Gyöngyösi Gergely OSPPE: Epitoma és Directorium

hii sese hymnis applicant, huius mundi homines et dies dormitant. At illi et
noctes ducunt insomnes. Non denique adest hiis uxor soluta crines, non liberi
futuram orbitatem deplorantes, non servi explorantes eflaturum mox spiritum,
sed horum omnium liber animus, unum illud et solum advertit, uti ultimo suo
5 eflatu Deo decedat gratus.
Capitulum XXX. Quare fratres quorundam ordinum non multiplicantur
Sensere quidam asperitatem observantiarum esse in causa, quare certi ordines
religiosorum non multiplicantur, sed quasi quottidie decrescunt in numero.
Nam (ut aiunt) sicut exordiri viam precipitem, nunc saxis asperam, nunc obduc-
10 tam sentibus, nunc || gurgitibus intercisam vel torrentibus rapidam, ubi labora- 55v
re, herere, labi et cadere sit necesse, cunctos deterret et facit deflectere pedem
cum affectu, ob primi etiam aditus difficultatem sic agredi vitam quorundam
religiosorum quantumvis sanctam et immaculatam spinis horrentibus disciplinarum
asperam vel saxis exstantibus laborum ignominiarum etcetera. Dolorum,
15 amaritudinum et paupertatum duram, ubi summo cum labore manuum et pedum
tritu ac magna cadendi sollicitudine cuique gradiendum est, multos timere
et evitare facit. Hinc est, quod laici vivere cum heremitis crebro laborantibus
nolunt, sed alibi, ubi associati presbitero, trium vel quattuor sermonum, breviarium
portare habent per vicos et plateas. Quo contra presbiteri, plebani et
20 beneficiati non facile amplectuntur statum, ubi mendicare hostiatim et audire
confessiones crebras deberent, sed vadunt ad ordines non mendicantium. Quoniam
multo apparatu circundatus et divitiis oneratus, ut Lactantii verbis utar:
„Minime ingreditur vel tenet angustias, sed aut cum detrimento salutis eo vadit,
quo eum voluptas et cupiditas precipitem trahit, aut intuitu salvandi animam
25 eam sibi eligit religionem, ubi ingressus amenus, convictus iucundus et asperitas
victuum atque amictuum moderata.”
Hec, reverende pater, multi putant verisimiliter, alii falso dicta. Ego vero
(ut bona venia loquar) autumo bonos et disciplinatos, stabiles et inconcussos
non facile terreri duris et asperis salutis itineribus, quam placet eis amara et
30 gravia pacienter et equo animo perferre, eo quidem promptius, quanto summus
imperator dominus || noster Iesus Christus precessit, et premia pro laboribus 56r
eterna constituit. Est itaque aliud in causa, nam eos, qui ab utero sancte religionis
oberrarant, revocat impunitas promissa et data. Sic Romulus condita Roma
cupiensque multitudinem civitatis augere, constituto asylo impunitatem polli-
35 citus est confugientibus in eum, et in brevi magnam finitimorum multitudinem
acquisivit ex hiis, quos liberarat ab omni noxa. Sic Ninus civitatem ampliavit,
quoniam in solatium doloris, imaginem mortui patris sibi fecit. Cui tantam
exhibebat reverentiam, ut quibuscunque reis ad eam confugientibus parceret.
Vulgi vero animos nil tam accendit fieri religiosos et perfectos imitatores Chri-
40 sti, quam sancta vita fratrum et affabilis conversatio; efficatior tamen est vox
exempli, quam verbi, quod si quis sanctus non facile conversatur, nec alloquitur
blande, sed semper torvo vultu (prout sunt plerique natura terribiles) is certe
non auget numerum.
23–26 Minime ... moderata] Bei Laktanz ist es nicht zu finden.
23