ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ

12Ο Άνθρωπος και το Σύμπανπλησιέστερο σε ‘μας άστρο. Το φως του χρειάζεται8,5 περίπου λεπτά για να φτάσει μέχρι τη Γη, πουσημαίνει ότι τον βλέπουμε όπως ήταν πριν από 8,5λεπτά. Το ίδιο συμβαίνει και με όλα τα άλλα άστρα,όπως για παράδειγμα το άστρο Αλντεμπαράν ή Λα−μπαδίας στον αστερισμό του Ταύρου, ο οποίος απέ−χει 68 έτη φωτός από τη Γη μας. Αυτό σημαίνει ότιτο φως του τρέχοντας με την ταχύτητα του φωτός(300.000 χιλιόμετρα το δευτερόλεπτο) χρειάζεται 68χρόνια για να φτάσει στη Γη μας. Έτσι όταν φτάσε−τε στα 68 σας γενέθλια θα μπορέσετε να δείτε τονΑλντεμπαράν όπως ήταν την ημέρα που γεννηθήκα−τε. Κοντά στον Αλντεμπαράν βλέπουμε το γιγάντιοάστρο Μπετελγκέζ στον αστερισμό του Ωρίωνα πουβρίσκεται 500 έτη φωτός μακριά μας. Το φως πουθα φτάσει απόψε στη Γη μας από τον Μπετελγκέζάρχισε το ταξίδι του αυτό πριν από 500 χρόνια, ότανο Κολόμβος έκανε τα περίφημα ταξίδια του στον ΝέοΚόσμο. Ο Ρίγκελ στον ίδιο αστερισμό του Ωρίωνα εί−ναι 900 έτη φωτός μακριά μας, γι’ αυτό απόψε τονβλέπουμε όπως ήταν τον 11ο αιώνα, την εποχή πουο Λήφ Έρικσον ήταν ο πρώτος ευρωπαίος που ανα−κάλυπτε την Αμερική. Το φως από τον πλησιέστεροσε μας γαλαξία της Ανδρομέδας χρειάστηκε 2,2 εκα−τομμύρια χρόνια για να φτάσει στη Γη μας, πράγμαπου σημαίνει ότι το φως που φτάνει σήμερα σε μαςξεκίνησε από εκεί έξω όταν οι προπάτορες του αν−θρώπου έκαναν τα πρώτα δειλά βήματά τους πάνωστον πλανήτη μας. Ο ουρανός δηλαδή δεν εκτείνεταιμόνο χωροταξικά, αλλά και χρονικά. Αυτή άλλωστεείναι και η σύγχρονη αντίληψη που έχουμε για τοχωροχρονικό μας Σύμπαν, την γέννησή του και τιςαπαρχές του χρόνου.Ερώτηση: Τι εννοούμε όταν λέμε «χρόνος»;Απάντηση: Η έννοια του χρόνου, επιφανειακάτουλάχιστον, φαίνεται να είναι τόσο ευκολονόητη καιάμεσα συνδεδεμένη με την καθημερινότητά μας ώστενα μοιάζει σχεδόν κοινότυπη και εμφανής. Κι όμως ηέννοια αυτή έχει αποδειχθεί τόσο σπουδαία και μυ−στηριώδης, ώστε μερικά από τα μεγαλύτερα ανθρώ−πινα μυαλά έχουν καταπιαστεί με την ανάλυση και ταπαράδοξά του. Παρόλα αυτά κανείς δεν ξέρει τι είναιο «χρόνος»! Ακόμη και ο Αϊνστάιν δεν κατόρθωσε ναβρει την απάντηση αν και δαπάνησε το μεγαλύτερομέρος της ζωής του αντιμετωπίζοντας διάφορα ερω−τηματικά που είχαν σχέση με δύο βασικές ιδέες τιςοποίες είχε δημοσιεύσει το 1905 και το 1915. Με τιςιδέες του εκείνες ο Αϊνστάιν έδωσε πραγματικά μίατελείως διαφορετική τροπή στην εξέλιξη της αντίληψηςπου έχουμε για το χώρο και το χρόνο. Οι ιδέες τουαυτές είναι γνωστές σήμερα με την επωνυμία Ειδικήκαι Γενική Σχετικότητα.Ερώτηση: Ο Αϊνστάιν όμως δεν είπε ότι ο χρόνοςείναι η τέταρτη διάσταση;Απάντηση: Πράγματι, με βάση τη Σχετικότητα οΑϊνστάιν μας δίδαξε ότι ο χώρος και ο χρόνος σχε−τίζονται άμεσα μεταξύ τους. Φυσικά στο χώρο πουζούμε αντιλαμβανόμαστε εύκολα τις τρεις διαστάσειςτου, όπου κάθε αντικείμενο έχει ένα δεδομένο ύψος,μήκος και πλάτος. Ο Αϊνστάιν όμως μας έδειξε ότιζούμε σ’ ένα Σύμπαν τεσσάρων διαστάσεων, γιατίόλοι μας υπάρχουμε μέσα σ’ αυτό που ονόμασε χω−ρόχρονο. Ο χρόνος δηλαδή είναι μία από τις τέσσεριςδιαστάσεις. Η διάσταση φυσικά αυτή δεν είναι άμεσαεμφανής όπως οι τρεις διαστάσεις του χώρου, γιατίη αντίληψη που έχουμε για τη διάσταση του χρόνουείναι διαφορετική. Αισθανόμαστε την ροή του χρόνουσαν γεγονότα που έρχονται προς εμάς από το μέλ−λον, και χάνονται πίσω μας στο παρελθόν. Δεν μπο−ρούμε φυσικά να δούμε το μέλλον, αλλά ούτε και τοπαρελθόν παρά μόνο σαν μια ανάμνηση της σκέψηςμας. Παρ’ όλα αυτά ένα αντικείμενο δεν μπορεί ναυπάρχει στο χώρο, χωρίς την διάσταση του χρόνου.Είναι επίσης γεγονός ότι ο Αϊνστάιν μας περιέγραψε τισυμβαίνει στο χρόνο όταν τον παρατηρούμε από ένααντικείμενο που πλησιάζει την ταχύτητα του φωτός ήόταν πλησιάζουμε ορισμένα αντικείμενα μεγάλης βα−ρύτητας όπως είναι οι Μαύρες Τρύπες, αλλά αυτό δεσημαίνει ότι γνώριζε τι είναι ο χρόνος.Ερώτηση: Η σύγχρονή όμως φυσική τι λεει;Απάντηση: Οι σύγχρονοι φυσικοί δεν μπορούν ναμας βοηθήσουν πάρα πολύ. Μας μιλάνε φυσικά γιατον δεύτερο νόμο της θερμοδυναμικής, για την εντρο−πία του Σύμπαντος και για το βέλος του χρόνου, αλλάτίποτε απ’ όλα αυτά δεν μας δίνει έναν πλήρη ορισμότης έννοιας του χρόνου. Αλλά ούτε και οι λεξικογρά−φοι βοηθάνε πολύ αφού αν κοιτάξουμε στα λεξικά θαβρούμε κάποιες γενικόλογες συντομογραφίες του τύ−που: «χρόνος είναι η έννοια που εκφράζει τη διαδοχήή και τη διάρκεια φαινομένων, ενεργειών, καταστάσε−ων ή την χρονική απόσταση ανάμεσα σε δύο γεγονό−τα». Τέτοιου είδους ορισμοί όμως μας παραπέμπουνσε θέματα μέτρησης του χρόνου κι όχι σ’ αυτόν τούτοτον χρόνο. Μας μιλάνε δηλαδή για το «πέρασμα» τουχρόνου και όχι για το τι είναι ο χρόνος.