ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ

ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗΗ εποχή της ΦαρμακογενωμικήςΑ ΓρηγοράτουΔρ Χημικός, Eur. Clin. Chem.Βιοχημικό Εργαστήριο Γ.Ν.Α. «ο Ευαγγελισμός»SUMMARYGRIGORATOU A. The age of pharmacogenomics. This review presents the novel approach to the pharmacologi−cal response of patients based on genetically determined variations. It propagates the flood of information that leadsthe way to the practice of individualized drug therapy and personalized medicine. The pharmacogenetic studies andthe consequent improvements of pharmacotherapy focus on the optimization of the clinical outcome and provide thescientific knowledge in order to diminish the Adverse Drug Reactions (ADRs). There is a particular interest in drugscharacterized by a narrow therapeutic index. The benefit of the pharmacological genotyping of the drug metabolisingenzymatic systems, the drug transport proteins, the receptors that are also drug’s targets, is a safer, more efficient indi−vidualized pharmacotherapy. The use of general acceptance pharmacological biomarkers is suggested, in combinationwith the already existing Therapeuting Drug Monitoring (TDM). Νοsokomiaka Chronika, 72, 45−58, 2010.Key words: review, pharmacogenetics, pharmacogenomics, CYP450, CYP2D6, CYP2C9, CYP2C19, polymorphisms, poormetabolizer, ADRs, microarraysΠΕΡΙΛΗΨΗΜελετάται η συνεισφορά της φαρμακογενωμικής στην άσκηση της εξατομικευμένης ιατρικής. Ο προσδιορισμός τουφαρμακολογικού φαινότυπου εξασφαλίζει τη σωστή δοσολογία, την ασφαλέστερη και αποτελεσματικότερη φαρμα−κευτική αγωγή. Αναφέρονται οι πολυμορφισμοί μεταβολικών ενζύμων των φαρμάκων, όπως της υπεροικογένειαςτων κυτοχρωμάτων CYP450 (CYP2D6, CYP2C19, CYP3A4, CYP3A5), της S− μεθυλοτρανσφεράσης των θειοπουρινών(ΤΜΡΤ), της αφυδρογονάσης των διυδροπουρινών (DPD), καθώς και υποδοχέων φαρμάκων όπως της p− γλυκο−πρωτεΐνης πολλαπλής αντίστασης (MRP ή MDR1), της υπεροικογένειας των μεμβρανικών υποδοχέων ATP−BC, τουυποδοχέα τύπου 2C της σερετονίνης ( HT2C), των πυρηνικών ορμονικών υποδοχέων ER−a και ER−b. Aναφέρονταιεπιγραμματικά οι κυριότερες αναλυτικές μέθοδοι: Αλυσωτή αντίδραση πολυμεράσης PCR, υγρή χρωματογραφίαυψηλής πίεσης HPLC και οι μικροσυστοιχίες (microarrays). Τίθενται κοινωνικά και επαγγελματικά προβλήματα πουπροκύπτουν από την διαχείριση των σχετικών πληροφοριών. Nοσοκομειακά Χρονικά, 72, 45−58, 2010.Λέξεις ευρετηρίου: ανασκόπηση, φαρμακογενετική, φαρμακογενωμική, CYP450, CYP2D6, CYP2C9, CYP2C19, πολυ−μορφισμοί, αργοί μεταβολιστές, ADRs, μικροσυστοιχίεςTην τελευταία δεκαπενταετία η πρόοδος της Μο−ριακής Βιολογίας, της Γενετικής, της Βιοχημείας, τηςΑναλυτικής Χημείας, της Φαρμακολογίας και της Να−νοτεχνολογίας, με κορωνίδα την ολοκλήρωση του Προ−γράμματος της Αποκωδικοποίησης του ΑνθρώπινουΓονιδιώματος (1) και το Πρόγραμμα των Απλοτύπων (2)συνετέλεσε στην καλύτερη κατανόηση της δράσης τωνφαρμάκων. Το ανθρώπινο γονιδίωμα είναι ένα σύστη−μα κωδικοποίησης γενετικών πληροφοριών και αποτε−λείται από 3164,7 εκατομμύρια bp ζεύγη νουκλεοτιδικώνβάσεων (A, C, T, G) οργανωμένων σε 23 ζεύγη χρω−μοσωμάτων. Συγκρίνοντας το γονιδίωμα δύο τυχαίωνανθρώπων, εκτιμάται ότι ανά 300 ζεύγη νουκλεϊνικώνβάσεων, εντοπίζεται μια διαφορά (3−5). Κατά μέσονόρο ένα γονίδιο αποτελείται από 3000 βάσεις, όμωςστον αριθμό αυτό υπάρχουν μεγάλες διακυμάνσεις. Ταμεγαλύτερο γονίδιο είναι το γονίδιο της δυστροφίνηςκαι αποτελείται από 2,4 εκατομμύρια βάσεις.