. Silmeli kemerlere<br />
oturan büyük pandantii kubbenin yerinde bugün<br />
ahap bir kubbe bulunmaktadr. 16 Mukarnas kavsaral<br />
mihrap niinin etrafn çeviren geni bordür, yüksek<br />
kabartma olarak geometrik desenle ilenmitir.<br />
Kuzey-güney dorultusunda mihrap ekseni üzerindeki<br />
iki açklktan birisi mukarnasl kubbeyle örtülüdür. Bu<br />
örtü eklinin Erzurum’daki lhanl dönemi yaps olan Yakutiye<br />
Medresesi’nin orta açklyla benzemesi, sonraki<br />
dönemde yaplm olabileceini göstermektedir. Bu<br />
bölgede Azerbaycan bölgesine ait özelliklerin yan sra<br />
yerli ustalarn, farkl oyma tarzlarndan olan bol yivli eritleri<br />
ve halat eklindeki silmeleri çokca görülmektedir.<br />
Özellikle bombeli erit yüzeyleri en çok Dou Anadolu<br />
Bölgesi’nde kullanlmtr. 17<br />
XIII. yüzyln balarna tarihlenen Tercan Mama Hatun<br />
Kümbeti’nde 18 ise ince nilerle tekilatlandrlm olan<br />
cephelerdeki geometrik geçmeler geleneksel etkilere<br />
balanmaktadr. Giriin mukarnas kavsarasndaki yuvalar<br />
geometrik olarak bezenmitir. Hemen altndaki yuvarlak<br />
prolli eritlerden oluan geçme desenli bir kuak<br />
ve bunun altnda zemini rûmî desenli kû yaz kua çevirmektedir.<br />
Büyük Selçuklularn tula eserlerinde gördüümüz geometrik<br />
kompozisyonlar, Anadolu’nun yerli malzemesi<br />
olan taa ilenmi halinin ilk örneini Divrii Kale Camii<br />
(1180) taçkap alnlnda görmekteyiz. 19 Kitabesinde<br />
ad geçen “Meragal Üstad Hasan bin Firuz” ibaresinden<br />
dolay mimarnn Azerbaycanl olduu anlalmakta<br />
ve bahsettiimiz bezemeyi anlaml klmaktadr.<br />
Divrii Ulu Camii Kuzey Taçkap Ayrnt
Change language