Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
59<br />
velilerden üstün gösterilerek yüceltilmiştir. “Müjdeleme” işlevi ile “velayette üstünlük”<br />
işlevini birbirine karıştırmamak gerekir. “Müjdeleme” işlevinde “meşrulaştırma” amacı öne<br />
çıkar, anlatının başlangıcında kahramanın dinî bir karakter tarafından onurlandırılması<br />
sağlanır. “Velayette üstünlük” işlevinde ise ispatlama ve yüceltme gayesi öne çıkarken,<br />
kahramanı diğer velilerden üstün gösterme çabası vardır.<br />
Şeyhler arasındaki rekabet ortamına ve sufi anlayışta kabul gören hiyerarşik anlayışa dikkat<br />
etmek gerekir. “Vahdet-i vücud”u anlatırken sufiler arasındaki “takvaya göre insanı<br />
derecelendirme” ve bu yolla oluşan hiyerarşik yapıdan bahsetmiştik. Bu durum sufiler<br />
arasındaki rekabetin oluşumunda önemli bir faktör olarak karşımıza çıkar. Söz konusu<br />
rekabetin menakıbnamelerdeki izlerine en açık şekilde rastladığımız işlev “velayette<br />
üstünlük” işlevidir.<br />
İşlevde üstünlüğün “kabul görmesi” farklı şekillerde gerçekleşebilir. Örneğin kahraman, şahit<br />
gösterilen diğer velinin gösterdiği kerametten daha büyük veya üstün bir keramet gösterir.<br />
Kahramanın diğer velilerden daha akıllı ve âlim gösterilmesi yaygın görülen “kabul görme”<br />
biçimlerindendir.<br />
Abdal Musa Velayetnamesi’nde Veli Baba, Abdal Kefi, Hoca Ahmet, Kızıl Deli Sultan gibi<br />
veliler, Abdal Musa’nın emrinde birer asker ve mürit olarak gösterilmiştir. 344 Şunu da<br />
belirtelim ki; “Kızıl Deli” aslında bizim incelediğimiz menakıbnamelerden Seyyid Ali Sultan<br />
Velayetnamesi’nin baş kahramanıdır. Kaygusuz Abdal, Abdal Musa’nın müritlerindendir.<br />
Kaygusuz Abdal Menakıbnamesi’nde onu diğer müritlerden ayıran ve üstün gösteren bazı<br />
hikâyeler anlatılmıştır. Kaygusuz’un zekâsı ve velayeti bizzat Abdal Musa tarafından övülmüş<br />
ve diğer dervişlerden üstün tutulmuştur. 345 Ayrıca Kaygusuz, hac yolculuğu sırasında da<br />
çeşitli şekillerde gösterdiği zekâsı ve kerametleriyle diğer müritlerden üstün olduğunu<br />
göstermiştir. 346<br />
Seyyid Ali Sultan, bizzat Hacı Bektaş tarafından Emir Sultan, Rüstem Gazi, Seyyid<br />
Abdüssamed Fakihî gibi isimlerden daha üstün tutulmuş ve onların başı olarak tayin<br />
edilmiştir. 347<br />
344<br />
Güzel, Abdal Musa..., s. 147-150.<br />
345<br />
Güzel, Kaygusuz Abdal..., s. 102.<br />
346<br />
Güzel, Kaygusuz Abdal..., s. 103, 104, 129, 133.<br />
347<br />
Yıldırım, a.g.e., s. 163.
Change language