Descargar en PDF o artigo - Centro RamÃ³n PiÃ±eiro para a ...

More documents

Recommendations

Info

Xesús Ferro Ruibal, Xacinta Varela Martínez. Fraseoloxía e paremioloxía nos escritos do P. Martín Sarmiento (1695-1772) viene del latín rapere (en ese caso sería mejor del frecuentativo reptare), otros dirían que viene de rapar, pues los rapaces, por imberbes, parece que siempre andan rapados. A eso viene bien la voz rapagón y la voz rapariga. Siendo yo de poca edad oí repetidas veces llamar al que (505v.) era niño con esta expresión: Rapadiño do côu côu passôu polo rio e no se mollôu. (SARMI-7:419-420; 505r-505v). TFG. O máis parecido é esta fórmula que se lles di ós rapaces que veñen do barbeiro co pelo rapado: Crou crou ¿quen te rapou que sin pelo te deixou (RODGO-1:682). Comentario. Obsérvese que a forma que recolle Sarmiento (cou cou) modificouse no actual crou crou. 2.3.4. ¡Vamos a ley, vamos a ley, vamos a ley! [1762-1772] Reflexiono en que aquel libro de las leyes que estaba sobre la mesa del vicariato 22 de España era un códice aforrado con un cuero de color verde, como se dice en la página 97 del dicho libro Notitia dignitatum 23 : “Abacus alba mappa instratus, qui librum viridi corio tectum sustinet, ut in aliis vicariis” 24 . De esto sospecho que vienen las expresiones castellanas recurrir al 22 Non se debe pensar que o vicariato é unha institución eclesiástica. Sarmiento cita con precisión o nome do vicario, que era un alto funcionario imperial que dirixía a administración civil (non militar) dunha diocese; e esta tampouco era un distrito eclesiástico, senón civil: toda a Península Ibérica era con Diocleciano (284-305) unha diocese dependente da prefectura das Galias. O libro de leis e a mesa son as que aparecen na iconografía. 23 Sarmiento está citando, probablemente, a páxina 97 da edición feita por Panciroli en 1623 que se pode ver en [http://books.google.es/booksid=b1NCAAAAcAAJ&pg=RA1-PA91&lpg=RA1-PA91&dq= %22qui+librum+viridi+corio+tectum%22&source=bl&ots=qMzFA91zYT&sig=-VWxcIlM3Osp HPjlw BOY5ZWkf2w&hl=es&sa=X&ei=mrsOUJaQBK6A0AWX44CgBw&ved=0CCAQ6AEwAA#v=onepage& q=%22qui%20librum%20viridi%20corio%20tectum%22&f=false] [24.5.1012]. A Notitia Dignitatum é un extenso documento administrativo romano, de final do século IV e principio do V, que describe tódolos cargos civís e militares que tiña o Imperio Romano tanto en Oriente coma en Occidente (de aí o título que significa “Descripción de Cargos Públicos”) e que contiña ilustracións que as posteriores edicións tentaron reproducir con máis ou menos aproximación. Aínda que os especialistas matizan cuestións de detalle, parece aceptado que das sete provincias que tiña Hispania só as tres que aparecen na ilustración (Baetica, Lusitania e Callaecia) eran consulares, é dicir, gobernadas por persoas nomeadas directamente polo emperador; e que a Callaecia tiña nada menos que cinco destacamentos militares: unha lexión (en León) e catro cohortes (en Paetaonio -Rosillos de Vidriales-; Ad cohortem Gallicam --; Lucus -Lugo-; e en Brigantia-Iuliobriga - ¿preto do nacemento do Ebro As provincias represéntanse no gráfico da Notitia Dignitatum sempre como mulleres con coroas e unha aureola semellante á dos santos, levando unha bandexa acugulada do que parecen moedas que quizais simbolizan o tributo que pagaban a Roma. O que importa para o comentario deste fraseoloxismo de Sarmiento é que un dos símbolos deses Vicarios (da Bética, de Lusitania e de Callecia) era –como se traduce na nota seguinte - precisamente un libro (un códice) colocado sobre un aparador, cuberto cun mantel branco, encadernado en pel verde e que contén o que corresponde á responsabilidade deste Vicario ou Delegado Imperial. En definitiva, o libro verde contiña a lexislación da época, era a lei. Hai unha edición feita en Basilea en 1552 que ten as ilustracións a color e no caso de Hispania o libro está encadernado precisamente en coiro verde, cousa que non acontece noutras provincias do imperio [http://books.google.es/booksid=BphJAAAAcAAJ&pg=PT181&lpg=PT181&dq=BETICAE.LVSITANIA E.GALLECIAE&source=bl&ots=kXq9x_nVcE&sig=hb2I1Fk7T-9uALdjoDlY4QMlrA&hl=es&sa=X&ei=lkJYUPuVNorNhAfX7YCIBw&ved=0CDMQ6AEwAA#v=onepage&q=BETICAE. LVSITANIAE.GALLECIAE&f=false]. [18.4.2012]. 24 “As insignias do Vicario das Hispanias son dous Príncipes que se abrazan. Un aparador, cuberto cun mantel branco, que sostén un libro encadernado en coiro verde, como xa se dixo falando doutros Vicarios. Este códice contén o que corresponde á responsabilidade deste Vicario”. Suliñámo-lo fragmento que traduce as palabras latinas que cita Sarmiento. 116 Cadernos de Fraseoloxía Galega 14,2012, 99-163. ISSN 1698-7861
Xesús Ferro Ruibal e e Xacinta Varela Martínez: Fraseoloxía e e paremioloxía galega nos nos escritos do do P. P. Martín Sarmiento (1695-1772) libro verde, al becerro y que tal ley está in viridi observancia 25 . En Galicia es muy usado cuando un rústico porfía con otro el repetir “Vamos a ley, vamos a ley, vamos a ley”, esto es, veamos qué dice el códice de las leyes o de nuestros fueros, el cual estaría en lugar público de la ciudad y aforrado acaso en cuero (277v.) becerrillo de color verde. (SARMI-660:6718). Notitia dignitatum (Google books). [http://books.google.es/booksid=b1NCAAAAcAAJ&pg=RA1-PA91&lpg=RA1- PA91&dq= %22qui+librum+viridi+corio+tectum%22&source=bl&ots=qMzFA91zYT&sig=-VWxcIlM3Osp HPjlw BO Y5ZWkf2w&hl=es&sa=X&ei=mrsOUJaQBK6A0AWX44CgBw&ved=0CCAQ6AEwAA#v=onepage&q=%22qui%20 librum%20viridi%20corio%20tectum%22&f=false] [15/06/2012]. 25 En plena vixencia legal. Cadernos de Fraseoloxía Galega 14,2012, 99-163. ISSN ISSN 1698-7861 117
Page 1 and 2: Xesús Ferro Ruibal e Xacinta Varel
Page 3 and 4: Xesús Ferro Ruibal e e Xacinta Var
Page 17: Xesús Ferro Ruibal e e Xacinta Var
Page 65: Xesús Ferro Ruibal e e Xacinta Var

Descargar en PDF o artigo - Centro RamÃ³n PiÃ±eiro para a ...

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?