49-50

işçi grubu için güven duygusunun, boş zamanınortadan kalkışı ve kentsel çevrenin kötüleşmesigibi yüzlerce değişik biçimde geldi.” (12)Bugün de yıkıcı proleterleşme/sınıf oluşumusüreçlerini, çalışma, yaşam, yönetilme koşullarındakapsamlı dönüşümle birlikte ele almalıyız:• Artan sayıda işçi için yılda en az birkaç kezyeniden iş arama angaryasının başlıbaşına bir “iş”haline gelmesi ve dev çaplı bir “köle tüccarlığı sektör”ününortaya çıkması,• Sınav köleliği (LYS’den KPSS’ye MeslekiYeterlilik Sınavlarına her yıl, sınav sayısı ve sınavkölelerinin sayısı artıyor. Bir yılda sınava girenlerinsayısı bu yıl 7 milyon kişiden 10 milyon kişiye çıktı.Bu, 10 milyon kişinin yılda ortalama 50 günlükçalışma mesaisi kadar fazladan sınava çalışmamesaisi yaptığı anlamına geliyor.)• Meslek lisesi öğrencisinin okulunun işyerihaline gelmesi,• Üniversite öğrencisinin hamburgercide garsonlukyapması,• Eğitimli mesleklerin konum ve özerklik yitimi(13),• Emekçilerin üretim araçlarından sonra, ömürboyu tek bir işe ya da mesleğe bağlı olmaktan da“özgürleşmesi”,• Tüm çalışma ve mesleklere yaygınlaştıranperformans, yeterlilik, sertifika sistemleri,• Eğitimin, iş bulmanın, çalışmanın her şeyinvahşi bir rekabet ve yarışmaya bağlanması,• Çocuğun ders, ödev, sınav yükünün durmaksızınartması,• “En büyük küresel tehdit” katına yükseltilengörülmemiş genç işsizliği ve gençlerin ailelerineartan bağımlılığı,• Kadına güvencesiz çalışma, 3 çocuk dayatması,• İş bölümündeki değişmeler ve neoliberal despotikçalışma rejimi nedeniyle çalışma yeteneğinikaybetmiş ve güvencesiz, dayanaksız hasta, sakat,yaşlı nüfusun hızlı büyümesi,• Çocuk ve yanısıra hasta, sakat, yaşlı, işsiznüfusun bakımının bireyselleştirilmesi ve kadınınev köleliğini ağırlaştırması,• Ezilen kesimlerin en alt kademe işlerde yalıtılarakçalışmaları,• Yoksulların sosyal yardımların kaybetmemekiçin kaçak çalışmak zorunda kalırken en sıkı devtürktabipleri birliðim e s l e k i s a ð l ý k v e g ü v e n l i k d e r g i s iyeni işçi kitlelerinden oluşuyordu. Neoliberal sermayebirikim stratejisini kendi karşı kutbunda devçaplı yeni proleterleşme dalgalarını da üretmektedir.İşçi sınıfı toplumsallaşmakta, toplum işçileşmektedir.Bu bugün bir yanda dar bir ekonomiksendikalmücadele, diğer yanda uzlaşmaz sınıf karşıtlığıekseninden yoksun bir toplumsal-siyasalmücadele olarak ayrıksı biçimler alsa da, iki yöndenbirbirine geçerek ilerleyecektir. Yalnız HaziranDirenişinin değil, Kürt, kadın, öğrenci hareketlerininbugünkü biçimleri ne olursa olsun tabanlarınınyeni işçi kitleleri ve işçileşen kesimlerden oluşuyorolması, işçi eylem ve direnişlerinin ise kaçınılmazolarak ekmek ve sendikanın ötesinde zaman,mekan, öz örgütlenme mücadelelerine yönelmesibir göstergedir. Yeni sermaye birikim stratejisininzorunlu kıldığı zemin yükseltimi üzerinden işçisınıfın geleneksel biçimi sarsıntılar içinde çözülmesinisürdürürken, dev çaplı yeni işçi kitlelerinintoplumsallaşmış ve siyasallaşmış sınıfsal oluşumuda bu mücadelelerin içinden geçerek ilerleyecektir.Proleterleşme SüreçleriGiderek daha geniş toplumsal kesimleri kapsamınaalıp, giderek daha rekabetçi bir işgücü piyasasınayığınlarla fırlatıp atan, orada cinsiyet, ulus,yaşa göre damgalayıp, işsizlik ve baskı ile yoğurupneoliberal çalışma disiplinine sokmaya çalışan yeniproleterleştirme süreçleri: Süregiden toplumsalsarsıntıların, rejim krizinin de arka planındakitemel tarihsel etkenlerden biridir. Öne çıkan pekçok toplumsal-siyasal olgu; Kürt müzakere sürecininyürütülüş biçimi, kadınlara dönük şiddettepatlama, gençliğe, kent yoksullarına dönük baskıve kontrol politikaları, aile ve eğitim sistemindederin kriz ve yeniden yapılandırma, toplum veyaşam mühendisliğinin yeni biçimleri, hatta HaziranDirenişi dahi, bu dev çaplı yeni proleterleştirmesüreç ve mekanizmaları kavranmadan tamanlaşılamaz. Yeni işçileştirme süreçleri ve mühendisliğikavranmadan, işçi sınıfının genişleyentemelden yeniden oluşumunu ilerletecek politikalarüretilemez.“Yoksullaşma deneyimi onların üzerine, kırsalçalışan için ortak haklarının ve köy demokrasisininkalıntılarının kaybı; zanaatkâr için statüsününyok oluşu; dokumacı için hayatiyetinin ve bağımsızlığınınortadan kalkışı; çocuk için evde çalışmave oynamanın sonu; reel ücretleri artan pek çok30Temmuz-Aralık 2013