05.01.2015 Views

Difaaca Xuquuqda Aadanaha - East and Horn of Africa Human ...

Difaaca Xuquuqda Aadanaha - East and Horn of Africa Human ...

Difaaca Xuquuqda Aadanaha - East and Horn of Africa Human ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

xuquuqda aadanaha ee soo jireenka ah oo ka dhex<br />

shaqeeya xaaalado ey ka jiraan iska-horimaadyo<br />

furan. Markaan la yeelanay wadahadallo difaacayaal<br />

kala duwan oo ka shaqeeya xuquuqda Jihada<br />

galmoodka iyo aqoonsiga jinsiga (SOGI) ayaa<br />

waxaa noo caddaaday inaan u baahannahay<br />

inaan ballaarino waxaan diiradda saareyno iyo<br />

shaqadeennaba si aan ugu darno waxyaabaha<br />

gaarka u ah oo soo wajaha qeybtaan ka tirsan<br />

beesha difaacayaasha xuquuqda aadanaha. Waxaan<br />

muddo dhowr bilood ah wadnay doodo badan oo<br />

aan la yeelanay difaacayaal kala duwan oo isugu<br />

jira kuwa la yaqaan iyo kuwa “aan la aqoon” kuna<br />

saabsaneyd qaabka ey arrintani yeelaneyso. PI<br />

ayaa ku howlgashay faallooyin iyo dhaliilo laga soo<br />

jeediyay buugteedii hore ee loogu talo galay ilaalinta<br />

difaacayaasha, waxeyna billowday in ey eegto<br />

sidey wax uga qaban laheyd baahida loo qabo in la<br />

timaamo waxyaabaha gaarka ah. Ayadoo u mareysa<br />

shaqadii ey la qabatay difaacayaasha LGBTI ee Nepal<br />

eyna ku raaceen difaacayaasha kale ee ku kala<br />

nool dunida daafaheeda ayaa waxey PI billowday<br />

in ey tilmaanto arrimaha la wadaago oo saameeya<br />

beesheenna iyo kuwa difaaca. Cilmi-baaris ballaaran<br />

ayaa la qaaday ayadoo lala tashaday ilo asaasi ah<br />

iyo kuwa dheeraad ah, waxeyna PI billowday in ey<br />

waafajiso nidaamkii loogu talogalay difaacayaasha la<br />

yaqaan arrintaan.<br />

Buugga ayaa ka dhashay gacan-ka-geysashada<br />

dad badan oo ka baxsan waaxda cilmi-baarista iyo<br />

tababbarada ee PI. Waxaa loogu talogalay inuu<br />

noqdo mid la hirgalin karo, soo jeedinaya su’aalo,<br />

dhalinaya doodo ka dhaca ururada dhexdooda iyo<br />

waliba dalladeenna guud dhexdeeda. Waa maxay<br />

micnaha in ey ku jiraan ereyo la soo koobay oo<br />

marba marka dambeysa sii badanaya ayadoo aan<br />

la qaadaneyn doodaheenna iyo ajendooyinkeenna<br />

balse la qaadanayo tallaabooyinkeenna amniga<br />

si loo xaqiijiyo in ey dalladu si dhab ah u qabato<br />

shaqadeeda ilaalinta Buugga ayaa la tijaabiyay, lana<br />

waaafajiyay duruufaha gaar ahaaneed ayadoo PI<br />

rajeyneyso inuu xuub-dhacsan doono, siina ahaan<br />

doono mid nuxurkiis uu qiimo u yeesho beesha<br />

LBGTI. Waxaa kaliya oo uu sidaas sameyn karaa<br />

haddii difaacayaasha GBTI ey ka qeyb qaataan<br />

hannaanka billowday.<br />

Link: http://www.protectionline.org/Protection-Manual-<br />

For-LGBTI.html<br />

<strong>Xuquuqda</strong> <strong>Aadanaha</strong> ee Haweenka isku<br />

Galmooda, Ragga isku Galmooda, Labagalmoodlaha,<br />

iyo Jinsi-gudubka: Buug Saldhig<br />

u ah la Shaqeynta Hey’adaha Dabaggalka<br />

Heshiisyada ee Qaramada Midoobay iyo<br />

Hababka Gaarka ah ee Golaaha <strong>Xuquuqda</strong><br />

<strong>Aadanaha</strong> ee Qaramada Midoobay (The<br />

<strong>Human</strong> Rights <strong>of</strong> Lesbian, Gay, Bisexual <strong>and</strong><br />

Transgender People: A primer to working<br />

with the United Nations Treaty Monitoring<br />

Bodies <strong>and</strong> the Special Procedures <strong>of</strong> the United<br />

Nations Commission on <strong>Human</strong> Rights)<br />

Amnesty International (2005)<br />

Ujeeddada laga leeyahay dokumentigaan ayaa ah in<br />

ey tilmaan asaasi ka bixiso sida ururada samaflku ey<br />

u adeegsan karaan Hey’adaha Dabaggalka Heshiiska<br />

ee Qaramada Midoobay (oo loogu yeero “Hey’adaha<br />

Heshiiska”) iyo Hababka Gaarka ah ee Golaha<br />

<strong>Xuquuqda</strong> <strong>Aadanaha</strong> (Golaha) marka ey doonayaan<br />

in ey keenaan kiisas ku saabsan kor-u-qaadista iyo<br />

ilaalinta xuquuqda aadanaha ee haweenka isuku<br />

galmooda, ragga isku galmooda, laba-galmoodlaha<br />

ama jinsi-gudubka. Waxuu dokumentigu bixinayaa<br />

talooyin la dabbaqi karo oo la xiriira sida loogu<br />

adeegsan karo hey’adahaan si kor loogu qaado<br />

kiisas gooni-gooni ah iyo sidoo kale xaalado guud ee<br />

xadgudubyo xuquuqda aadanaha ee dadka LGBT.<br />

Link: http://www.amnesty.org/en/library/info/<br />

IOR40/004/2005.<br />

Mabaadii’da Yokyakarta (The Yokyakarta<br />

Principles )(2006)<br />

Sanadkii 2006, ayaa ayadoo laga jawaabayo<br />

xadgudubyo soo noqnoqday oo si wanaagsan loo<br />

diiwaangaliyay, waxaa isugu yimid Yogyakarta,<br />

Indonesia, koox khabiirro ku ah xuquuqda aadanaha<br />

oo magac ku leh dunida si ey sharraxaad uga<br />

bixiyaan mabaadii’ dowli ah oo la xiriira jihada<br />

galmoodka iyo aqoonsiga jinsiga. Natiijaduna waxey<br />

noqotay Mabaadii’da Yogyakarta: dokumenti caalami<br />

ah oo tilmaamaya xuquuqda aadanaha asagoo<br />

sheegaya halbeegyo qaanuuneed oo dowli ah ee<br />

qabanaya ciddii jabisa oo ey tahay in Dowladaha<br />

dhammaantood dhowraan. Waxey ballanqaadayaan<br />

mustaqbal nooc kale ah oo dadka dhammaantood<br />

oo dhashay ayagoo xor ah kana siman karaamada<br />

iyo xuquuqda ey fulin karaan xaqaas qaayaha leh ee<br />

q<strong>of</strong>ku la dhashay.<br />

Link: http://www.yogyakartaprinciples.org/<br />

74<br />

<strong>Difaaca</strong> <strong>Xuquuqda</strong> <strong>Aadanaha</strong>: Buug Xambaarsan Macluumaad loogu Talogalay <strong>Difaaca</strong>yaasha <strong>Xuquuqda</strong> <strong>Aadanaha</strong> | Caddadka 2aad

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!