Portret Magazine No8 xs

Семеен портрет
„Кон кој стил ќе биде наклонет секој родител зависи од
повеќе фактори, како индивидуалните карактеристики,
структурата на личноста, семејната историја, искуството,
стиловите на неговите родители, општествените прилики,
како и културата во која живее. Најчесто, тешкотии се
среќаваат кога родителите не се сложни во заедничкиот
воспитен стил. Едниот родител, на пример, е крајно
принципиелен, другиот е крајно попустлив. Ваквата
ситуација бара од децата на психолошко ниво да ги
задоволат очекувањата и на двата родители, што логично
е тешко изводливо. Мошне компликувана ситуација е кога
истиот родител испраќа двојни пораки кон детето“, додава
Гаврилоска.
ОДНОСОТ РОДИТЕЛ-ДЕТЕ КАКО ОБОСТРАН ПРОЦЕС
Времето поминато со децата треба да соодветствува на
возраста на детето. Кога децата се мали практично се во
фузирани односи со родителите, најчесто со мајката, а во
текот на растењето треба да му се остава повеќе простор на
детето без родителите.
„Исто така, времето и вниманието посветено на детето треба
да соодветствува со индивидуалните потреби и развојниот
циклус на детето. Најчесто, децата имаат повеќе потреба од
родителите во текот на нивните очекувани развојни кризи,
како поаѓање во градинка, училиште и слично, но и во нешто
што е неочекувана криза (болест, конфликт со врсници,
несовладување на училиштен материјал...). Односот
родител-дете е обостран процес. Кога родителите се
постојано присутни и ги задоволуваат потребите на децата,
а тоа не соодветствува за возраста, потребите и можностите
добро е да се прашаме чии потреби се задоволуваат во
таквите релации“, вели психологот.
Огромна е одговорноста на родителите во каква личност
ќе се изгради детето. Децата, особено малите, го гледаат
светот низ призма на родителските очи. Тие се одраз
на ставовите, вредностите и верувањата на родителите.
Децата, особено на рана возраст, не можат да проценат што
им е корисно, што не и одлуките треба да бидат во рацете
на возрасниот. Во однос на вниманието што се дава преку
постојано купување играчки или подароци на малите деца,
Гаврилоска вели дека колку и какви играчки ќе купуваат и
кои вештини ќе ги поттикнуваат со играчките е прашање на
одлука на возрасните.
„За правилни одлуки родителите треба добро да
ги познаваат децата. Доколку купувањето покажува
емоционална размена (на пример, ’Ние ти купуваме – тоа е
начинот на кој ти покажуваме дека те сакаме‘), очекувано
е децата често да го сакаат тоа, но воедно е и поттик за
размислување за родителите на кои сѐ начини покажуваат
на своите деца дека ги сакаат“, додава психологот.
одбивање да оди во градинка, училиште, повлекување,
агресивност, намален училиштен успех...
„Родителите треба добро да го подготват првороденото
дете за доаѓањето на новиот семеен член. Најважно е
да не се разниша или да се загрози чувството на љубов и
сигурност кон првороденото дете. Добро е, и колку може да
му се дозволи на детето да учествува во некои активности
поврзани со новороденото“, вели Гаврилоска.
Таа вели дека доколку кај детето се јават некои стравови, на
пример од темница, несакање да спие само во соба, страв
од непознати или други деца, па дури и мокрење в кревет
на поголема возраст, тие ситуации најчесто се апел, повик
за промена во семејното функционирање и бараат промени
на повеќе нивоа.
„Некогаш ваквите состојби се дел од развојот и можат да се
надминат во кругот на семејството. Но, некогаш опстојуваат
долго и/или се продлабочуваат. Ваквата состојба бара
консултација на стручни лица. Кај возрасните најчесто
доминира мислењето дека родителите треба спонтано
да знаат и да умеат да ги разрешуваат ваквите ситуации.
Консултација со стручно лице најчесто се поврзува со
болест, неуспех, неумешност, критика, етикета, страв
од непознато и страв од промена. Ваквиот став, што е
генерално општествен, па и културен, ја одложува одлуката
за посета на стручно лице, често до степен кога ситуацијата
е доста продлабочена“, објаснува психологот.
Гаврилоска заклучува дека никој не се раѓа подготвен за
улогите со кои се среќава во животот и дека природно е да
има и кризни периоди кои можат да водат кон тешкотии, но и
можат да бидат основа за стекнување на нови идеи, ставови,
правила, нови обрасци на однесување што ќе придонесат за
поквалитетен живот и поголемо животно задоволство.
СТРАВОВИ И ЉУБОМОРА КАЈ ДЕЦАТА
Се случува кога на свет ќе дојде новороденче, брат или
сестра, првото дете да почувствува или да покаже знаци на
промена во однесувањето, на пример, љубомора. Според
Гаврилоска, низата промени може да се манифестира
кај децата на многу различни начини како регресивно
однесување што било специфично за порана возраст како
враќање да спие со родителите, барање или да го хранат,
облекуваат, капат или одбивање храна, кршење играчки,
87