<strong>Jak</strong> organizować edukację uczniów <strong>ze</strong> <strong>specjalnymi</strong> potr<strong>ze</strong>bami edukacyjnymi• informacji specjalistów – cenna może być wiedza pochodząca zarównood psychologa, pedagoga, w tym pedagoga specjalnego, logopedy, lekarza(pediatry bądź innego specjalisty), rehabilitanta, itp.;• publikacji i szkoleń.Dokładne poznanie dziecka umożliwia określenie jego r<strong>ze</strong>czywistych potr<strong>ze</strong>bi możliwości, a następnie sformułowanie zgodnych z nimi wymagań, równoc<strong>ze</strong>śniespójnych z obowiązującą podstawą programową. Nauczyciel powinienumieć rozpoznać specjalne potr<strong>ze</strong>by edukacyjne ucznia i na tej podstawie określić,c<strong>ze</strong>go może od niego wymagać, a c<strong>ze</strong>go nie.Nac<strong>ze</strong>lną zasadą powinno być takie kreowanie sytuacji dydaktycznej, by nie dopuścićdo wykluc<strong>ze</strong>nia, wyłąc<strong>ze</strong>nia dziecka <strong>ze</strong> <strong>specjalnymi</strong> potr<strong>ze</strong>bami z tokuzajęć. Dziecko <strong>ze</strong> <strong>specjalnymi</strong> potr<strong>ze</strong>bami ma prawo odnajdować własne miejscew społeczności, w której pr<strong>ze</strong>bywa, a nauczyciel na terenie szkoły jest osobą, którapowinna tworzyć warunki, aby mu to umożliwić.W procesie kształcenia uczniów <strong>ze</strong> <strong>specjalnymi</strong> potr<strong>ze</strong>bami edukacyjnymi istotnąrolę odgrywa odpowiednie przygotowanie warunków <strong>ze</strong>wnętrznych. Dlawielu spośród tych dzieci ważne jest twor<strong>ze</strong>nie prawidłowych warunków akustycznychi usadowienia ucznia w klasie. W przypadku uczniów z wadą słuchui wadami wid<strong>ze</strong>nia może być potr<strong>ze</strong>bne posad<strong>ze</strong>nie dziecka w pierws<strong>ze</strong>j ławce.Dziecko z ADHD nie powinno siedzieć przy oknie, żeby to, co się za nim dzieje,nie rozpraszało jego uwagi. Dzieci z <strong>ze</strong>społem Aspergera czy z autyzmem niepowinny być narażone na zbyt dużą liczbę bodźców dźwiękowych, itp. Należyrównież zwrócić uwagę na sposób organizowania pr<strong>ze</strong>str<strong>ze</strong>ni w klasie i pozanią. Dziecko poruszające się na wózku inwalidzkim będzie potr<strong>ze</strong>bowało takiegoustawienia ławek, aby mogło swobodnie pr<strong>ze</strong>mieszczać się. Dziecko chorena cukrzycę powinno mieć zapewnione odrębne pomieszc<strong>ze</strong>nie dla dokonaniapomiaru poziomu cukru i przyjęcia insuliny, a dziecko chore na epilepsję – możliwośćodpoczynku po pr<strong>ze</strong>bytym ataku choroby lub w celu jego zapobieżenia.Kolejnym ważnym aspektem jest twor<strong>ze</strong>nie prawidłowych warunków edukacyjnych.Nauczyciel powinien dostosować metody i formy pracy z dzieckiem dojego możliwości, uwarunkowanych dysfunkcjami czy sytuacją społeczną. Wiążesię to na przykład z następującymi działaniami:10• dostosowaniem sposobu komunikowania się z uczniem (np. mówieniez odpowiednim natężeniem głosu, formułowanie wypowiedzi i pytańo prostej konstrukcji, powtarzanie pytań lub instrukcji, udzielanie dodatkowychwyjaśnień, naprowadzanie pytaniami pomocniczymi, zwracaniesię wprost do ucznia);
<strong>Jak</strong> organizować edukację uczniów <strong>ze</strong> <strong>specjalnymi</strong> potr<strong>ze</strong>bami edukacyjnymi• zachowaniem właściwego dystansu (np. w przypadku dziecka niewidomegonależy stanąć blisko, dotknąć go dłonią, aby wiedziało, że jest słuchanelub że do niego kierowane jest pytanie, natomiast dla niektórychdzieci z <strong>ze</strong>społem Aspergera czy z autyzmem dotyk będzie zbyt silnymbodźcem pobudzającym);• wydłużeniem czasu pracy (np. w sytuacji odpytywania podczas zajęć, pracyklasowej, zajęć manualnych);• zmianą form aktywności (stosowanie napr<strong>ze</strong>miennie metod podającychi aktywizujących);• dzieleniem materiału nauczania na mniejs<strong>ze</strong> partie, zmniejs<strong>ze</strong>niem liczbyzadań do wykonania, zwięks<strong>ze</strong>niem liczby ćwic<strong>ze</strong>ń i powtór<strong>ze</strong>ń materiału;• częstym odwoływaniem się do konkretu;• stosowaniem metody poglądowości – umożliwieniem poznawania wielozmysłowego;• dostosowaniem liczby bodźców związanych z procesem nauczania (np.nie jest wskazane, aby uc<strong>ze</strong>ń z ADHD miał wokół siebie zbyt wiele pr<strong>ze</strong>dmiotów,nawet jeśli są to pomoce dydaktyczne);• zastosowaniem dodatkowych środków dydaktycznych i środków technicznych(w niektórych przypadkach nauczyciel będzie musiał dostosowaćje do możliwości ucznia, np. włączając film powinien opatrzyć obraztekstem pisanym, jeśli w grupie jest dziecko niesłyszące, albo powtarzaćtekst, jeśli ten uc<strong>ze</strong>ń potrafi czytać z ust;• zapewnieniem uczniowi <strong>ze</strong> <strong>specjalnymi</strong> potr<strong>ze</strong>bami edukacyjnymi możliwościkorzystania z nauki języków obcych na miarę jego potr<strong>ze</strong>b i możliwości;• stosowaniem zróżnicowanych kart zadań do samodzielnego rozwiązania(rozdawane dzieciom powinny zawierać zadania o różnym stopniu trudności);• powtarzaniem reguł obowiązujących w klasie oraz jasnym wyznaczaniemgranic i eg<strong>ze</strong>kwowaniem ich pr<strong>ze</strong>str<strong>ze</strong>gania.11