ISBN 9786054735846

Ö.A. ATASOY/ ISEM2016 Alanya – Turkey
durumuna göre ya bir “haksız fiil” veya “suç sayılan bir fiilin” ortaya çıkması söz konusu olur.
Ortaya çıkan fiilin niteliğine göre hukuki veya cezai yaptırımların uygulanması yoluna gidilebilir.
2001 Tarih ve 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 2. maddesinin 2. fıkrası bu kuralı: “Bir
hakkın açıkça kötüye kullanılmasını hukuk düzeni korumaz” şeklinde ifade etmiştir.
Maddenin daha önceki düzenlenmesi bakımından söz konusu olan ve “sırf gayrı ızrar eden” yani
“başkasını zarara sokma kastının” varlığını arayan sübjektif unsur, yeni düzenlemede madde
metninden çıkarılmıştır. Böylece, mehaz İsviçre Medeni Kanunu’nun sübjektif unsura yer
vermeyen genel düzenlemesi kabul edilmiştir. Artık hakkın bu şekilde kullanılmasının, bir kötüye
kullanma olduğunun herkesçe kabul edilecek derecede açık ve anlaşılır olup olmadığına
bakılacaktır. Hakların kullanılmasında dürüstlük esastır. Eyleme dönüşen o tarz bir kullanma,
açıkça dürüstlük kuralına ters düşüyorsa, ortada başkasına doğrudan verilen bir zarar veya zarar
verme kastı olmasa bile hak kötüye kullanılmış sayılacaktır.
2.6.Avrupa Birliğine Uyum Sürecinde Türk Çevre Hukuku
Türkiye’de AB “Çevre Politikaları” doğrultusunda, 1982 Tarihli Anayasa ve Çevre Kanunu başta
olmak üzere pek çok yasal düzenleme yapılmış bulunmaktadır. Türkiye, AB’nde oluşan politikalar
ve ortaya çıkan etkileşimli düzenlemeler çerçevesinde ilgili mevzuatı geliştirmeye devam
etmektedir. Birey olarak ‘Tüketicilerin’ sağlık ve can güvenliğinin korunmasını, çevresel
tehlikelerden korunmasını sağlamak maksadıyla kabul edilmiş bulunan Tüketicinin Korunması
Hakkındaki 6502 Sayılı Kanun bu düzenlemelere bir örnek olarak gösterilebilir.
İhtiyatlılık ilkesinin Türkiye özelinde uygulanması bakımından, gerekli yasal önlemler alınmış ve
düzenlemeler yapılmış olmasına rağmen, bazen aşırı, yanlış ve yasal olamayan eylem ve
davranışlar şeklinde ortaya çıktığına şahit olmaktayız. Özellikle, “İhtiyatlılık İlkesinin” “Aşırı
İhtiyatlılık” şeklinde anlaşılıp, yasal uygulamalara aykırı ve genel kamu düzenini bozacak şekilde
uygulanması, çevresel değerlerin korunması duyarlılığını aşarak, kamu düzenini korumak,
ekonomik ve toplumsal refahı artırmak konusundaki yasal uygulamaları göz ardı ederek, bir hakkı
kullanma görünümü altında, “hakkın kötüye kullanılması”, yani, bir başkasının hakkına veya
başkaca korunması gereken diğer haklara zarar vermek şekline bürünebilmektedir.
1. 1982 Tarihli Anayasada Çevrenin Korunması
“Sosyal Ve Ekonomik Haklar ve Ödevler” kısmında yer alan 1982 Anayasasının 56. Maddesi,
“Sağlık ve Çevrenin Korunması” başlığı altında şu düzenlemeyi yapmaktadır:“Herkes, sağlıklı ve
dengeli bir çevrede yaşama hakkına sahiptir. Çevreyi geliştirmek, çevre sağlığını korumak ve çevre
kirlenmesini önlemek Devletin ve vatandaşların ödevidir”.
Görüldüğü üzere Anayasa, hem Devlete, hem ilgili kurum ve kuruluşlara ve hem de vatandaşlara
çevreyi, çevre sağlığını geliştirmek ve korumak görevini vermektedir.
2. Çevre Kanununda Yer Alan Çevre Politikası İlkeleri
Çevre Kanunu’nda (ÇK.) (9.8.1983 Tarih ve 2872 Sayılı Kanun. Son değişiklik tarihi 24.6.2006)
çevrenin korunmasına, iyileştirilmesine ve kirliliğin önlenmesine ilişkin genel ilkeler şunlardır
740