<strong>Jak</strong> organizować edukację uczniów <strong>ze</strong> <strong>specjalnymi</strong> potr<strong>ze</strong>bami edukacyjnymiSłownic<strong>ze</strong>k ważniejszych pojęćSpecjalne potr<strong>ze</strong>by edukacyjneSpecjalne potr<strong>ze</strong>by edukacyjne dzieci i młodzieży wynikają <strong>ze</strong> zróżnicowanego indywidualniesposobu nabywania wiedzy i umiejętności w procesie uc<strong>ze</strong>nia się,określonego zróżnicowanym ich funkcjonowaniem poznawczo-percepcyjnym.Specjalne potr<strong>ze</strong>by edukacyjne odnoszą się zarówno do dzieci i młodzieży mającejtrudności w uc<strong>ze</strong>niu się, jak i uczniów zdolnych Rozpoznanie specjalnych potr<strong>ze</strong>bedukacyjnych pozwala na właściwy dobór metod, środków i oddziaływań dydaktyczno-wychowawczychprowadzący do zaspokojenia potr<strong>ze</strong>b, a tym samymstwor<strong>ze</strong>nia optymalnych warunków rozwoju intelektualnego i osobowościowego.Specyficzne trudności w uc<strong>ze</strong>niu sięSpecyficzne trudności w uc<strong>ze</strong>niu się odnoszą się do uczniów w normie intelektualnej,o właściwej sprawności motorycznej i prawidłowo funkcjonujących systemachsensorycznych, którzy mają trudności w przyswajaniu treści dydaktycznych,wynikające <strong>ze</strong> specyfiki ich funkcjonowania poznawczo-percepcyjnego.Uc<strong>ze</strong>ń z niepełnosprawnościąUc<strong>ze</strong>ń z niepełnosprawnością to uc<strong>ze</strong>ń z or<strong>ze</strong>c<strong>ze</strong>niem o potr<strong>ze</strong>bie kształcenia specjalnego,który z uwagi na zabur<strong>ze</strong>nia i odchylenia rozwojowe o zróżnicowanejetiologii, wymaga zastosowania specjalnej organizacji procesu edukacyjnegow zakresie: organizacji warunków technicznych, metod i środków stosowanychw procesie dydaktycznym, kształtowania relacji społecznych, współpracy <strong>ze</strong> środowiskiemrodzinnym. Do uczniów niepełnosprawnych należy zaliczyć uczniów:niewidomych, słabo widzących, niesłyszących, słabo słyszących, z niepełnosprawnościąruchową, z autyzmem, z upośled<strong>ze</strong>niem umysłowym, z niepełnosprawnościamisprzężonymi.90Upośled<strong>ze</strong>nie umysłowe / niepełnosprawność intelektualnaOd czasu, kiedy Międzynarodowe Stowarzys<strong>ze</strong>nie do Badań Naukowych nadUpośled<strong>ze</strong>niem Umysłowym zmieniło nazwę na Międzynarodowe Stowarzys<strong>ze</strong>nieBadań nad Niepełnosprawnością Intelektualną, coraz częściej upośled<strong>ze</strong>nie
<strong>Jak</strong> organizować edukację uczniów <strong>ze</strong> <strong>specjalnymi</strong> potr<strong>ze</strong>bami edukacyjnymiumysłowe zastępowane jest pr<strong>ze</strong>z określenie niepełnosprawność intelektualna,chociaż nadal w wielu przypadkach obie nazwy traktowane są jako synonimy.Głównym argumentem za wprowad<strong>ze</strong>niem i propagowaniem w różnorodnychśrodowiskach nowej nazwy jest jej mniej stygmatyzujący charakter. Dotychczasto nowe określenie nie znalazło jeszc<strong>ze</strong> swojego miejsca w dokumentach formalnych,m.in. w zbiorach klasyfikacji stosowanych do celów diagnostycznych (np.DSM – IV 1 , ICD – 10 2 ). Dlatego też w literatur<strong>ze</strong> pr<strong>ze</strong>dmiotu panuje swoisty dualizm.Termin upośled<strong>ze</strong>nie umysłowe używane jest wciąż we wszystkich ważnychdokumentach dotyczących tej kategorii niepełnosprawności takich, jak: klasyfikacje,kryteria diagnostyczne, rozporząd<strong>ze</strong>nia prawne i deklaracje, co sprzyjajego utrwaleniu w języku fachowym, a także potocznym. 3Pedagog specjalnyPedagog specjalny to zawód, który wymaga uzyskania kwalifikacji na kierunkupedagogika specjalna, zdobycia podstawowej wiedzy i umiejętności pracyz uczniem z każdym rodzajem niepełnosprawności. Zadaniem pedagoga specjalnegojest organizowanie i koordynowanie kształcenia specjalnego ucznia z niepełnosprawnościąw różnych formach edukacji, w szc<strong>ze</strong>gólności: rozpoznawanieindywidualnych potr<strong>ze</strong>b edukacyjnych, określanie i organizowanie form i sposobówudzielania wsparcia edukacyjnego, koordynacja działań <strong>ze</strong>społu nauczycielii specjalistów w zakresie diagnozowania i opracowywania indywidualnych programówedukacyjnych, organizowania i prowad<strong>ze</strong>nia różnych porad i konsultacjidla rodziców i nauczycieli, współpracy z placówkami kształcenia specjalnego i innymipodmiotami działającymi na r<strong>ze</strong>cz niepełnosprawnych.Diagnoza funkcjonalnaDiagnoza funkcjonalna jest złożonym, wielospecjalistycznym procesem poznaniaczłowieka, mającym na celu rozpoznanie zarówno poziomu umiejętnościfunkcjonalnych jak i potr<strong>ze</strong>b, zakresu możliwości i ogranic<strong>ze</strong>ń na tle złożonychprocesów biologicznych, psychicznych i społecznych. Pr<strong>ze</strong>biega w sytuacjach1DSM-IV (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders)- – system diagnozy nozologicznej Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego.W podręczniku DSM-IV obok kryteriów diagnostycznych uwzględniono także opis zabur<strong>ze</strong>ń i wytyczne do terapii.2ICD – 10 – Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych3Określenie upośled<strong>ze</strong>nie umysłowe można odnaleźć między innymi w aktualnie obowiązujących Polsce aktach prawnych MinisterstwaEdukacji Narodowej, np. w: Rozporząd<strong>ze</strong>niu Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 18 stycznia 2005 r. w sprawie warunków organizowaniakształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w specjalnychpr<strong>ze</strong>dszkolach, szkołach i oddziałach oraz ośrodkach (DZ.U. Nr 19, poz. 166), Rozporząd<strong>ze</strong>niu Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 18stycznia 2005 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanychspołecznie w pr<strong>ze</strong>dszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (DZ.U. Nr 19, poz. 167); Rozporząd<strong>ze</strong>niuMinistra Edukacji Narodowej z dnia 30 stycznia 1997 r. w sprawie zasad organizowania zajęć rewalidacyjno-wychowawczych dla dziecii młodzieży upośledzonych umysłowo w stopniu głębokim (Dz.U. Nr 14, poz.76)91
Change language