PDF (Trabajo en el que se estudian los resultados de un ... - Funes
PDF (Trabajo en el que se estudian los resultados de un ... - Funes
PDF (Trabajo en el que se estudian los resultados de un ... - Funes
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Eduardo Merino Cortés Dpto. Didáctica <strong>de</strong> la Matemática. UGR<br />
con trabajos <strong>de</strong> nuestro grupo <strong>de</strong> investigación (Didáctica <strong>de</strong> la Matemática:<br />
P<strong>en</strong>sami<strong>en</strong>to Numérico).<br />
Destacamos <strong>en</strong> primer lugar <strong>el</strong> trabajo <strong>de</strong> Stacey (1989) <strong>que</strong> <strong>en</strong>globa i<strong>de</strong>as<br />
incluidas posteriorm<strong>en</strong>te <strong>en</strong> la propuesta Early-Algebra. Es <strong>un</strong>o <strong>de</strong> <strong>los</strong> trabajos clásicos<br />
<strong>en</strong> este campo, ofreci<strong>en</strong>do <strong>en</strong> su estudio respuestas <strong>de</strong> <strong>estudian</strong>tes <strong>en</strong>tre 9 y 13 años a<br />
diversas cuestiones <strong>que</strong> implican <strong>el</strong> uso <strong>de</strong> patrones lineales y la g<strong>en</strong>eralización,<br />
<strong>se</strong>ñalando <strong>los</strong> mod<strong>el</strong>os matemáticos <strong>que</strong> s<strong>el</strong>eccionan, las estrategias usadas <strong>en</strong> la<br />
implem<strong>en</strong>tación <strong>de</strong> estos mod<strong>el</strong>os, y las explicaciones <strong>que</strong> dan <strong>los</strong> alumnos <strong>en</strong> sus<br />
respuestas. Las cuestiones principales <strong>que</strong> <strong>se</strong> hace son: (a) ¿Qué tipo <strong>de</strong> g<strong>en</strong>eralización<br />
realizan <strong>los</strong> alumnos?; (b) ¿Cómo explican <strong>los</strong> <strong>estudian</strong>tes <strong>los</strong> patrones <strong>que</strong> usan <strong>en</strong> las<br />
g<strong>en</strong>eralizaciones?; (c) ¿Cómo <strong>de</strong> consist<strong>en</strong>tes son <strong>los</strong> <strong>estudian</strong>tes <strong>en</strong> la <strong>el</strong>ección <strong>de</strong> <strong>un</strong>a<br />
estrategia para g<strong>en</strong>eralizar?; y (d) ¿Qué difer<strong>en</strong>cias hay <strong>en</strong>tre las respuestas <strong>de</strong> <strong>los</strong><br />
<strong>estudian</strong>tes <strong>que</strong> han t<strong>en</strong>ido alg<strong>un</strong>a experi<strong>en</strong>cia con cuestiones <strong>de</strong> g<strong>en</strong>eralización y <strong>los</strong><br />
<strong>que</strong> no?. En cuanto a <strong>los</strong> <strong>resultados</strong>, <strong>el</strong> autor ob<strong>se</strong>rva cierta inconsist<strong>en</strong>cia <strong>en</strong> la <strong>el</strong>ección<br />
<strong>de</strong> <strong>un</strong> mod<strong>el</strong>o, dado <strong>que</strong> <strong>estudian</strong>tes <strong>que</strong> empiezan <strong>un</strong>a tarea correctam<strong>en</strong>te,<br />
frecu<strong>en</strong>tem<strong>en</strong>te adoptan <strong>un</strong> mod<strong>el</strong>o más simple pero incorrecto para las partes más<br />
difíciles <strong>de</strong> la tarea. Por otro lado, aqu<strong>el</strong><strong>los</strong> alumnos <strong>que</strong> habían t<strong>en</strong>ido <strong>un</strong>a experi<strong>en</strong>cia<br />
previa con tareas <strong>de</strong> g<strong>en</strong>eralización, obtuvieron mejores <strong>resultados</strong> <strong>que</strong> <strong>el</strong> resto, ya <strong>que</strong><br />
implícitam<strong>en</strong>te usaron <strong>un</strong> mod<strong>el</strong>o lineal y patrones numéricos. Estos últimos alumnos<br />
mostraron <strong>en</strong>t<strong>en</strong><strong>de</strong>r la r<strong>el</strong>ación <strong>en</strong>tre <strong>los</strong> datos y la regla <strong>de</strong> g<strong>en</strong>eralización <strong>de</strong> forma más<br />
completa.<br />
Lins y Kaput (2004) y Brizu<strong>el</strong>a y Martínez (<strong>en</strong> pr<strong>en</strong>sa) <strong>se</strong>ñalan <strong>que</strong> lo investigado<br />
hasta la década <strong>de</strong> <strong>los</strong> 80, <strong>en</strong> r<strong>el</strong>ación con la Early-Algebra <strong>se</strong> c<strong>en</strong>tró <strong>en</strong> lo <strong>que</strong> <strong>los</strong><br />
alumnos no podían hacer, y contribuyeron al reconocimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>que</strong> era mejor posponer<br />
<strong>el</strong> estudio d<strong>el</strong> álgebra para cursos posteriores a la educación básica. Estos autores,<br />
citando a Mason (1996), indican <strong>que</strong> <strong>en</strong> la década <strong>de</strong> <strong>los</strong> 90 esta perspectiva cambia y <strong>se</strong><br />
<strong>de</strong>fi<strong>en</strong><strong>de</strong> la consi<strong>de</strong>ración <strong>de</strong> <strong>que</strong> <strong>los</strong> alumnos llegan al colegio con capacida<strong>de</strong>s<br />
naturales <strong>de</strong> g<strong>en</strong>eralización y habilida<strong>de</strong>s para pres<strong>en</strong>tar g<strong>en</strong>eralidad, y esas capacida<strong>de</strong>s<br />
han <strong>de</strong> <strong>se</strong>r explotadas.<br />
Por otra parte, Brizu<strong>el</strong>a y Lara-Roth (2002) pres<strong>en</strong>tan <strong>el</strong> trabajo <strong>de</strong> niños <strong>de</strong> 7<br />
años con tablas <strong>en</strong> las <strong>que</strong> repres<strong>en</strong>tan las f<strong>un</strong>ciones, dando <strong>un</strong> número <strong>de</strong>terminado <strong>de</strong><br />
valores para sus variables. Exploran las difer<strong>en</strong>tes formas <strong>en</strong> <strong>que</strong> <strong>los</strong> niños repres<strong>en</strong>tan<br />
27