ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ

42Επαγγελματική και μη επαγγελματική έκθεση σε εισπνεόμενες ουσίες επάγουσες αυξημένο κίνδυνο για καρκίνωμα πνεύμονατώνιο και αρσενικό, έχει αποδειχθεί ότι συνδέεται μεανάπτυξη καρκινώματος πνεύμονα. Στην Χιλή μεταξύ1950−1997, παρατηρήθηκε αυξημένη θνησιμότητα από καρ−κίνωμα πνεύμονα σε περιοχή με υψηλή συχνότητα ανορ−γάνου αρσενικού στο πόσιμο νερό. Η αυξημένη συχνό−τητα καρκινώματος πνεύμονα δεν μπορούσε να εξηγηθείμε την χρήση του καπνού. Ανάλογη σύνδεση αρσενικούστο νερό και καρκινώματος πνεύμονα, παρατηρήθηκανκαι σε μελέτη από την Taiwan. (4, 38, 39, 40, 41, 42).Είναι ενδιαφέρον ότι πολύ σημαντικός επιβαρυντι−κός παράγοντας για εμφάνιση της νόσου (όπως καιγια το μεσοθηλίωμα του υπεζωκότος), αποδείχθηκεη έκθεση σε αμίαντο και ο κίνδυνος κυρίως αφοράσε εργαζόμενους σε ναυπηγοεπισκευαστικές ζώνες,χώρους κατασκευής λεβήτων ή βραστήρων και ασχο−λούμενους με μίξη τσιμέντου. Όταν η εργασία γίνε−ται σε περιορισμένους χώρους ή απαιτεί εμφύσηση,ο κίνδυνος για την νόσο αυξάνει πολύ σημαντικά. Ηέκθεση μη καπνιστών σε αμίαντο, αυξάνει τον κίνδυ−νο για εμφάνιση καρκινώματος πνεύμονα, κατά 1.5−30φορές. Καπνιστές με επαγγελματική έκθεση σε αμία−ντο έχουν εκθετικά αυξημένο κίνδυνο εμφανίσεως τηςνόσου. Υπολογίζεται ότι έκθεση εργατών σε αμίαντοαυξάνει κατά 3−4 φορές τον κίνδυνο εμφανίσεως καρ−κινώματος πνεύμονα, σε σχέση με εργάτες οι οποίοιδεν εκτίθενται σε αυτό (4, 43, 44). Σε μελέτη στην Δανίαεπί 58.279 ανδρών, μεταξύ των οποίων υπήρχαν 524ασθενείς με καρκίνωμα πνεύμονα, υπολογίσθηκε ότι ηέκθεση σε αμίαντο συνοδεύονταν από σχετικό κίνδυνοτης νόσου 3.5 (95% CI 1.7−7.2), μετά την διόρθωση γιαηλικία, καπνιστικές συνήθειες και πρόσληψη βιταμινώνC, beta−carotene, και retinol (45). Ο κίνδυνος για καρκί−νωμα πνεύμονα, από έκθεση σε αμίαντο είναι δοσοε−ξαρτώμενος και φαίνεται μεγαλύτερος στους εκτιθέ−μενους σε amphibole σε σχέση με chrysotile ίνες, όπωςέδειξε και μελέτη στο Quebec του Καναδά (5, 46).Το ραδόνιο είναι αδρανές αέριο, προϊόν αποδομήςτου Uranium 238 και του Radium−226 και είναι υπεύ−θυνο για το 12% περίπου, του συνόλου των θανάτωναπό καρκίνωμα πνεύμονα. Βρίσκεται σε βραχώδη πε−τρώματα, κυρίως γρανίτη και χωματερές και συσσω−ρεύεται σε χώρους επί ανεπαρκούς αερισμού των. Ερ−γάτες εκτιθέμενοι σε ραδόνιο έχουν αυξημένο κίνδυνοαναπτύξεως καρκινώματος πνεύμονα, ιδίως εφόσονκαπνίζουν. Ο ρόλος του επί ανευρέσεως σε εσωτε−ρικούς χώρους των σπιτιών, παραμένει ασαφής. Το2005 μετα−ανάλυση 13 Ευρωπαϊκών μελετών κατέληξεσε συσχέτιση μεταξύ του ανιχνευόμενου ραδονίου στασπίτια και του κινδύνου των ενοίκων τους για ανά−πτυξη καρκινώματος πνεύμονα (47, 48, 49).ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ1. Jemal A, Siegel R, Ward E, et al. Cancer statistics,2008. CA Cancer J Clin 2008, 58: 71−96.2. Μattson ME, Pollack ES, Cullen JW. What are theodds that smoking will kill you? Am J Public Health1987, 77: 425−431.3. Smith LE, Denissenko MF, Bennett WP, et al. Target−ing of lung cancer mutational hotspots by polycyclicaromatic hydrocarbons. J Natl Cancer Inst 2000, 92:803−811.4. Βασλαματζής Μ.Μ. Επιδημιολογία, Ογκογένεση,Screening του μη μικροκυτταρικού καρκίνουτου πνεύμονα. Τόμος: «Κακοήθη νεοπλάσματαθώρακος – θυρεοειδούς. Από τη βασική έρευναστη θεραπεία». Έκδοση: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΚΑΔΗΜΙΑΟΓΚΟΛΟΓΙΑΣ, Αθήνα 2007, κεφάλαιο 5, σελ. 51−86.5. Mannino D.M. Gold M.S, Barnes P.J, Wilson K.C.Cigarette smoking and other risk factors for lungcancer. http//www.uptodate.com. Version 16.2.Available at 29/5/2008.6. Wakelee HA, Chang ET, Gomez SL, et al. Lung can−cer incidence in never smokers. J Clin Oncol 2007,25: 472−478.7. Subramanian J, Govindan R. Lung cancer in neversmokers: a review. J Clin Oncol 2007, 25: 561−570.8. Adler L. Primary malignant growth of the lungs andbronchi. New York, Longmans−Green, 1912.9. Pearl R. TOBACCO SMOKING AND LONGEVITY.Science 1938, 87: 216.10. Doll R, Hill AB. Smoking and carcinoma of thelung; preliminary report. Br Med J 1950, 2(4682):739−748.11. Wynder EL, Graham EA. Etiologic factors in bron−chiogenic carcinoma with special reference toindustrial exposures; report of eight hundred fifty−seven proved cases. A M A Arch Ind Hyg OccupMed 1951, 4: 221−235.12. Doll R, Hill AB. The mortality of doctors in rela−tion to their smoking habits; a preliminary report. BrMed J 1954, 1(4877): 1451−1455.13. Doll R, Peto R, Boreham J, et al. Mortality in relationto smoking: 50 years’ observations on male Britishdoctors. BMJ 2004, 328(7455): 1519.14. U.S. Department of Health, Education, and Welfare.Smoking and Health: Report of the Advisory Com−mittee to the Surgeon General of the Public HealthService. Washington: U.S. Department of Health,Education, and Welfare, Public Health Service, Cen−ter for Disease Control, 1964. PHS Publication No.1103.