ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ

ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ, ΤΟΜΟΣ 72, TEYXOΣ 1−3, 2010 65• Ψυχότροπα – ΗρεμιστικάΤρικυκλικά αντικαταθλιπτικά, λίθιο, βενζοδιαζεπί−νες.• ΑντιρετροικάIndinavir, efavirenz κ.α.• ΑντιβιοτικάΑμινογλυκοσίδες, γλυκοπεπτίδια, χλωραμφαινικό−λη κ.α.ΣΗΜΕΙΑ ΠΡΟΣΟΧΗΣ ΣΤΙΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΣΥΛΛΟΓΗΣΚΑΙ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΔΕΙΓΜΑΤΩΝ ΓΙΑ TDMΣυλλογήΤο κατάλληλο δείγμα αποτελεί πρώτη αναγκαιό−τητα για αποτελεσματική TDM. Ο χρόνος της αιμο−ληψίας και ποιά επίπεδα φαρμάκου ενδιαφέρουν τονκλινικό γιατρό είναι ένα μεγάλο κεφάλαιο της TDM.Γενικά πρέπει να ισχύουν τα εξής:• Το προς μέτρηση φάρμακο πρέπει να βρίσκεταισε συνθήκες σταθερής κατάστασης ισορροπίας(εκτός της περίπτωσης που διερευνάται η υπο−ψία τοξικότητας).Ο προσδιορισμός του θεραπευτικού εύρους βασί−ζεται σε επίπεδα υπό σταθερή κατάσταση ισορροπίας.Μόνο σε συνθήκες σταθερής κατάστασης ισορροπίας,μπορούν να συσχετισθούν οι μετρήσεις των επιπέδωνενός φαρμάκου κατά την μακροχρόνια χορήγηση του.Εδώ χρειάζεται προσοχή στα φάρμακα με μεγάλο t 1/2τα οποία αργούν να φθάσουν σε σταθερή κατάστασηισορροπίας (πχ διγοξίνη).• Η αιμοληψία πρέπει να γίνεται μετά την ολοκλή−ρωση της απορρόφησης και κατανομής του φαρ−μάκου στους ιστούς.Π.χ. η διγοξίνη χρείαζεται 6−8 ώρες για να ολοκλη−ρωθεί η κατανομή της στο σώμα. Επομένως οποιοδή−ποτε δείγμα αίματος ληφθέν νωρίτερα από 8 ώρεςμετά την λήψη του φαρμάκου, μπορεί να περιέχει δι−γοξίνη σε συγκέντρωση έως και 3 φορές περισσότερηαπό τα επίπεδα κατωφλίου, αποτέλεσμα τελείως πα−ραπλανητικό για την αξιολόγηση των επιπέδων.• Προτιμώνται τα επίπεδα «κατωφλίου» (C min−trough concentration).Τα επίπεδα φαρμάκων τα οποία κυρίως χρησιμο−ποιούνται στην TDM είναι τα επίπεδα «κατωφλίου».Tα επίπεδα «κατωφλίου» αντιπροσωπεύουν την πιοχαμηλή συγκέντρωση του φαρμάκου στην κυκλοφορίακατά το διάστημα μεταξύ δύο δόσεων. Επομένως ταδείγματα «κατωφλίου» πρέπει να συλλέγονται λίγοπριν την χορήγηση της επόμενης δόσης.• Για ορισμένα φάρμακα η απόκριση συσχετίζεταικαλύτερα με την συνολική έκθεση του ασθενούςστο φάρμακο (Area Under Curve−AUC).Η συνολική έκθεση του ασθενούς στο φάρμακοκατά το διάστημα μεταξύ 2 δόσεων, δίνεται από τοεμβαδόν της καμπύλης που προκύπτει από την με−ταβολή της συγκέντρωσης του φαρμάκου στο πλά−σμα συναρτήσει του χρόνου. Στο διάστημα αυτό ημεταβολή της συγκέντρωσης ορίζεται από την μέγιστητιμή της (C max) και από τα επίπεδα κατωφλίου (C min)(Σχήμα 5).Σχήμα 5. Καμπύλη μεταβολής της συγκέντρωσης φαρ−μάκου στο πλάσμα συναρτήσει του χρόνουκατά το μεσοδιάστημα χορήγησης per os.Για τα φάρμακα εκείνα για τα οποία η απόκρι−ση συσχετίζεται καλύτερα με την AUC, θα πρέπει νασυλλέγονται τουλάχιστον δύο δείγματα: κατωφλίου(C min) και μέγιστης στάθμης (C max−peak concentration).Ο χρόνος δειγματοληψίας που αντιστοιχεί στην C maxείναι πιο δύσκολο να προσδιορισθεί διότι εξαρτάταιαπό πολλούς παράγοντες, όπως από την οδό χορή−γησης του φαρμάκου, την φαρμακοκινητική του, τηνλήψη τροφής, την παθολογία του ασθενούς. Γενικά,για φάρμακα χορηγούμενα από το στόμα η C maxπα−ρατηρείται 2−4 ώρες μετά την λήψη του φαρμάκου,15−30min μετά από ενδοφλέβια χορήγηση και περίπου1 ώρα μετά από ενδομυϊκή.Τα βιολογικά υγρά στα οποία είναι δυνατή η μέ−τρηση φαρμάκων είναι κυρίως ο ορός και το πλά−σμα αλλά και άλλα, όπως ούρα, ΕΝΥ, ασκιτικό υγρό,σίαλος. Ειδικά όμως για την μέτρηση των ανοσοκα−τασταλτικών φαρμάκων χρησιμοποιείται ολικό αίμα.Η μέτρηση των επιπέδων των ανοσοκατασταλτικώνσε ολικό αίμα συσχετίζεται καλύτερα με την φαρμα−