49-50

türk tabipleri birliðim e s l e k i s a ð l ý k v e g ü v e n l i k d e r g i s iİnşaat sektörünün en önemli özelliği çoğunluklamevsimlik çalışanları barındırmasıdır. SGK istatistiklerinegöre 2012 yılı itibarıyla işkolundakilerin%78.6'sı mevsimlik sigortalıdır. Yine inşaat vetarım da çözülen işkolunun aktığı işkolları arasındailk sıralardadır. Her türlü güvencesizlik (istihdam,sosyal güvence, sağlık gibi), kötü çalışmakoşuları (uzun çalışma süreleri, fazla mesailer,belirsiz çalışma saatleri vb.), düşük ücret, sendikasızlık,haklarının kullanımında sınırlılıklar (izinkullanmama), kötü yaşam ortamı (barınma amaçlıkalınan çadır ve barakaların sağlıksızlığı ve güvensizliği,yetersiz ve sağlıksız yemekhaneler, duş,tuvalet ve lavabolar, suya erişim sorunları vb.)özellikleriyle işçi sınıfının en dezavantajlılarını içerensektörlerdir. İşyerlerinin dağınıklığı, geçiciliği,uzaklığı, sabit olarak devam edilen bir işyeri olmaması,inşaat işçilerinin sürekli bir göçmenlik karakteritaşımasına da neden olur. Zaten tarihsel olarakgöçmen işçiler yoğunlaşmıştır. Ülkemizde de genellikledaha yoksul bölgelerden (başta Kürt illeri veKaradeniz bölgesi), ağırlıkla vasıfsız, çoğunluklatopraktan kopan emekçiler için inşaat işkolu herzaman önemli bir istihdam alanı olmuştur. Eldeveri olmaması ile birlikte Kürt kökenli işçilerininşaat sektöründeki vasıfsız işgücü ihtiyacınınbüyük bölümünü oluşturduğu kabul edilmektedir(15).Harvey’in “yaratıcı yıkım” olarak tanımladığıkentsel dönüşüm politikalarının inşaat sektöründekivahşi sömürü ilişkileri yanında insan ve diğercanlıların yaşam alanlarını, doğayı, tarımsal üretimi,kentte bulunmayan pek çok olumluluğu barındırankır hayatını yok eden (13), özyönetime izinvermeyen özellikler taşıdığı da not edilmelidir.Yaşadıkları topraklardan uzaklarda, bulunduklarıkentin, mahallenin kıyısında topluca yaşayanve çalışan bu emekçi topluluklarının çevrenin sosyalkültürel yapısıyla farklılaşan özellikleri (enbaşta anadilleri, siyasi görüşleri, dinlediklerimüzikler, konuşma biçimleri, yaşam tarzları vb.)onları, siyasi atmosferin etkisiyle gerilmiş ve çoğukez kışkırtılmış olan yerel toplulukların hedefi,intikam nesnesi haline getirmektedir. Bazen deyerel düzeyde yaşanan işsizlik gibi sorunlarınmüsebbibi olarak görülmektedirler. İnşaat sektörününyükseldiği 2000'li yıllar aynı zamanda, Kürtinşaat işçilerinin öncelikli hedef oluşturdukları,sayısız linç vakasının da olağanüstü artış kaydettiğiyıllar olmuştur. Türkiye'nin hemen her bölgesindeKürt inşaat işçilerine karşı linç girişimlerindebulunulmuştur. Çalışma yaşamı zaten son dereceriskli ve zor koşullarda süren bu işçiler tarafındangünlük yaşamda devamlı hissedilen etnik ayrımcılıkve saldırıya uğrama korkusunun, fazladan birgerilim unsuru olarak, işkolundaki emek rejimininyapısını anlamak için göz önünde bulundurulmasıgerekir (15).Mevsimsel Tarım İşçiliğiMevsimlik tarım işçiliği bir kavram olarak ikiözelliği bir arada taşır: işin mevsimlik olması veücretli işçilik olması. Bu özellikler hem işin hem deyaşam koşullarının belirleyicisidir. Mevsimlik tarımişçiliği nispeten kısa bir süre için ve çok sayıda işçiyeihtiyaç duyulması halinde rasyonel bir yöntemolarak yaygın olarak kullanılmaktadır. Tarımdamevsimlik işgücü ihtiyacı “mevsimlik” göç etmeolgusunu da gündeme getirmektedir(16). Mevsimseltarım işçiliği temel olarak kayıt dışı istihdamdır.Tarım sektörü kayıt dışı çalışmanın en yaygın olduğusektördür(17).Neoliberal tarım politikaları tüm ülkede köylülerigüvencesizleştirmiş, mevsimsel tarım işçiliğineyöneltmiştir. Tarımda sübvansiyonları ve desteklerikaldırılarak, ihracata yönelik monokültür desteklenerekve tarım arazileri toplulaştırılarak kırsalalanın uluslar arası sermayeye açılması sonucuaçığa çıkacak kırsal nüfusun kentlere göçerek işgücüfiyatlarını daha da ucuzlatması söz konusudur.(9). Neoliberal tarım politikaları ile birlikte devletşiddeti, düşük yoğunluklu savaş konsepti kapsamındakoruculuk dayatmaları, köylerin yakılarakboşaltılması ile zorla yerinden edilen, mülksüzleştirilenKürtler için mevsimlik tarım işçiliği yaşamakiçin zorunlu seçeneklerden biri haline gelmiştir.1990 sonrası mevsimlik göç, Diyarbakır, Mardin,Urfa, Batman, Siirt, Bitlis, Adıyaman ve Şırnakşehirlerinden tarım sektörünün güçlü olduğuşehirlere doğru olmaktadır(18). Göçün yöneldiğibölgenin büyük kentleri olan Diyarbakır, Van, Şanlıurfagibi Kürt illeri ekonomik sebeplerle göçveren yerler olmalarına rağmen zorunlu göçlenüfusları hızla artmıştır. Bu arada batı kentlerisayılabilen Mersin, Adana, İzmir ve İstanbul’dazorunlu göçten payına düşeni almıştır(16). Zorla67Temmuz-Aralık 2013