ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ

38Επαγγελματική και μη επαγγελματική έκθεση σε εισπνεόμενες ουσίες επάγουσες αυξημένο κίνδυνο για καρκίνωμα πνεύμοναγια ανάπτυξη καρκινώματος πνεύμονα. Η άμεση έκθεση στον καπνό αποτελεί τον κυριότερο παράγοντα κινδύνου.Περίπου 2%−10% των καρκινωμάτων του πνεύμονα δεν σχετίζονται με το κάπνισμα. Έκθεση σε αμίαντο, ραδώνιο,haloethers, πολυκυκλικούς αρωματικούς υδρογονάνθρακες, νικέλιο και αρσενικό ενοχοποιείται για ανάπτυξη τηςνόσου. Πολύ σημαντικός ενοχοποιούμενος παράγων για ανάπτυξη καρκινώματος πνεύμονα είναι η παθητική έκθεσηατόμων στον καπνό. Η σύνδεση μεταξύ καπνίσματος και καρκινώματος πνεύμονα, περιεγράφη για πρώτη φορά,από τον Adler το 1912. Σήμερα η εισπνοή καπνού τσιγάρων, πούρων και πίπας εκτιμάται ότι είναι υπεύθυνη για,περίπου, το 87% του συνόλου των καρκινωμάτων πνεύμονα, το 90% στους άνδρες και 79% στις γυναίκες. Υπό τηνέννοια αυτή το βρογχογενές καρκίνωμα συνιστά την πλέον προβλέψιμη μορφή εξ όλων των κακοήθων νεοπλασιών,δεδομένης της αναμφισβήτητης σχέσεως καπνίσματος και νόσου. Η σύνδεση καπνού και καρκινώματος πνεύμονασχετίζεται με τον αριθμό των καταναλισκώμενων τσιγάρων ημερησίως, την διάρκεια χρήσεως του καπνού και: α)την ηλικία ενάρξεως της συνηθείας, β) τον βαθμό εισπνοής του καπνού, γ) την περιεκτικότητα των τσιγάρων σεπίσσα και νικοτίνη και δ) την χρήση άφιλτρων τσιγάρων. Σύμφωνα με μεγάλες πληθυσμιακές και δομημένες μελέτεςη διακοπή του καπνίσματος μειώνει τον κίνδυνο καρκινώματος πνεύμονα στους πρώην καπνιστές κατά 20% − 90%.Η μείωση συναρτάται με το χρονικό διάστημα διακοπής του καπνίσματος. Πολλές επιδημιολογικές μελέτες έδειξαναυξημένο κίνδυνο της νόσου σε μη καπνιστές, αλλά εκτιθέμενους σε καπνό στον εργασιακό και κοινωνικό τους χώρο(παθητικοί καπνιστές). Η συνολική έκθεση στον καπνό και η διάρκειά της συσχετίζονται με τον κίνδυνο αναπτύξεωςτης νόσου, ενώ γενετικοί παράγοντες επηρεάζουν τον κίνδυνο αυτό. Οι χρήστες marijuana και cocaine εμφανίζουναυξημένο κίνδυνο για βρογχογενή καρκινώματα. Στην ομάδα αυτή ο ακριβής κίνδυνος των ουσιών δεν μπορεί ναυπολογισθεί, κυρίως διότι συνηθέστατα, οι χρήστες των ουσιών αυτών, είναι και καπνιστές. Η εισπνοή πολλών ου−σιών στον εργασιακό και περιβαλλοντικό χώρο αυξάνουν τον κίνδυνο της νόσου. Οι πλέον γνωστές από τις ουσίεςαυτές είναι ο αμίαντος, το ραδόνιο, το αρσενικό, ο bis−chloromethyl αιθέρας, το χρώμιο, η φορμαλδεΰδη, οιπολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάνθρακες, η σκόνη από την επεξεργασία βαρέων μετάλλων και το βινυ−λοχλωρίδιο. Όπως εξηγείται στην παρούσα ανασκόπηση, η συνέργεια των παραγόντων αυτών με το κάπνισμα,αυξάνει τον κίνδυνο εμφανίσεως της νόσου. Nοσοκομειακά Χρονικά, 72, 37−42, 2010.Λέξεις ευρετηρίου: καρκίνος πνεύμονα, εισπνεόμενες ουσίες, κάπνισμα, μαριχουάνα, αμίαντος, ραδόνιο, αρσε−νικό, ο bis−chloromethyl αιθέρας, χρώμιο, φορμαλδεΰδη, πολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάνθρακες, σκόνη απότην επεξεργασία βαρέων μετάλλων, το βινυλοχλωρίδιο.ΕΝΟΧΟΠΟΙΗΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΕΜΦΑΝΙΣΕΩΣ ΚΑΡ−ΚΙΝΩΜΑΤΟΣ ΠΝΕΥΜΟΝΑΣτην κατηγορία αυτή περιλαμβάνεται κυρίως τοκάπνισμα (τσιγάρων, πίπας, πούρων) και δευτερευ−όντως ένας αρκετά μεγάλος κατάλογος ουσιών, ταοποία θα αναπτυχθούν δια βραχέων, στην συνέχεια.Το κάπνισμα αποτελεί το κυριότερο αίτιο θανά−του από καρκινώματα πνεύμονα, με 162000 θανάτουςστις Η.Π.Α. το 2008 (1), έναντι 121000 θανάτων από τακαρκινώματα μαστού, παχέος εντέρου−ορθού και προ−στάτου. Στις Η.Π.Α. τα ποσοστά των θανάτων απόκαρκίνωμα πνεύμονα αντιπροσωπεύουν το 31% και το27% του συνολικού ποσοστού θανάτων από καρκινώ−ματα σε άνδρες και γυναίκες αντιστοίχως. Στην Ευρώ−πη υπολογίζεται ότι 375000 άτομα πεθαίνουν από τηννόσο κάθε χρόνο. Η ιδιαιτερότητα του καρκινώματοςτου πνεύμονα συνίσταται στην απόδειξη ευθείας συ−σχετίσεως, στις περισσότερες περιπτώσεις, της νόσουμε το κάπνισμα. Στην τελευταία 10ετία τουλάχιστον,φαίνεται ότι η συχνότητα διαγνώσεων της νόσου στιςαναπτυγμένες χώρες μειώνεται γενικώς και μετα−ξύ των ανδρών και αυξάνει στις γυναίκες και αυτόπιθανότατα σχετίζεται με τις καπνιστικές συνήθειεςτων πληθυσμών. Υπολογίζεται ότι ο σχετικός κίνδυνοςκαρκινώματος του πνεύμονα στην διάρκεια της ζωήςκαπνιστών επί μακρόν, είναι 10−30 φορές μεγαλύτεροςσε σχέση με μη καπνιστές. Ο κίνδυνος εμφανίσεως τηςνόσου μειώνεται κατ’ αναλογία με τα χρόνια διακο−πής της έξεως, μολονότι δεν εξισούται ποτέ με τοναντίστοιχο κίνδυνο όσων δεν είχαν ποτέ καπνίσει καιφαίνεται ότι εξακολουθεί να υπάρχει και μετά πάροδο40 ετών από της διακοπής της συνήθειας. Αναλύσειςαπό το M.D. Anderson Cancer Center και τα συνδεδεμέ−να Νοσοκομεία με το Harvard έδειξαν ότι περισσότεροιαπό το 50% των νοσηλευόμενων ασθενών με καρκί−νωμα πνεύμονα είναι πρώην καπνιστές. Το γεγονόςαυτό δείχνει την σημασία της εντάξεως της ομάδαςτων πρώην καπνιστών σε προγράμματα screening γιαδιάγνωση καρκινώματος πνεύμονα σε αρχικά στάδιαή μελέτες χημειοπροφυλάξεως. Ο εξατομικευμένος κίν−δυνος καρκινώματος πνεύμονα εξαρτάται από τον