26Δερματοπάθειες της κύησηςκεια της κύησης είναι μελαχρωματικές (εντοπισμένηυπέρχρωση, μέλασμα), αγγειακές (ραβδώσεις, ευρυαγ−γείες, παλαμιαίο ερύθημα) και αλλαγές στα εξαρτήμα−τα του δέρματος.Η εντοπισμένη υπέρχρωση είναι σύνηθες εύρημα,εμφανίζεται μέχρι και στο 90% των εγκύων, κυρίως σεεκείνες με σκουρόχρωμο δέρμα (1). Θηλές, περιθηλαίαάλω, λευκή γραμμή, έσω μηροί, γεννητική χώρα απο−τελούν τις πιο συχνές θέσεις, ενώ σπίλοι, φακίδες καιπρόσφατες ουλές είναι επίσης δυνατόν να μεταβλη−θούν σε χρώμα και μέγεθος. Σχετίζεται με την αύξησητων επιπέδων melanocyte stimulating hormone, οιστρο−γόνων και πιθανώς προγεστερόνη. Οι περισσότερεςαπό αυτές τις αλλαγές υποχωρούν μετά τον τοκετόκαι σπάνια απαιτούν θεραπεία.Το μέλασμα εκδηλώνεται στη μετωπιαία χώρα, τιςπαρειές, και μερικές φορές στο άνω χείλος σε πο−σοστό μέχρι και 70% των εγκύων, ενώ συσχετίζεταισε μικρότερο βαθμό με τη λήψη αντισυλληπτικών (1,2).Συνήθως βελτιώνεται μετά τον τοκετό, όμως πολλέςφορές επιμένει, κυρίως μετά από έκθεση σε ακτίνεςUVB. Λευκαντικές ουσίες (hydroquinone, azelaic acid),τοπικά ρετινοειδή, στεροειδή αλλά και συνδυασμοίαυτών, peeling, laser απoτελούν θεραπευτικές επιλο−γές, ενώ απαραίτητη κρίνεται η αντιηλιακή προστα−σία, ακόμα και μετά την υποχώρηση του προβλήματοςπρος αποφυγή υποτροπής (3,4) (Εικόνα 1).Εικόνα 1. Μέλασμα.Οι ραβδώσεις (striae distensae) οφείλονται σε ορ−μονολογικούς και φυσικούς παράγοντες. Αρχικά είναιερυθηματώδεις, γραμμοειδείς και αργότερα ατροφικές(1,2). Εντοπίζονται κυρίως στους μαστούς, στην κοιλίακαι στους μηρούς ως και στο 90% των εγκύων. Μετάτην κύηση βαθμιαία υποχωρούν σχεδόν στο χρώματου φυσικού δέρματος. Τοπικά ρετινοειδή και laserβελτιώνουν την όψη τους (Εικόνα 2).Εικόνα 2. Ραβδώσεις.Οι ευρυαγγείες παρατηρούνται συνήθως στο πρώ−το και δεύτερο τρίμηνο, κυρίως στις περιοχές παροχέ−τευσης της άνω κοίλης φλέβας (πρόσωπο, τράχηλος,ώμοι) στα 2/3 των λευκών και στο 10% σκουρόχρω−μων εγκύων. Εμφανίζονται ως πολλαπλές ερυθρές κη−λίδες διαμέτρου περίπου 2−10mm με μια μικρή κεντρικήσφύζουσα βλατίδα. Το 20−50% των βλαβών επιμένεικαι μετά την κύηση και αντιμετωπίζεται με ηλεκτρο−καυτηρίαση ή laser (1,2,5).Το παλαμιαίο ερύθημα εμφανίζεται με διάχυτη ήεντοπισμένη διάταξη, μεταξύ 2 ου και 5 ου μήνα, στα 2/3των γυναικών με φωτότυπο I και ΙΙ και στο 1/3 εκεί−νων με φωτότυπο III και IV. Ασυμπτωματικό, συχνάπαρατηρείται μαζί με ευρυαγγείες και μπορεί να επι−μείνει ως και το πρώτο τρίμηνο μετά τον τοκετό.Το πυογόνο κοκκίωμα (granuloma gravidarum) εμφα−νίζεται με τη μορφή βαθέως ερυθρού−κυανού χρώματοςοζιδίου στα ούλα (επουλίς) ή λιγότερο συχνά σε άλλασημεία του δέρματος στο τέλος του πρώτου ή στο δεύ−τερο τρίμηνο. Συνιστάται παρακολούθηση των βλαβών,καθώς συνήθως υποχωρούν αυτόματα μετά τον τοκετό.Σε περίπτωση αιμορραγίας θα πρέπει να αφαιρείται.Άλλες αγγειακές μεταβολές κύησης είναι το μη ζυ−μώδες οίδημα προσώπου, χεριών, ποδιών (50%),τοflushing προσώπου, ο δερμογραφισμός, η διαφορετικήαίσθηση θερμού−ψυχρού, το μαρμαροειδές δέρμα (cutismarmorata), η αγγειοκινητική αστάθεια, η πορφύρα, ηυπεραιμία, η υπερπλασία και το οίδημα των ούλων(κυρίως στο τρίτο τρίμηνο, κάποιες φορές με ουλίτιδακαι αιμορραγία), οι κιρσοί, το σύνδρομο καρπιαίου σω−λήνα, το σημείο Chadwick (κυανού−ερυθρού χρώματοςαπόχρωση κολπικής χώρας), το σημείο Goodell (κυανί−ζουσα χροιά τραχήλου) και η αιμορροϊδοπάθεια (1,6,7).Αύξηση ή μείωση της ανάπτυξης και της παραγω−γής των τριχών είναι συνήθης κατά την κύηση (1,2,5).Πολλές γυναίκες εμφανίζουν ήπια τριχοφυΐα στο πρό−σωπο, στους μηρούς και την ράχη λόγω του ορμονολο−γικού προφίλ κατά τη διάρκεια της κύησης, που γενικά
ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ, ΤΟΜΟΣ 72, TEYXOΣ 1−3, 2010 27υποχωρεί μετά τον τοκετό. Διαφορετικά, συνιστάται ηκοσμητική αφαίρεση των τριχών με laser ή IPL.Επίσης, ενδέχεται να παρατηρηθεί ήπια πάχυνσητων μαλλιών του τριχωτού κεφαλής λόγω της παρατε−ταμένης ενεργού φάσης ανάπτυξης των τριχών (anagen).Μετά τον τοκετό το τριχωτό κεφαλής εισέρχεται σε μιαπαρατεταμένη τελογενή φάση, όπου παρατηρείται αυξη−μένη τριχόπτωση που διαρκεί 1−5 μήνες, αλλά μπορεί ναφτάσει και τους 15 μήνες (8). Μερικές γυναίκες με τάσηανδρογενετικής αλωπεκίας ενδεχομένως να παρατηρή−σουν τριχόπτωση κροταφικής−βρεγματικής χώρας, πουμπορεί να μην υποχωρήσει μετά την κύηση.Οι όνυχες μεγαλώνουν γρηγορότερα κατά τη δι−άρκεια της κύησης και ενδεχομένως να παρατηρηθούνευθραυστότητα, εγκάρσιες αυλακώσεις, ονυχόλυση ήυπονύχιος υπερκεράτωση (1,2,5). Η παθογένεση είναιασαφής και οι περισσότερες των περιπτώσεων υπο−χωρούν χωρίς θεραπεία.Η αυξημένη και η μειωμένη λειτουργία εκκρινών(εκτός παλαμών) και αποκρινών αδένων αντίστοι−χα, η υπεριδρωσία, το δυσιδρωσικό έκζεμα, η αυξημένησμηγματόρροια (οζίδια Μontgomery) αποτελούν παρα−δείγματα μεταβολών της λειτουργίας των αδένων τουδέρματος (1,6).ΠΡΟΫΠΑΡΧΟΥΣΕΣ ΔΕΡΜΑΤΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΩΝ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟ−ΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΥΗΣΗΈνα ευρύ φάσμα παθήσεων είναι πιθανό να αλλά−ξει κατά την περίοδο κύησης: Ανοσολογικές δερματο−πάθειες (συστηματικός ερυθηματώδης λύκος, συστη−ματική σκληροδερμία, πέμφιγα, ρευματοειδής αρθρίτι−δα, δερματομυοσίτιδα − πολυμυοσίτιδα, ψωρίαση), νο−σήματα συνδετικού ιστού (pseudoxanthoma elasticum,Ehlers−Danlos syndrome), μεταβολικές διαταραχές (όψι−μη δερματική πορφυρία, εντεροπαθητική δερματίτιδα),φλεγμονώδεις δερματοπάθειες (ακμή, ατοπική δερ−ματίτιδα, κνίδωση), όγκοι (ακροχορδόνες, μελανοκυτ−ταρικοί σπίλοι, μελάνωμα, δερματοΐνωμα, νευρίνωμα,χηλοειδές, λοιμώξεις (HSV, HPV, candida) (9).Η κύηση σε πάσχουσες από συστηματικό ερυθημα−τώδη λύκο (Σ.Ε.Λ.) χωρίς παρόξυνση για τουλάχιστον 3−6 μήνες πριν τη σύλληψη είναι καλώς ανεκτή. Συνήθωςυπάρχει μια ήπια αύξηση δερματικών παροξύνσεωνκαι αρθρίτιδας, ωστόσο η γενικότερη εξέλιξη της νόσουπαραμένει αμφιλεγόμενη (10). Καρδιακή και/ή νεφρικήσυμμετοχή εκφράζουν μια λιγότερο ευνοϊκή πρόγνωση.Αν ο Σ.Ε.Λ είναι ενεργός κατά τη σύλληψη, το 50% τωνασθενών θα επιδεινωθεί ενώ μόνιμη νεφρική βλάβη ήθάνατος θα επέλθουν σπανιότερα. Βελτίωση κλινικήςεικόνας μετά τον τοκετό και επιτυχείς επόμενες κυ−ήσεις παρατηρούνται στα 2/3 των περιπτώσεων. Ωςκαι το 30% των βρεφών με κυκλοφορούντα αντι−Ro(SS−A) αυτοαντισώματα θα εμφανίσουν νεογνικό LE καιχρήζουν καρδιολογικής εκτίμησης για συγγενή καρδι−ακό αποκλεισμό (11). Πρόωροι τοκετοί παρατηρούνταιστο 16−37% των κυήσεων ενώ οι αυτόματες αποβολέςείναι 2−4 φορές συχνότερες, κυρίως στο δεύτερο καιτρίτο τρίμηνο (12). Τα συστηματικά στεροειδή και ταανθελονοσιακά δεν πρέπει να διακόπτονται κατά τηνκύηση προς αποφυγή εξάρσεως της νόσου. Ο χρόνιοςδερματικός λύκος δεν επηρεάζεται από την κύηση.Έχει παρατηρηθεί τόσο βελτίωση όσο και επιδεί−νωση της συστηματικής σκληροδερμίας. Φαίνεται ναυπάρχει αυξημένος κίνδυνος για προεκλαμψία, αρτη−ριακή υπέρταση και νεφρική ανεπάρκεια, αλλά η πο−ρεία της νόσου δεν μεταβάλλεται αισθητά και η έκβα−ση του εμβρύου είναι καλή (13).Η πέμφιγα ενδέχεται να επιδεινωθεί κυρίως στοπρώτο τρίμηνο. Ο ανοσοφθορισμός είναι απαραίτη−τος για τη διάκρισή της από το πεμφιγοειδές της κύ−ησης. Τα IgG αντισώματα μπορούν να διαπεράσουντον πλακούντα και να μεταδοθούν στο έμβρυο. Φυσα−λίδες που πιθανώς να εμφανιστούν κατά τον τοκετό,βαθμιαία υποχωρούν μερικές εβδομάδες αργότερα.Ωστόσο παρατηρείται αυξημένη νοσηρότητα και θνη−σιμότητα για το έμβρυο.Οι περισσότερες ασθενείς με ρευματοειδή αρθρίτι−δα παρουσιάζουν ήπια βελτίωση των συμπτωμάτωντους κατά την κύηση, αλλά το 25% των περιπτώσεωνσυνεχίζουν να έχουν ενεργό νόσο ή επιδείνωση αυ−τής. Συνήθως η βελτίωση είναι παροδική, με υποτροπήμετά τον τοκετό, πιθανώς λόγω πτώσης του επιπέδουτων αντιφλεγμονωδών στεροειδών και αύξησης τηςπρολακτίνης. Η ρευματοειδής αρθρίτιδα δεν φαίνεταινα επηρεάζει την έκβαση του εμβρύου και οι γυναίκεςγενικά έχουν μια κύηση χωρίς επιπλοκές (14).Το 50% των ασθενών με δερματομυοσίτιδα–πο−λυμυοσίτιδα εμφανίζει παρόξυνση με μυϊκή αδυναμίακαι εξάνθημα δίκην ηλιοτροπίου που συχνά οδηγεί σεαυτόματες αποβολές ή στο θάνατο του νεογνού σεπάνω από τις μισές των περιπτώσεων (12).Η ψωρίαση γενικά βελτιώνεται κατά την κύηση,ωστόσο παρατηρείται η εμφάνιση ή επιδείνωση τηςψωριασικής αρθρίτιδας. Πίσσα, calcipotriol και τοπικάκορτικοστεροειδή είναι ασφαλή κατά την κύηση, ενώ ηκυκλοσπορίνη και τα βιολογικά φάρμακα μπορούν ναχρησιμοποιηθούν σε σοβαρές εξάρσεις.Η κύηση ενδέχεται να επιδεινώσει τις δερματικέςβλάβες της όψιμης δερματικής πορφυρίας. Τα νεο−