05.01.2015 Views

Difaaca Xuquuqda Aadanaha - East and Horn of Africa Human ...

Difaaca Xuquuqda Aadanaha - East and Horn of Africa Human ...

Difaaca Xuquuqda Aadanaha - East and Horn of Africa Human ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Cutubka 4.5aad<br />

Warbaahinta Bulshada ee Lagu Ololeeyo<br />

Waa in difaacayaasha xuquuqda aadanahu aqoon u<br />

yeeshaan isticmaalka teknoolojiyada warbaahinta<br />

bulshada ayna xeeladeeyaan sida ey ugu adeegsan<br />

karaan gaaritaanka yoolasha ololeha. Sidoo kale<br />

waa in teknoolojiyada cusub si adag loo baaro si<br />

loo ogaado waxtarkooda, taasoo u oggolaaneysa<br />

difaacayaasha xuquuqda aadanaha in ey gaaraan<br />

go’aanno ku salaysan xog iyo aqoon marka ey waqti<br />

iyo kheyraad u qoondeynayaan fulinta ololeyaasha<br />

xuquuqda aadanaha.<br />

Ololeyaasha badankooda ayaa dabeecad ahaan ah<br />

kuwa guud hase yeeshee marka, sabab kasta ha ku<br />

dhacdee, ololehaagu ku saabsan yahay xog gaar<br />

ahaaneed amase uu yoolkiisu yahay bulsho gaar ah,<br />

waa inaad dib u tixgalisaa sida aad u adeegsaneyso<br />

warbaahinta bulshada. Qalabka warbaahinta<br />

bulshada badankiisa ayaa u furan dadweynaha<br />

ayadoo qaababka aad ku sugeyso amniga<br />

warisgaarsiintaada qaarkeed si fudud loo jabin karo.<br />

Baraha warbaahinta bulshada ee kala duwan ayaa<br />

adeegsada qaabab kala duwan oo looga dhigi karo<br />

warisgaarsiinta kuwa gaar ahaaneed waana in la<br />

fahmo qiimaha ey sidooda u leeyihiin.<br />

Marka laga gudbo tixgalinta gaarnimada iyo amniga<br />

ayaa waxaa jira su’aasha wax-ku-oolnimada. Farriin<br />

olole oo erayadeeda la wanaajiyay laguna gudbiyay<br />

warbaahinta bulshada ma baddali karto warqad<br />

rasmi ah, qoraal loo soo gudbiyay hey’ad ilaalisa<br />

xuquuqda aadanaha, ama kulan lala yeesho xilhaye<br />

ey arrintu quseyso. Qaar ka mid ah yoolasha ololeha<br />

ayey wanaagsantahay in lagu gaaro qaababkii hore<br />

ee la adeegsan jiray.<br />

Waa maxay warbaahinta bulshadu<br />

Warbaahinta bulshada ayaa ku billaabatay baro<br />

internet ey dadku kula xiriiri karaan saaxiibadood<br />

iyo qoysaskooda ayagoo iskugu gudbinaya<br />

warisgaarsiino shaqsi ah. Markii ey isku-xirada<br />

bulshadu si aad ah u caanbaxeen ayey sidoo kale<br />

noqdeen isku-xiro lagu qaybiyo waxyaabo nuxur leh.<br />

Marka qeyb ka mid ah nuxurka ey caan noqoto ayaa<br />

waxaa q<strong>of</strong>ba u gudbiyaa q<strong>of</strong> kale ayadoo loo marayo<br />

isku-xirada bulshada, taasoo circa ku shareereysa<br />

dadka nuxurkaas dhageysanaya ama daawanaya.<br />

Tani markey dhacdo ayaa waxaa la yiraa nuxurkii<br />

‘farahuu ka baxay’.<br />

Arrintaan ayaa kor u qaadeysa farqiga u dhaxeeya<br />

warbaahintii hore iyo tan bulshada. Waxey ku<br />

saabsantahay go’aan-gaaridda tifaftiridda iyo<br />

daawadeyaasha/dhageyteyaasha. Markaan eegno<br />

warbaahintii hore, shirkado warbaahineed oo<br />

xididdeystay ayaa go’aan ka gaara waxa la sheegayo,<br />

cidda leh aragtida la qaadanayo, iyo sida loo<br />

dhiirrigalinayo, ayagoo dhammaan hoos imaanaya<br />

awoodda tifaftirid dhexe. Ma ahan in shirkadaha<br />

warbaahintu go’aaminayaan kaliya waxa la tabinayo<br />

iyo waxaan la tabineyn, balse waxey kaloo doortaan<br />

guud ahaanba farriinta la gudbinayo iyo raadka ey<br />

ku reebeyso aqristaha, iyo waliba go’aanka inuu<br />

noqonayo ‘warka bogga hore’ ama sheeko lagu<br />

duugay bartamaha jornaalka.<br />

Marka la eego warbaahinta bulshada, nuxurku<br />

waxuu ka soo billaabanayaa ilo kala duwan ayadoo<br />

loo qeybiyo si waafaqsan aragtida aqristayaasha.<br />

Haddii aqristayaasha isku-xirka bulshada midkood uu<br />

u bogo qeyb nuxurka ka mid ah waxaa dhici karata<br />

inuu ‘la wadaago’ ama uu ka ‘helo’ nuxurka una diro<br />

xiriiradiisa ku jira isku-xiradooda bulshada. Haddii<br />

eysan nuxurka daneyneyn waa iska dhegatiraan.<br />

Ayadoo jidkaan la raacayo ayaa warbaahinta<br />

qiimaha leh ee ku dhexjirta isku-xirada bulshada<br />

ee ballaaran, haddana isku dhex-yaacsan gaari<br />

kartaa ‘danwadaagyo’ maadaama shaqsiyaadku<br />

ey u gudbiyaan waxyaabaha nuxurka leh oo ey<br />

daneynayaan kaliya dad kale oo ey isku wax<br />

daneeyaan. Marka aad la falgasho warbaahinta<br />

bulshada adigoo ujeeddadaadu tahay shaqo<br />

xuquuqda aadanaha, waa inaad hesho<br />

danwaadaagyada ku habboon xerada aad ka<br />

shaqeyso laguuna bartaa inaad xubin ka tahay<br />

danwadaagyadaas.<br />

Adeegsiga Warbaahinta Bulshada<br />

Qalabka warbaahinta bulshada ayaa markasta<br />

isbaddalaya, ayadoo isku-xirada kala duwan ey<br />

sumcaddoodu kordheyso, haddana yaraaneyso<br />

markii muddo la joogaba. MySpace, oo ka mid<br />

ahaa horseedayaasha ugu waaweynaa warbaahinta<br />

bulshada, ayaa sumcaddeedii lumisay muddadii u<br />

dhexeysay 2005 oo ah markii shirkadda lagu iibiyay<br />

$580 milyan, iyo 2011 oo ah markii labaad oo la<br />

iibiyay laguna gaday $35 milyan kaliya. Waqtiga<br />

la daabacayay buuggaan ayaa baraha isku-xirada<br />

bulshada ee ugu caansan waxaa ka mid ahaa<br />

Facebook, Twitter, Youtube, Linkedln, Reddit, Digg,<br />

iyo Google+.<br />

Xusuusnow in isku-xirada kala duwan ey faa’iido<br />

u leeyihiin ujeeddooyin kala duwan. Twitter ayaa<br />

36<br />

<strong>Difaaca</strong> <strong>Xuquuqda</strong> <strong>Aadanaha</strong>: Buug Xambaarsan Macluumaad loogu Talogalay <strong>Difaaca</strong>yaasha <strong>Xuquuqda</strong> <strong>Aadanaha</strong> | Caddadka 2aad

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!