PDF (Trabajo en el que se estudian los resultados de un ... - Funes
PDF (Trabajo en el que se estudian los resultados de un ... - Funes
PDF (Trabajo en el que se estudian los resultados de un ... - Funes
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Eduardo Merino Cortés Dpto. Didáctica <strong>de</strong> la Matemática. UGR<br />
El uso <strong>de</strong> patrones es <strong>un</strong>o <strong>de</strong> <strong>los</strong> caminos para promover <strong>el</strong> p<strong>en</strong>sami<strong>en</strong>to<br />
algebraico y <strong>en</strong><strong>se</strong>ñar a g<strong>en</strong>eralizar a <strong>los</strong> alumnos (NCTM, 2000). Castro (1995) <strong>se</strong>ñala<br />
<strong>que</strong> trabajos como <strong>el</strong> <strong>de</strong> Stacey (1989) “<strong>de</strong>stacan la importancia <strong>de</strong> proponer trabajos<br />
sistemáticos con patrones a <strong>los</strong> escolares y <strong>el</strong> interés <strong>de</strong> <strong>que</strong> estos trabajos <strong>se</strong>an parte<br />
integrante d<strong>el</strong> currículo <strong>de</strong> Matemáticas” (p. 27).<br />
Por otra parte, <strong>los</strong> patrones también pued<strong>en</strong> <strong>se</strong>r analizados <strong>de</strong>s<strong>de</strong> <strong>el</strong> p<strong>un</strong>to <strong>de</strong> vista<br />
<strong>de</strong> las repres<strong>en</strong>taciones. Así, Moss y London (2011) <strong>se</strong>ñalan <strong>que</strong> cuando <strong>se</strong> priorizan las<br />
repres<strong>en</strong>taciones visuales, y <strong>se</strong> ayuda a <strong>los</strong> <strong>estudian</strong>tes a focalizar<strong>se</strong> <strong>en</strong> <strong>los</strong> patrones<br />
como <strong>un</strong> camino para discernir reglas g<strong>en</strong>erales, están mejor capacitados para <strong>en</strong>contrar,<br />
expresar y justificar reglas f<strong>un</strong>cionales.<br />
REPRESENTACIONES<br />
El término repres<strong>en</strong>tación goza <strong>de</strong> múltiples significados <strong>se</strong>gún <strong>el</strong> campo <strong>en</strong> <strong>que</strong> <strong>se</strong><br />
utilice, por lo <strong>que</strong> es importante <strong>de</strong>terminar qué <strong>en</strong>t<strong>en</strong><strong>de</strong>remos por repres<strong>en</strong>tación <strong>en</strong><br />
nuestro trabajo.<br />
Según <strong>el</strong> la RAE (2001), po<strong>de</strong>mos <strong>de</strong>stacar como aplicables al campo <strong>de</strong> la<br />
Didáctica <strong>de</strong> las Matemáticas las sigui<strong>en</strong>tes: “1. f. Acción y efecto <strong>de</strong> repres<strong>en</strong>tar (…)<br />
3. f. Figura, imag<strong>en</strong> o i<strong>de</strong>a <strong>que</strong> sustituye a la realidad (…) 5. f. Cosa <strong>que</strong> repres<strong>en</strong>ta otra<br />
(…) 7. f. Psicol. Imag<strong>en</strong> o concepto <strong>en</strong> <strong>que</strong> <strong>se</strong> hace pres<strong>en</strong>te a la conci<strong>en</strong>cia <strong>un</strong> objeto<br />
exterior o interior (…) 1. f. Mat. Figura con <strong>que</strong> <strong>se</strong> expresa la r<strong>el</strong>ación <strong>en</strong>tre diversas<br />
magnitu<strong>de</strong>s”.<br />
Fernán<strong>de</strong>z (1997, citado por Espinosa, 2005) <strong>de</strong>fine la repres<strong>en</strong>tación como “<strong>el</strong><br />
conj<strong>un</strong>to <strong>de</strong> herrami<strong>en</strong>tas (acciones, signos o gráficos) <strong>que</strong> hac<strong>en</strong> pres<strong>en</strong>tes <strong>los</strong><br />
conceptos y procedimi<strong>en</strong>tos matemáticos y con <strong>los</strong> <strong>que</strong> <strong>los</strong> sujetos abordan e interactúan<br />
con <strong>el</strong> conocimi<strong>en</strong>to matemático” (p. 2).<br />
Rico (2009) subraya <strong>que</strong> la repres<strong>en</strong>tación <strong>se</strong> basa <strong>en</strong> la dupla repres<strong>en</strong>tante-<br />
repres<strong>en</strong>tado. Se repres<strong>en</strong>ta para hacer pres<strong>en</strong>te algo, pero e<strong>se</strong> algo es distinto y<br />
exist<strong>en</strong>te a lo <strong>que</strong> la repres<strong>en</strong>tación sustituye. El mismo autor id<strong>en</strong>tifica las<br />
repres<strong>en</strong>taciones como “todas aqu<strong>el</strong>las herrami<strong>en</strong>tas —signos o gráficos— <strong>que</strong> hac<strong>en</strong><br />
pres<strong>en</strong>tes <strong>los</strong> conceptos y procedimi<strong>en</strong>tos matemáticos y con las cuales <strong>los</strong> sujetos<br />
18