ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ

ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ, ΤΟΜΟΣ 72, TEYXOΣ 1−3, 2010 69ζονται κυρίως σε συνδιασμό με HPLC. Επίσης ο συν−διασμός HPLC με φασματοφωτομετρία μάζας (HPLC−MS) βρίσκει εφαρμογή στην ανίχνευση φαρμάκων τωνοποίων το μόριο είναι πολύ μεγάλο και ασταθές κα−θώς και στην μελέτη της φαρμακοκινητικής νέων φαρ−μάκων (π.χ. προσδιορισμός στα διάφορα βιολογικάυγρά και ιστούς, ταυτοποίηση και επιβεβαίωση τηςδομής αγνώστων μεταβολιτών)(17).Η μέθοδος μέτρησης αναφοράς για τον ποσοτικόπροσδιορισμό του λιθίου είναι φασματοφωτομετρίαατομικής απορρόφησης. Συνήθως όμως ο προσδιορι−σμός του γίνεται με φλογοφωτομετρία.Τέλος, ο συνδυασμός της ειδικότητας των ανοσο−προσδιορισμών με την ευαισθησία των συστημάτωνχημειοφωταύγειας αποτελεί πεδίο δυναμικής ανάπτυ−ξης για την TDM.Δ. ΗΛΕΚΤΡΟΧΗΜΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙΣτις μεθόδους αυτές ανήκει η μέτρηση του λιθίου μεεπιλεκτικό ηλεκτρόδιο λιθίου. Επιπλέον, στα πλαίσιατης ανάπτυξης της τεχνολογίας των ηλεκτροχημικώνβιοαισθητήρων, έχουν ήδη εμφανισθεί και συστήματααμπερομετρικών ενζυμικών ηλεκτροδίων με εφαρμογήστην TDM(18).Ε. ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙΒρίσκουν εφαρμογή στον προσδιορισμό αντιβιοτι−κών. Οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται στηρίζονταιστην αναστολή ανάπτυξης ευαίσθητων στελεχών μι−κροοργανισμών σε βιολογικά δείγματα περιέχονταάγνωστη συγκέντρωση αντιβιοτικού, συγκριτικά με τηναναστολή ανάπτυξης του ίδιου μικροοργανισμού, απόγνωστή συγκέντρωση αντιβιοτικού στις ίδιες συνθή−κες.Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι διαφορετικές μέ−θοδοι, διαφορετικά αντιδραστήρια (π.χ. διαφορά ωςπρος τον τίτλο και τον αντιγονικό επίτοπο του χρησι−μοποιούμενου αντισώματος) και διαφορετικής καθα−ρότητας βαθμονομητές εμφανίζουν διακύμανση στιςτιμές των επιπέδων φαρμάκων με θετικό ή αρνητικόσφάλμα(19). Είναι επομένως προφανές ότι η μέτρησηκαι παρακολούθηση των επιπέδων ενός φαρμάκου θαπρέπει να γίνεται στο ίδιο εργαστήριο και με την ίδιαμέθοδο.Τέλος ένα εργαστήριο TDM πρέπει να εφαρμό−ζει πρωτόκολλα εσωτερικού ελέγχου ποιότητας μεκαθημερινό προσδιορισμό δειγμάτων ελέγχου φαρ−μάκων γνωστών συγκεντρώσεων, τα οποία να κα−λύπτουν από υποθεραπευτικά μέχρι και τοξικά επί−πεδα, καθώς και πρωτόκολλα εξωτερικού ελέγχουμε άγνωστα δείγματα ελέγχου (π.χ. το InternationalProficiency Testing Scheme−IPTS για τα ανοκατασταλ−τικά φάρμακα σύμφωνα με τις οδηγίες του WorkingGroup on Immunosuppressive Drug Monitoring της IFCC/International Association of TDM and Clinical Toxicology,και το External Quality Assurance Service−EQAS για όλατα υπόλοιπα φάρμακα)(20).Στην συνέχεια περιγράφονται συνοπτικά οι κυ−ριώτερες κατηγορίες θεραπευτικών φαρμάκων πουπροσδιορίζονται στα εργαστήρια TDM.ΚΑΡΔΙΟΤΟΝΩΤΙΚΑ – ΔΑΚΤΥΛΙΤΙΔΑΤο θεραπευτικό εύρος της δακτυλίτιδας (0.9−2.1 ng/ml) αντιστοιχεί σε επίπεδα κατωφλίου. Η κατανομήτης δακτυλίτιδας στον μυϊκό ιστό χρειάζεται, όπωςπροαναφέρθηκε, 6−8 ώρες για την ολοκλήρωση της.Έχει μεγάλο χρόνο ημιζωής (36−48 ώρες), ο οποίοςαυξάνει σημαντικά με την έκπτωση της νεφρικής λει−τουργίας. Επομένως για την σωστή παρακολούθησητων επιπέδων της δακτυλίτιδας, θα πρέπει αφ’ενόςνα έχει φθάσει σε σταθερή κατάσταση ισορροπίαςστον οργανισμό (χωρίς δόση φόρτισης απαιτούνται 7ημέρες), αφ’ετέρου το προς μέτρηση δείγμα να λαμβά−νεται αφού ολοκληρωθεί η κατανομή της στο σώμα.Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται επίσης κατά τονπροσδιορισμό των επιπέδων της. Ενδογενείς ουσί−ες του δείγματος είναι δυνατόν να παρέμβουν στονπροσδιορισμό, προκαλώντας ψευδώς αυξημένες ή μει−ωμένες τιμές. Κυριότερες από αυτές τις ουσίες είναιοι στεροειδείς ορμόνες και τα λιπαρά οξέα. Επιπλέον,ειδικοί πληθυσμοί ασθενών, όπως ασθενείς με νεφρι−κή ή ηπατική ανεπάρκεια, νεογνά και εγκυμονούσεςγυναίκες φέρουν μία ομάδα ενδογενών ουσιών, οιοποίες δίνουν θετικό αποτέλεσμα στον προσδιορισμότης δακτυλίτιδας. Οι ουσίες αυτές ονομάζονται «ανο−σοαντιδρώντες παράγοντες προσομοιάζοντες προςδακτυλίτιδα» (Digoxin−Like Immunoreactive Substances,DLIS) Η συγκέντρωση των DLIS σε δείγματα ασθενώναπό τους πληθυσμούς αυτούς ποικίλει, σε ορισμένεςπεριπτώσεις δε, τα επίπεδα προσεγγίζουν τις συ−γκεντρώσεις του θεραπευτικού εύρους της δακτυλί−τιδας(21). Για το λόγο αυτό, το εργαστήριο θα πρέπεινα επιλέγει από τους κυκλοφορούντες στο εμπόριοανοσοπροσδιορισμούς μέτρησης δακτυλίτιδας, εκείνοντου οποίου το αντίσωμα εμφανίζει την μικρότερη δια−σταυρούμενη αντίδραση με τις DLIS.Επίσης για την αντιμετώπιση του τοξικού δακτυλι−δισμού χορηγούνται ειδικά κλάσματα ανοσοσφαιρίνης