15.02.2015 Views

Descargar en PDF o artigo - Centro Ramón Piñeiro para a ...

Descargar en PDF o artigo - Centro Ramón Piñeiro para a ...

Descargar en PDF o artigo - Centro Ramón Piñeiro para a ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Xesús Ferro Ruibal e e Xacinta Varela Martínez: Fraseoloxía e e paremioloxía galega nos nos escritos do do P. P. Martín Sarmi<strong>en</strong>to (1695-1772)<br />

1.2. Así p<strong>en</strong>sa Sarmi<strong>en</strong>to da fraseoloxía e da paremioloxía<br />

(§ 4891) [...] Las voces que con especial cuidado se han de recoger deb<strong>en</strong> ser<br />

todas las que significan objeto de la historia natural española <strong>en</strong> sus tres<br />

reinos. Sobre esto insistiré siempre, pues es cosa vergonzosa que, naci<strong>en</strong>do <strong>en</strong><br />

algunas provincias de España algún mixto natural y que ti<strong>en</strong>e nombre proprio y<br />

vulgar, se le arrime un nombre de l<strong>en</strong>gua extraña, que no <strong>en</strong>ti<strong>en</strong>de el vulgo, ni<br />

tal vez el que la usa.<br />

(§ 4892) Dije ya repetidas veces que las voces más fundam<strong>en</strong>tales de una<br />

l<strong>en</strong>gua son las que significan cosas que Dios ha criado <strong>en</strong> el respectivo país de<br />

la l<strong>en</strong>gua. Con esas voces se sab<strong>en</strong> y conoc<strong>en</strong> otras tantas cosas naturales, y<br />

con las voces de estilos de cartas, de oraciones panegíricas y de los que llaman<br />

escritos retórica, ninguna cosa natural se sabe ni se conoce, acabado el<br />

sonsonete de divertir a los oídos. Por no haber at<strong>en</strong>dido a esto, se han<br />

multiplicado voces y no se han conocido cosas naturales sobre cuya<br />

p<strong>en</strong>etración se fundan todas las ci<strong>en</strong>cias y todo conocimi<strong>en</strong>to útil. No me<br />

opongo al uso de las voces de fórmula, cumplimi<strong>en</strong>to (160r) y de la<br />

conversación familiar. Pero esas jamás se p<strong>en</strong>etrarán bi<strong>en</strong> si no precede el<br />

conocimi<strong>en</strong>to de las voces significativas de cosas de la historia natural.<br />

(§ 4893) Después de las dichas voces puras vulgares de lo que Dios ha criado,<br />

se deb<strong>en</strong> recoger las voces que <strong>en</strong>tran <strong>en</strong> los refranes, y el curioso debe copiar<br />

el refrán <strong>en</strong>tero. Los refranes, adagios y proverbios de una l<strong>en</strong>gua son los textos<br />

más antiguos, más auténticos y más puros que se deb<strong>en</strong> citar, por razón de sus<br />

voces, <strong>en</strong> un vocabulario o glosario. No todos los proverbios son iguales <strong>en</strong> la<br />

<strong>en</strong>señanza, pero todos son del caso <strong>para</strong> la pureza de la l<strong>en</strong>gua, y unos más<br />

antiguos que otros. Hay no pocos que ya no se les p<strong>en</strong>etra bi<strong>en</strong> el s<strong>en</strong>tido, y<br />

harto más útil sería que los escritores los hubies<strong>en</strong> com<strong>en</strong>tado que no el que<br />

anduvies<strong>en</strong> a caza de voces no españolas.<br />

(§ 4894) La mayor parte de los proverbios son s<strong>en</strong>t<strong>en</strong>cias morales, otros son<br />

físicos y médicos, otros alud<strong>en</strong> al tiempo (160v) y estaciones, otros alud<strong>en</strong> a<br />

naciones, lugares y personas, otros son jocosos y otros irónicos y satíricos. Los<br />

proverbios de Salomón todos son instructivos. No hay nación que no los t<strong>en</strong>ga<br />

más o m<strong>en</strong>os agudos. Y los más agudos, por voto del célebre francés Claudio<br />

Salmasio, son los proverbios o refranes españoles. Levino Warnero tradujo <strong>en</strong><br />

latín ci<strong>en</strong> proverbios persianos, y <strong>en</strong> la carta que Salmasio le dice: Inter<br />

europaeos, hispani in his excellunt. Itali vix cedunt. Galli proximo sequuntur<br />

intervallo 3 , supone que la agudeza de los proverbios prueba la agudeza de los<br />

3 “Entre os europeos, nisto destacan os hispanos. Os italianos case están á mesma altura. Ségu<strong>en</strong>os os<br />

franceses”. A obra de Levin Warner, publicada <strong>en</strong> 1664, titulouse Proverbiorum et s<strong>en</strong>t<strong>en</strong>tiarum<br />

persicarum c<strong>en</strong>turia, collecta et versione notisque adornata a Levino Warnero. Lugduni Batavorum: Ex<br />

officina Ioannis Maire. A frase do francés Claudio Salmasio (1588-1653) que cita Sarmi<strong>en</strong>to está no<br />

prólogo (s<strong>en</strong> páxina) e nela Salmasio <strong>en</strong>gade (<strong>en</strong> latín) “Disque os belgas (<strong>para</strong> que non se me queix<strong>en</strong> de<br />

que os omito) tampouco carec<strong>en</strong> de adaxios cheos de inx<strong>en</strong>io e gracia. Non hai nación tan inculta e<br />

bárbara que non dispoña da brevidade destes ditos populares que levan aparellada algunha agudeza”. A<br />

Cadernos de Fraseoloxía Galega 14,2012, 99-163. ISSN ISSN 1698-7861<br />

101

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!