05.01.2015 Views

Difaaca Xuquuqda Aadanaha - East and Horn of Africa Human ...

Difaaca Xuquuqda Aadanaha - East and Horn of Africa Human ...

Difaaca Xuquuqda Aadanaha - East and Horn of Africa Human ...

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Midowga Haweenka Isku Galmooda ee Afrikaana<br />

(CAL). Codsiga goobjoognimada 60 ayaa la buuxiyay<br />

sanadkii 2008, ayadoo labo sano kaddib bishii<br />

Oktoobar 25dii 2010 la diiday codsigoodii. Golaha<br />

Afrikaanka ayaa ku dhacay inuu sheego sababta<br />

codsiga loo diiday inkastoo laba mar oo hore uu dib<br />

u dhigay.<br />

Kulanka Bulshada Dunida (World Social Forum)<br />

Si isbaddal loo helo, ka sokow adeegsiga<br />

hey’adaha, waxaa kale oo dadka u ololeeya<br />

LGBTI u baahan yihiin in ey raadiyaan kulammo<br />

ey qaddiyadooda ku soo b<strong>and</strong>higi karaan.<br />

Tusaale ahaan, waxaa kulamadaan ka mid ah<br />

Kulanka Bulshada Dunida oo ka dhacay Kenya<br />

Jannaayo 2007, halkaas oo ururada LGBTI oo<br />

ka kala yimid dunida daafaheeda, gaar ahaan<br />

Afrika ey u adeegsaden fursad ey kaga hadlaan<br />

caqabadaha horyaalla iyo sidii ey u bari lahaayen<br />

bulsho weynta xuquuqdooda iyo baahidooda.<br />

Waxey sameeyeen aqoonisweydaarsiyo, ayagoo<br />

sidoo kale abaabulay kalfadhiyo wadaxaajood<br />

oo dhowr ah, isla markaasna wararkooda u soo<br />

b<strong>and</strong>higay dadweynaha. Jawaabta ey ka heleen<br />

dadka kale ee ololeeya iyo dadweynaha ayaa<br />

aheyd mid wanaagsan taasoo saldhig u noqotay<br />

sii socodsiinta ololehooda, gaar ahaan gudaha<br />

dowladda martida loo ahaa ee Kenya. Horumarka<br />

lagu gaaro kulamadaan ayey tahay in si xeeladeysan<br />

loo adeegsado, dadka ololeeyana ey dabaggal ku<br />

sameeyaan.<br />

Abaalmarinta Martin Ennals ee <strong>Difaaca</strong>yaasha<br />

<strong>Xuquuqda</strong> <strong>Aadanaha</strong> 2011 (Martin Ennals Award<br />

for <strong>Human</strong> Rights Defenders 2011)<br />

Markii ey jirtay da’da 21, ayaa Kasha Jacqueline<br />

Nabagesera billowday in ey la shaqeyso xuquuqda<br />

ragga isku galmooda ee Ug<strong>and</strong>a. Laga soo billaabo<br />

xilligaas waxey aheyd afhayeen awood badan oo u<br />

dooda xuquuqda LGBTI. Kasha ayaa ka mid aheyd<br />

shaqsiyaadka ugu horreeyay ee dibedda soo dhiga<br />

aqoonsiga galmoodkeeda. Waxey la kulantay<br />

qashqashaad kaddib markii sanadkii 2007, muddadii<br />

uu Kenya ka socday Kulankii Bulshada Dunida, ey ka<br />

hadashay xushmada iyo dulqaadka daka isku jinsiga<br />

ah ee isku galmooda. Waa Aasasihii iyo Agaasimaha<br />

Freedom <strong>and</strong> Roam Ug<strong>and</strong>a (FARUG). Magaca Kasha<br />

ayaa billowgii sanadkii hore ku soo baxay daabacaad<br />

ey qortay Rolling Stone. Waxaa Kasha sanadkii 2011<br />

60 http://www.defendingwomen-defendingrights.org/cal_application.php<br />

lagu sharfay in ey qaadato Abaalmarinta Martin<br />

Ennals ee <strong>Difaaca</strong>yaasha <strong>Xuquuqda</strong> <strong>Aadanaha</strong>.<br />

Inkasta oo ey qashqashaad guud la kulantay ayaa<br />

haddana Kasha waxey ku mitiday difaaca xuquuqda<br />

LGBTI.<br />

Si kastaba ha ahaatee, waxaa dadka u ololeeya<br />

xuquuqda LGBT laga rabaa in ey si taxaddar leh u<br />

qiimeyaan duruufaha ka jira dalalkooda. Caqabadda<br />

kowaad ayaa ah helitaanka dad la aamini karo oo<br />

lala shirkoobo, si la isugu afgarto waxa ey tahay in<br />

laga gaaro dalka gudahiisa, iyo in la cayimo sida taas<br />

si wax-ku-ool ah loogu sameyn karo. Waxaa muhim<br />

ah in la tilmaamo dadka ey u badantahay in ey<br />

qaddiyada kaalmeeyaan, oo sida badan laga xusho<br />

ururada haweenka ee degaanka ka jira, ururada<br />

xuquuqda aadanaha ee dowliga ah, ururada deeqda<br />

bixiya, shaqaalaha ururada dowliga ah, iyo ergada<br />

dibolomaasiyiinta. La sameysashada ururkaan oo<br />

kale isbaheysi ayaa yeelan kara natiijooyinka liita<br />

iyo kuwa wanaagsan. Ka faa’iideysiga awooddooda<br />

bulshadeed, siyaasadeed iyo dhaqaale ayaa<br />

xayeesiin ahaan caawimaad ka geysan kara, illaa iyo<br />

xadna xalaaleyn kara arrimaha LGBTI. Hase yeeshee,<br />

marka laga eego gacan si muuqata uu urur dowli<br />

ah ugu yeelanayo halgan degaanka ka socda, waxaa<br />

loo baahanyahay in kaalmada dowliga ah eysan<br />

hareyn isxilqaanka, dhabnimada iyo naftihurnimada<br />

dadka ololeha ka wada degaanka, maadaama ey<br />

dad badani aaminsanyihiin doodda ku saabsan in<br />

dadka isku jinsiga ah ee isku galmooda ey tahay<br />

arrin “dibedda ka timid” iyo wax “Afrikaankana<br />

ka baxsan”. Dadka ololeeya ayaa sidaas darted<br />

laga rabaa in ey isbaheyso xeeladeysan la galaan<br />

taageerayaasha aydoo la tixgalinayo natiijo kasta<br />

ee suurtogal ah, una adeegsadaan isbaheysiyadaan<br />

badidooda heerka sharcidajinta iyo sameynta<br />

siyaasadda. Dhinaca kale, deeq bixiyayaasha iyo<br />

ururada dowliga ah ayey tahay in markasta oo ey<br />

suurtogal tahay ku daraan howlahooda qeyb ku<br />

saabsan LGBTI. Tusaale ahaan, in lagu martiqaado<br />

dadka u ololeeya LGBTI aqoonisweydaarsiyada iyo<br />

tababbarada ayaa kor u qaadaya awooddooda ey ku<br />

difaacayaan xuquuqda shaqsiyaadka ka tirsan LGBTI<br />

ayagoo sidoo kale helaya fursad ey ugu gudbiyaan<br />

fikradahooda dadka kale ee xuquuqda u ololeeya,<br />

isla markaasna ku ogaanaya arrinka aadaminnimada<br />

oo sida badan laga tago marka laga doodayo dadka<br />

isku jinsiga ah ee isku galmooda. Haddii ey ku daraan<br />

shaqsiyaad LGBTI ka tirsan daryeelka caafimaadka<br />

galmoodka, iyo mashaariicda HIV/AIDS, waxey<br />

ururadu isku dayi karaan in ey la dagaallamaan<br />

dayaca ey kooxdaan kala kulmeen goobtaan, taasoo<br />

nugeylnimadooda sii kordhisay.<br />

Helitaanka taageerada bulshada rayadka ee<br />

50<br />

<strong>Difaaca</strong> <strong>Xuquuqda</strong> <strong>Aadanaha</strong>: Buug Xambaarsan Macluumaad loogu Talogalay <strong>Difaaca</strong>yaasha <strong>Xuquuqda</strong> <strong>Aadanaha</strong> | Caddadka 2aad

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!