Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
28<br />
içerisinde farklı amaçlara hizmet etmekte ve aslında eserde vurgulanmak istenen ana misyonu<br />
desteklemektedir. Anlaşılacağı gibi kahramanlar ve vasıtalar değişse de yapılan eylem veya<br />
işlev sabit kalmaktadır. Aslında konumuz itibariyle değerlendirildiğinde bir eserden diğerine<br />
nakledildiği söylenebilir.<br />
Propp, yöntemini uygularken öncelikle işlevin gösterdiği eylemin kısa bir tarifini yapar. 163<br />
Sonrasında işlev için kısa bir tanım ve simge kullanır. Son olarak da farklı eserlerden verdiği<br />
örneklerle eylemlerin sabitliğini ve masal içerisindeki yerini gösterir. Burada da<br />
menakıbnameler üzerinde aynı yöntemi kullanarak önce sabit unsurları belirleyeceğiz.<br />
Böylece sabit unsurların “anlam” açısından ana kurgu içerisinde hangi misyona hizmet ettiği<br />
üzerinde duracağız. Bundan sonra işlevin oluşumunda ve menakıbnamede yer almasında<br />
hangi kaynakların (eski Türk anlatıları veya dinî anlatılar gibi) etkili olduğu, işlevleri<br />
desteklemek için hangi keramet motiflerinin kullanıldığı ile kullanılma sebeplerini<br />
tartışacağız. Bu çerçevede menakıbnamelerde desteklenen sufi öğretinin veya tarikatın<br />
hizmet ettiği görüşlerin işlevlerin oluşumundaki etkileri önem kazanıyor.<br />
2.1 MENAKIBNAMELERDE BAŞLANGIÇ<br />
Propp, masalların girişinde genelde bir başlangıç durumu sunulduğunu belirtir. Bu bölümde<br />
kısaca kahramanın ailesi, kahraman tanıtılır ve masaldaki genel durum betimlenir. Bu<br />
başlangıç durumu bir işlev değilse de önemli bir biçimbilimsel öğedir. 164<br />
Menakıbnamelerde de başlangıç kısmında kahramanın ailesinden bahsedilir; ayrıca çoğu<br />
menakıbnamede kahramanın çocukluk yıllarına da kısaca yer verilir. Eserin yazılma sebebi de<br />
bu kısımda anlatılır. Sebep Seyyid Harun örneğinde olduğu gibi kahramanın (velinin)<br />
takipçilerinin isteği olabilir veya okuyuculara nasihat amaçlı yazılmış olabilir. Çoğu<br />
menakıbnamede başlangıç kısmında; yaratıcıya, peygambere ve evliyaya övgüler içeren bir<br />
dua bölümü bulunur. Kur’an’da evliyadan bahseden ayetlere burada yer verilir. Bu bölümün<br />
yazılma sebebinin “veli” figürünün okuyanlar nezdinde meşrulaştırılması olduğu<br />
düşünülebilir. Nitekim bu, Makâlât-ı Seyyid Harun’un başlangıç kısmında açıkça<br />
görülebilir. 165<br />
163<br />
Propp, a.g.e, s. 35.<br />
164<br />
Propp, a.g.e, s. 35.<br />
165<br />
Abdülkerim bin Şeyh Musa, a.g.e, s. 21.
Change language