Difaaca Xuquuqda Aadanaha - East and Horn of Africa Human ...
Difaaca Xuquuqda Aadanaha - East and Horn of Africa Human ...
Difaaca Xuquuqda Aadanaha - East and Horn of Africa Human ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Midowga Haweenka Isku Galmooda ee Afrikaana<br />
(CAL). Codsiga goobjoognimada 60 ayaa la buuxiyay<br />
sanadkii 2008, ayadoo labo sano kaddib bishii<br />
Oktoobar 25dii 2010 la diiday codsigoodii. Golaha<br />
Afrikaanka ayaa ku dhacay inuu sheego sababta<br />
codsiga loo diiday inkastoo laba mar oo hore uu dib<br />
u dhigay.<br />
Kulanka Bulshada Dunida (World Social Forum)<br />
Si isbaddal loo helo, ka sokow adeegsiga<br />
hey’adaha, waxaa kale oo dadka u ololeeya<br />
LGBTI u baahan yihiin in ey raadiyaan kulammo<br />
ey qaddiyadooda ku soo b<strong>and</strong>higi karaan.<br />
Tusaale ahaan, waxaa kulamadaan ka mid ah<br />
Kulanka Bulshada Dunida oo ka dhacay Kenya<br />
Jannaayo 2007, halkaas oo ururada LGBTI oo<br />
ka kala yimid dunida daafaheeda, gaar ahaan<br />
Afrika ey u adeegsaden fursad ey kaga hadlaan<br />
caqabadaha horyaalla iyo sidii ey u bari lahaayen<br />
bulsho weynta xuquuqdooda iyo baahidooda.<br />
Waxey sameeyeen aqoonisweydaarsiyo, ayagoo<br />
sidoo kale abaabulay kalfadhiyo wadaxaajood<br />
oo dhowr ah, isla markaasna wararkooda u soo<br />
b<strong>and</strong>higay dadweynaha. Jawaabta ey ka heleen<br />
dadka kale ee ololeeya iyo dadweynaha ayaa<br />
aheyd mid wanaagsan taasoo saldhig u noqotay<br />
sii socodsiinta ololehooda, gaar ahaan gudaha<br />
dowladda martida loo ahaa ee Kenya. Horumarka<br />
lagu gaaro kulamadaan ayey tahay in si xeeladeysan<br />
loo adeegsado, dadka ololeeyana ey dabaggal ku<br />
sameeyaan.<br />
Abaalmarinta Martin Ennals ee <strong>Difaaca</strong>yaasha<br />
<strong>Xuquuqda</strong> <strong>Aadanaha</strong> 2011 (Martin Ennals Award<br />
for <strong>Human</strong> Rights Defenders 2011)<br />
Markii ey jirtay da’da 21, ayaa Kasha Jacqueline<br />
Nabagesera billowday in ey la shaqeyso xuquuqda<br />
ragga isku galmooda ee Ug<strong>and</strong>a. Laga soo billaabo<br />
xilligaas waxey aheyd afhayeen awood badan oo u<br />
dooda xuquuqda LGBTI. Kasha ayaa ka mid aheyd<br />
shaqsiyaadka ugu horreeyay ee dibedda soo dhiga<br />
aqoonsiga galmoodkeeda. Waxey la kulantay<br />
qashqashaad kaddib markii sanadkii 2007, muddadii<br />
uu Kenya ka socday Kulankii Bulshada Dunida, ey ka<br />
hadashay xushmada iyo dulqaadka daka isku jinsiga<br />
ah ee isku galmooda. Waa Aasasihii iyo Agaasimaha<br />
Freedom <strong>and</strong> Roam Ug<strong>and</strong>a (FARUG). Magaca Kasha<br />
ayaa billowgii sanadkii hore ku soo baxay daabacaad<br />
ey qortay Rolling Stone. Waxaa Kasha sanadkii 2011<br />
60 http://www.defendingwomen-defendingrights.org/cal_application.php<br />
lagu sharfay in ey qaadato Abaalmarinta Martin<br />
Ennals ee <strong>Difaaca</strong>yaasha <strong>Xuquuqda</strong> <strong>Aadanaha</strong>.<br />
Inkasta oo ey qashqashaad guud la kulantay ayaa<br />
haddana Kasha waxey ku mitiday difaaca xuquuqda<br />
LGBTI.<br />
Si kastaba ha ahaatee, waxaa dadka u ololeeya<br />
xuquuqda LGBT laga rabaa in ey si taxaddar leh u<br />
qiimeyaan duruufaha ka jira dalalkooda. Caqabadda<br />
kowaad ayaa ah helitaanka dad la aamini karo oo<br />
lala shirkoobo, si la isugu afgarto waxa ey tahay in<br />
laga gaaro dalka gudahiisa, iyo in la cayimo sida taas<br />
si wax-ku-ool ah loogu sameyn karo. Waxaa muhim<br />
ah in la tilmaamo dadka ey u badantahay in ey<br />
qaddiyada kaalmeeyaan, oo sida badan laga xusho<br />
ururada haweenka ee degaanka ka jira, ururada<br />
xuquuqda aadanaha ee dowliga ah, ururada deeqda<br />
bixiya, shaqaalaha ururada dowliga ah, iyo ergada<br />
dibolomaasiyiinta. La sameysashada ururkaan oo<br />
kale isbaheysi ayaa yeelan kara natiijooyinka liita<br />
iyo kuwa wanaagsan. Ka faa’iideysiga awooddooda<br />
bulshadeed, siyaasadeed iyo dhaqaale ayaa<br />
xayeesiin ahaan caawimaad ka geysan kara, illaa iyo<br />
xadna xalaaleyn kara arrimaha LGBTI. Hase yeeshee,<br />
marka laga eego gacan si muuqata uu urur dowli<br />
ah ugu yeelanayo halgan degaanka ka socda, waxaa<br />
loo baahanyahay in kaalmada dowliga ah eysan<br />
hareyn isxilqaanka, dhabnimada iyo naftihurnimada<br />
dadka ololeha ka wada degaanka, maadaama ey<br />
dad badani aaminsanyihiin doodda ku saabsan in<br />
dadka isku jinsiga ah ee isku galmooda ey tahay<br />
arrin “dibedda ka timid” iyo wax “Afrikaankana<br />
ka baxsan”. Dadka ololeeya ayaa sidaas darted<br />
laga rabaa in ey isbaheyso xeeladeysan la galaan<br />
taageerayaasha aydoo la tixgalinayo natiijo kasta<br />
ee suurtogal ah, una adeegsadaan isbaheysiyadaan<br />
badidooda heerka sharcidajinta iyo sameynta<br />
siyaasadda. Dhinaca kale, deeq bixiyayaasha iyo<br />
ururada dowliga ah ayey tahay in markasta oo ey<br />
suurtogal tahay ku daraan howlahooda qeyb ku<br />
saabsan LGBTI. Tusaale ahaan, in lagu martiqaado<br />
dadka u ololeeya LGBTI aqoonisweydaarsiyada iyo<br />
tababbarada ayaa kor u qaadaya awooddooda ey ku<br />
difaacayaan xuquuqda shaqsiyaadka ka tirsan LGBTI<br />
ayagoo sidoo kale helaya fursad ey ugu gudbiyaan<br />
fikradahooda dadka kale ee xuquuqda u ololeeya,<br />
isla markaasna ku ogaanaya arrinka aadaminnimada<br />
oo sida badan laga tago marka laga doodayo dadka<br />
isku jinsiga ah ee isku galmooda. Haddii ey ku daraan<br />
shaqsiyaad LGBTI ka tirsan daryeelka caafimaadka<br />
galmoodka, iyo mashaariicda HIV/AIDS, waxey<br />
ururadu isku dayi karaan in ey la dagaallamaan<br />
dayaca ey kooxdaan kala kulmeen goobtaan, taasoo<br />
nugeylnimadooda sii kordhisay.<br />
Helitaanka taageerada bulshada rayadka ee<br />
50<br />
<strong>Difaaca</strong> <strong>Xuquuqda</strong> <strong>Aadanaha</strong>: Buug Xambaarsan Macluumaad loogu Talogalay <strong>Difaaca</strong>yaasha <strong>Xuquuqda</strong> <strong>Aadanaha</strong> | Caddadka 2aad