49-50

türk tabipleri birliðim e s l e k i s a ð l ý k v e g ü v e n l i k d e r g i s iHaziran Direnişinin, nesnel kutuplaşmanın veçatışmanın emekle sermaye arasında olduğu gerçeğininolanca netliği ile görünür hale geldiği birülkede yaşandığı ve sınıfsal karakter taşıdığı açıktır.Boratav’ın belirttiği gibi (1), Haziran Direnişiile “Yüksek nitelikli, eğitimli işçiler, yarınki sınıfyoldaşları (öğrenciler) ile birlikte, profesyonellerinde katılımıyla, kapkaççı burjuvazinin ve onunlabütünleşmiş siyasi iktidarın devasa kentsel rantlarael koyma girişimine karşı çıkmaktadır. Bu, yağmacıkapitalizme karşı olgunlaşmış bir sınıfsal başkaldırıdır.Sınıfsaldır; zira burjuvaziye ve onun devletinekarşıdır; onlarla kader birliği değil, kaderkarşıtlığı içinde olan insanların ortak hareketidir”.Emekçilerin ve taleplerinin Haziran Direnişiiçindeki yeri yoğun olarak tartışılsa da, işçilerinkatılım düzeyini ve eylemlere ilişkin görüşlerinibelirlemeye yönelik neredeyse hiç alan araştırmasıyapılmadı. Bu yazıda, sözü edilen boşluğun biraz daolsa doldurulmasına katkıda bulunmak amacıylayapılan bir araştırmanın bulguları özetlenip yorumlanıyor.Alan araştırmasının verileri, DİSK Genel-İş Sendikası üyesi 468 işyeri sendika temsilcisineEylül ve Ekim 2013’de uygulanan soru kağıdı ilederlendi. Ankette sendika temsilcisi işçilere HaziranDirenişi’ne katılım düzeylerine, eylemlerle ilgiligörüşlerine, işsizlik riskine karşı maddi güvencelerineve kredi kartı borçlarına dair sorular yöneltildi.Derlenen verilerin istatistik yöntemlerle analiziile işçilerin eylemlere katılım eğilimini veeylemlerle ilgili görüşlerini etkilemesi muhtemeldeğişkenlerin saptanması amaçlandı.Aşağıda önce siyasal katılım kavramı ve siyasalkatılımı etkileyen sosyo-demografik faktörler üzerinekısa bir literatür değerlendirmesi yapılıyor.Ardından araştırmanın ana kütlesi (Genel-İş Sendikası’nınüyeleri) üzerine özet bilgiler verilip; alanaraştırmasının amacı, yöntemi, kapsamı ve örneklemindemografik özellikleri açıklanıyor. Bir sonrakibölümde başlıca araştırma bulguları özetleniyor.I. Siyasal Katılma Kavramı ve SiyasalKatılımı Etkileyen Sosyo-demografikFaktörlerDemokrasiyi oligarşik sistemlerden ayırantemel kriterlerden birisi, siyasal erkin toplum tarafındansınırlandırılması ve denetlenmesidir. Anayasave anayasal güvenceye kavuşturulan temelhak ve özgürlükler, demokratik seçimler, erklerinayrılığı, bağımsız yargı, idarenin yargısal denetimivb. geleneksel demokratik kurumlar ve ilkeler deöncelikle siyasal erkin sınırlandırılıp denetlenmesine,devlete karşı bireyi ve toplumu güçlendirmeamacına yöneliktir. Bu nedenle demokrasi ve siyasalkatılım kavramları ve pratiği birbiri ile iç içedir.Siyasal katılma, siyasal eşitlik ilkesinin kısmen deolsa hayata geçirilebilmesinin vazgeçilmez koşuludur.Katılma hakkı, siyasal hakların yanında baştadüşünce ve örgütlenme özgürlüğü, toplantı ve gösteriyürüyüşü hakkı olmak üzere, temel hak veözgürlüklerin kullanılabilmesini sağlayan bir üstözgürlük ve haktır. Bilinçli ve örgütlü kitleleringönüllü siyasal katılımı, toplumda siyasallaşmasüreciyle birlikte, demokratik değerlerin ve tutumlarıngelişip güçlenmesine hizmet eder. Kuşkusuzsiyasal süreçlere katılarak erki sınırlaması gerekenler,siyasal irade oluşumu süreçlerinden dışlanmışolan işçi ve emekçi sınıflardır. Cainzos ve Voces,yirmi Avrupa ülkesinden derledikleri verileredayanan araştırmalarında, işçi sınıfının nesnel varlığınıgörmezden gelen post-modern savların tersine,sınıfın siyasal katılma alanında önemini koruyanbir özne olmaya devam ettiğini ortaya koymaktadır(2).Yurttaşların özgür iradeleri ile bireysel olarakveya topluca siyasal erkin karar ve uygulamasüreçlerini etkilemek üzere gösterdikleri tümetkinlikler, siyasal katılma kavramı ile ifade edilebilmektedir.Sadece seçme ve seçilme hakkı değil,bütün biçimleri ve türleri ile siyasal katılma hakkı,evrensel insan hakları arasındadır. Siyasal katılmaspektrumunun sürekli genişlemesi ve öne çıkankatılma biçimlerinin değişime uğraması sonucukurumsal ve/veya geleneksel olmayan bir siyasalkatılma formu olarak protesto eylemleri, bütünülkelerde ve özellikle gençler arasında yaygınlaşmaktadır(3; 4; 5; 6). Siyasal katılmanın en eskiformu olarak seçimlere katılma önemini sürdürsede protesto eylemleri, seçmenlere sesini hemenduyurma olanağı sağlayarak siyasal dönüşümü güçlendirmeyolunu açmaktadır (7). İşgal eylemlerindenboykot kampanyalarına kadar çok çeşitli formlardave farklı amaçlarla gerçekleşebilen protestoeylemleri, siyasal karar süreçleri ile birlikte kamuoyunuda etkilemeyi amaçlar.53Temmuz-Aralık 2013