Difaaca Xuquuqda Aadanaha - East and Horn of Africa Human ...
Difaaca Xuquuqda Aadanaha - East and Horn of Africa Human ...
Difaaca Xuquuqda Aadanaha - East and Horn of Africa Human ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ku takhasustay farriimaha qoraallada aadka u yaryar<br />
oo sida badan ey ku jiraan isku-xir iyo xuruuf<br />
fure ah. Youtube ayaa ku takhasustay fidiyowga<br />
khadka internetka halka baraha Flickr ama Picassa<br />
ay bixiyaan adeegyo muuqaal ah. Linkedln ayaa ah<br />
isku-xir bulsho ay adeegsadaan xirfadlayaashu, halka<br />
Facebook uu isku daro warbaahin noocyo badan<br />
oo loo isticmaalo warisgaarsiin shaqsi ah iyo mid<br />
xirfadlayaal.<br />
Inkasta oo kala-duwanaanshahaasi u dhaxeeyo<br />
minbarada, ayaa haddana loo baahanyahay in la<br />
tixgaliyo xeelado mideysan marka la dejinayo ama<br />
la hirgalinayo xeeladdaada ku saabsan warbaahinta<br />
bulshada:<br />
Tilmaan iska bixi – marka la eego ‘wararka xad<br />
dhaafka ah’ ee shabakada internetka, waxaa muhim<br />
ah inaad si cad u matasho ururkaaga iyo ololehaaga<br />
si q<strong>of</strong>ka daawanaya uu si dhaqso leh oo fudud ugu<br />
fahmo. Dooro magac qeexaya shaqadaada adoo iska<br />
ilaalinaya erayo la soo gaabiyay oo haddana dheer<br />
(long acronyms). Ku dhaji calaamadda ururkaaga<br />
ama ololehaaga koontadaada iyo warisgaarsiintaada<br />
khadka internetka.<br />
Noqo il war laga helo oo la aamino – u adeegso<br />
manbarkaaga warbaahinta bulshada inaad ku fidiso<br />
farriinta ololehaaga, nuxurkaaga asalka ah, iyo sidoo<br />
kale inaad dib ugu qeybiso nuxurada qiimaha leh<br />
oo aad ka hesho ilo kale. Marka aad si joogto ah u<br />
qeybiso nuxur qiimo leh oo ku saabsan mowduuca<br />
ololehaaga , waxaad noqoneysaa il laga aamino<br />
bulshada daneysa isla mowduucaas dhexdeeda.<br />
Haddii aad dariiqaan raacdo sumadda ololehaaga<br />
iyo ururkaaga ayaa xoogeysaneya isla markaasna<br />
yeelaneya awood laga dhex aqoonsado xerada aad<br />
ka shaqeyso.<br />
Hal-abuur yeelo markaad qalabka warbaahinta<br />
bulshada u adeegsaneyso howshaada xuquuqda<br />
aadanaha. Samee olole wacyigalineed oo maalmo<br />
badan soconaya adigoo maalin walba u diyaarinaya<br />
nuxur gooni ah. Ku martiqaad aqristeyaashaada in<br />
ey ka soo jawaabaan sheekooyinka shaqsiyadeed<br />
iyo fidiyowyada la soo b<strong>and</strong>higay (video-blogs).<br />
U ballanqaad abaalmarinno la siinayo q<strong>of</strong>kii soo<br />
gudbiya farshaxan, sheekooyin ama sugaan. Doodo<br />
dhexdhig xubnaha ururkaaga, ishana ku haay waxa<br />
ey ururada kale ka sameynayaan xeeladahooda<br />
warbaahinta bulshada.<br />
Ka bax qadka – aqoonso in dhammaan dadka ka<br />
faa’iideysanaya iyo dadka kale ee danta ka leh<br />
howsha ururkaaga eysan awood u lahayn in ey kaala<br />
socdaan warbaahinta bulshada. Tijaabi sidii aad u<br />
adeegsan laheyd barnaamijyada ey ka mid yihiin<br />
FrontlineSMS markaad qeybineyso farriimaha SMS<br />
si aad farriintaada ugu baahiso dadka ka faa’iideysta<br />
iyo kuwa daneeya howlaha ururkaaga adoo u<br />
maraya farriimaha qoraalka ah. Ku dhiirrigali dadka<br />
sidii ey farriintada u faafin lahaayeen ayagoo wajika-waji<br />
ula hadlaya dadka kale ama in ey noqdaan<br />
safiirada ololehaaga ee degaanka. Howlaha iyo<br />
nuxurka warbaahinta bulshada aad leedahay<br />
dhexgali xeeldaha ururkaaga ee caadiga ahaa.<br />
Isku- xir iyo isla falgal – ula falgalidda warbaahinta<br />
bulshada si joogto ah ayaa si wanaagsan kuugu<br />
xireysa ururada iyo dadka aad isku aragtida tihiin.<br />
Waxaa dhici karta inaad ogaato inaad la falgali karto<br />
ururo waaweyn ama shaqsiyaad caan ah iyo dadka<br />
go’aannada gaara haddii ey isticmaalaan qalab<br />
warbaahin bulshadeed taada la mid ah. Marka<br />
ey miro dhasho, u qaad wadahadalkaaga ‘meel<br />
albaabadu u xiran yihiin’ halkaasna kula wadaag<br />
wararka ama kala hadal sidii uu iskaashi idiin<br />
dhexmari lahaa adoo ku soo gudbinaya farriimo,<br />
email, ama telefon. Warbaahinta bulshada ayaa<br />
ah meel aad dib uga heleyso waxaad galiso: sidaad<br />
dad kale ula xiriirto ayaa lagugu soo jawaabaya,<br />
laguulana soo xiriirayaa.<br />
Hal-abuure noqo – warbaahinta bulshada ayaa ah<br />
ifafaale cusub iyo goob hal-abuurkeedo badanayo.<br />
<strong>Difaaca</strong> <strong>Xuquuqda</strong> <strong>Aadanaha</strong>: Buug Xambaarsan Macluumaad loogu Talogalay <strong>Difaaca</strong>yaasha <strong>Xuquuqda</strong> <strong>Aadanaha</strong> | Caddadka 2aad<br />
37