n - Ä°SMEK

Antakya’da iki maaza, Hatay Harbiye’de bir maazalarnn
olduunu öreniyoruz Büyükak’tan. Antakya’daki müterileri
genelde yerli halkm. O yörenin geleneinde kz çeyizinde
muhakkak el dokumas ipek bulunmak zorundaym.
Sadece elbise için kullanlmazm ipek kumalar, genç kzlar
ham ipeklere, ham ketenlere ilermiler çeyizlik örtülerini.
Son birkaç yldr baka aileler de ipek üreticiliine balad. Ama
maalesef baz aileler iin kolayna kaçp dardan, Çin’den,
Hindistan’dan ipek getirip bunlar Antakya ipei ad altnda
sata sunuyorlar. Bizim özelliimiz ipek böceinden kozasna
kadar her eyi kendimiz yapyor olmamz. Dedemin döneminde
babam, amcalarm hepsi bu ii birlikte yapmlar. Bu aile
geleneini bozmadan kuzenler, birbirlerine sk ballklar sayesinde
bu günlere gelmiler.”
Sandklarda Sakl pekler
Nenelerinin sandklarndan çkardklar çeyizlerdeki desenleri
kullandklarn söylüyor Mehmet Büyükak. Orijinal hallerine
uygun ekilde uyguladklar desenleri, bazen de modern
desenlerle harmanladklarn belirtiyor. Kendilerinin ürettikleri
baz motieri gösteriyor bize. Desenlerdeki armoni ilgimizi çekiyor.
Özellikle bir tanesi, Antakya mozaiinin ince dokunmu
ipee desen olarak verilii. Ama öyle kopyalayp bire bir aktarlmam.
Çok dikkatle baktnzda, bunun mozaik gürü oldu-
unu anlyorsunuz. Modern çizgilerle, haf dokunularla bin
yllk Antakya tarihi yanstlm ipein dokusuna. Bunca emek
harcanan bu deerli kumalarn müteri prolini doal olarak
merak ediyoruz. Mehmet Büyükak, “stanbul’daki müterilerimiz,
burann konumu itibariyle Sultanahmet’te olduumuz
için, genelde yabanc müteriler” diyor.
Ama ham ipei tercih eden birçok Türk müterilerinin olduunu,
baz ünlü sanatçlarn atklarn, fularlarn onlardan satn aldn
dile getiriyor. Büyükak, SMEK’li bir bayan usta öreticinin
de, tesadüfen gördüü dükkâna sk sk gelip alveri yaptn
anlatyor. Naklk, ine oyas, Türk ii tel sarma, tel krma,
kurdele gibi ilerde kullanlan kumalar hep onlardan alr
olmu usta öreticimiz.
Nostaljik Tezgâh
Ylmaz pekçilik’in kapsndan içeriye girdiimizde, Büyükak’
tezgâhn banda çalr halde görmütük. Tezgâhn, dekor
amaçl olduunu düündüümüzü, ancak onu çalrken
görünce ardmz söylüyoruz Mehmet Usta’ya. “Ben her
gün muhakkak tezgâha oturmalym. Benim burada üretti-
im eylerde sata sunuluyor. Dokumadm günlerde kendimi
rahatsz hissediyorum. Bu benim için bir terapi gibi, günün
stresini ancak böyle atyorum.” diyor Büyükak.
“Bunu fark ettik. Dükkândan içeriye girdiimizde tezgâhn
bandayken sanki burada deil gibiydiniz. Siz çok anslsnz,
hem stres atp hem de para kazanyorsunuz.” diyoruz gülerek.
Tahta tezgâhn bana geçiyor yine Mehmet Büyükak.
Tezgâhyla farkl bir ba oluturduu her halinden belli oluyor.
Bize ürettii kumalarla ilgili bilgiler verirken onun sattan ziyade
dokumaktan zevk aldn anlyoruz. Çözgü ipek ipliklerin
Antakya’da hazrlanp kargo ile gönderildiini, çözgünün
taharnn (kurulumu) yaklak iki gün sürdüünü öreniyoruz.
Bir günde üç dört tane al dokuduunu söylüyor. Yedi ya-
ndan itibaren anne ve babasna yardm ettiini, ufak tefek
getir götür ileri yaptn anlatyor. On bir yana geldiinde
de tezgâhta kendini çalr bulduunu dile getiriyor Büyükak.
“Tezgâh ilk kez bana teslim ettiklerinde o kadar sevinmitim
ki anlatamam. Tezgâhn bana teslimi demek, benim bundan
böyle yetikin olduumun kabulüydü. Sanki birden on ya büyümü
gibiydim. O gün arkadalarma caka sattm hatrlyorum”
diyor gülerek.
Meslei Yeniden Canlandrma Projeleri
Geçen yl Fransz bir çiftle tantklarn söylüyor Mehmet Büyükak.
“Fransa’nn bir köyünde yayorlarm. O köyde de
birkaç asrdan bu yana dokumaclk yaplyormu. Beyefendi
bizimkilere benzer ahap tezgâh imal ediyormu. Ei de
tezgâhta dokuyormu. Kendileriyle iletiim halindeyiz, bizden
ipek iplik istemilerdi, biz de kendilerine gönderdik.” diyen Büyükak,
farkl corafyalarda ayn meslee gönül vermi olan
insanlarn olmasnn güzel bir duygu olduunu ifade ediyor.
82