12.07.2015 Views

Informe sobre el estado de la seguridad y salud laboral en España ...

Informe sobre el estado de la seguridad y salud laboral en España ...

Informe sobre el estado de la seguridad y salud laboral en España ...

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

SISTEMA NORMATIVOEn <strong>el</strong> ámbito <strong>de</strong> <strong>la</strong> gestión prev<strong>en</strong>tiva otro foco<strong>de</strong> interés d<strong>el</strong> <strong>de</strong>sarrollo normativo específicam<strong>en</strong>teespañol es <strong>el</strong> problema <strong>de</strong> <strong>la</strong> subcontratacióny <strong>la</strong> conflu<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> múltiples empresas <strong>en</strong> <strong>el</strong><strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> <strong>la</strong>s activida<strong>de</strong>s productivas. Esteproblema es especialm<strong>en</strong>te acuciante <strong>en</strong> <strong>el</strong> sector<strong>de</strong> <strong>la</strong> construcción, por lo que es objeto <strong>de</strong> un especialtratami<strong>en</strong>to por <strong>la</strong> Directiva 92/57/CEE d<strong>el</strong>Consejo, <strong>de</strong> 24 <strong>de</strong> junio <strong>de</strong> 1992, r<strong>el</strong>ativa a <strong>la</strong>s disposicionesmínimas <strong>de</strong> <strong>seguridad</strong> y <strong>de</strong> <strong>salud</strong> que<strong>de</strong>b<strong>en</strong> aplicarse <strong>en</strong> <strong>la</strong>s obras <strong>de</strong> construcción temporaleso móviles, que establece un concreto ycomplejo sistema <strong>de</strong> gestión prev<strong>en</strong>tiva <strong>en</strong> <strong>la</strong>sobras que se ha incorporado al Derecho españolmediante <strong>el</strong> Real Decreto 1627/1997, <strong>de</strong> 24 <strong>de</strong> octubre.Reci<strong>en</strong>tem<strong>en</strong>te <strong>el</strong> problema <strong>de</strong> <strong>la</strong> subcontratación<strong>en</strong> <strong>el</strong> sector <strong>de</strong> <strong>la</strong> construcción ha merecido<strong>la</strong> at<strong>en</strong>ción d<strong>el</strong> po<strong>de</strong>r legis<strong>la</strong>tivo español, queha dictado <strong>la</strong> Ley 32/2006, dirigida a establecer límitesy condiciones a <strong>la</strong> misma, aunque no seauna norma que forme parte <strong>de</strong> <strong>la</strong> regu<strong>la</strong>ción específica<strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>seguridad</strong> y <strong>salud</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> trabajo.Estos problemas <strong>de</strong> conflu<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> distintasempresas <strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> activida<strong>de</strong>s <strong>en</strong> losmismos lugares <strong>de</strong> trabajo no se limita al sector<strong>de</strong> <strong>la</strong> construcción y <strong>el</strong> artículo 6.4 <strong>de</strong> <strong>la</strong> propiaDirectiva Marco ya establecía obligaciones <strong>de</strong> coordinación<strong>en</strong> estos casos, que fueron incorporadas,con un cont<strong>en</strong>ido más amplio y sistematizado,al artículo 24 <strong>de</strong> <strong>la</strong> Ley <strong>de</strong> Prev<strong>en</strong>ción <strong>de</strong>Riesgos Laborales, una norma que está resultando<strong>de</strong> difícil y pesada digestión para <strong>la</strong> jurispru<strong>de</strong>ncia<strong>de</strong> los tribunales españoles, varada <strong>en</strong> losconceptos <strong>de</strong> <strong>la</strong> Or<strong>de</strong>nanza G<strong>en</strong>eral <strong>de</strong> Segurida<strong>de</strong> Higi<strong>en</strong>e <strong>en</strong> <strong>el</strong> Trabajo <strong>de</strong> 1971 y d<strong>el</strong> artículo 42d<strong>el</strong> Estatuto <strong>de</strong> los Trabajadores <strong>de</strong> 1980. Años<strong>de</strong>spués se <strong>de</strong>sarrolló este artículo por una normaciertam<strong>en</strong>te más prolija y que no obe<strong>de</strong>ce a ningúnimperativo específicam<strong>en</strong>te comunitario,sino a <strong>de</strong>cisiones políticas españo<strong>la</strong>s, que es <strong>el</strong>Real Decreto 171/2004, <strong>de</strong> 30 <strong>de</strong> <strong>en</strong>ero, cuya <strong>en</strong>trada<strong>en</strong> vigor ha v<strong>en</strong>ido a coincidir <strong>en</strong> <strong>el</strong> tiempocon <strong>la</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> reforma d<strong>el</strong> marco normativo <strong>de</strong> <strong>la</strong>prev<strong>en</strong>ción <strong>de</strong> riesgos <strong>la</strong>borales.Finalm<strong>en</strong>te hay que dar cu<strong>en</strong>ta d<strong>el</strong> <strong>de</strong>sarrolloque <strong>en</strong> España se ha dado a los <strong>de</strong>rechos <strong>de</strong> participacióncolectiva <strong>de</strong> los trabajadores <strong>en</strong> materia<strong>de</strong> <strong>seguridad</strong> y <strong>salud</strong> a través <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>de</strong> los d<strong>el</strong>egados<strong>de</strong> prev<strong>en</strong>ción y <strong>de</strong> los comités <strong>de</strong> <strong>seguridad</strong>y <strong>salud</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> trabajo. En este aspecto, a<strong>de</strong>más, <strong>la</strong>sinnovaciones <strong>de</strong> los distintos conv<strong>en</strong>ios colectivospara ampliar los <strong>de</strong>rechos <strong>de</strong> consulta y participaciónson más <strong>de</strong>stacables, aunque aquí nos limitaremosa hacer una breve refer<strong>en</strong>cia a <strong>la</strong>s dosinstituciones repres<strong>en</strong>tativas previstas <strong>en</strong> <strong>la</strong> Ley.En <strong>el</strong> caso <strong>de</strong> los d<strong>el</strong>egados <strong>de</strong> prev<strong>en</strong>ción se trata<strong>de</strong> repres<strong>en</strong>tantes <strong>de</strong> los trabajadores <strong>en</strong> losc<strong>en</strong>tros <strong>de</strong> trabajo <strong>el</strong>egidos por y <strong>en</strong>tre los d<strong>el</strong>egados<strong>de</strong> personal o miembros d<strong>el</strong> comité <strong>de</strong> empresapara <strong>de</strong>sempeñar específicam<strong>en</strong>te <strong>la</strong>s funciones<strong>de</strong> consulta, negociación, reivindicación y control<strong>en</strong> materia <strong>de</strong> <strong>seguridad</strong> y <strong>salud</strong> <strong>la</strong>boral. Los comités<strong>de</strong> <strong>seguridad</strong> y <strong>salud</strong> son órganos paritarios,constituidos por los d<strong>el</strong>egados <strong>de</strong> prev<strong>en</strong>cióny un número igual <strong>de</strong> miembros <strong>de</strong> <strong>la</strong> dirección<strong>de</strong> <strong>la</strong> empresa, obligatorios <strong>en</strong> todas <strong>la</strong>s empresaso c<strong>en</strong>tros <strong>de</strong> trabajo que cu<strong>en</strong>t<strong>en</strong> con 50 o más trabajadores.Las previsiones <strong>de</strong> <strong>la</strong> Ley <strong>de</strong> Prev<strong>en</strong>ción<strong>de</strong> Riesgos Laborales son que <strong>la</strong> formación<strong>en</strong> materia <strong>de</strong> <strong>seguridad</strong> y <strong>salud</strong> <strong>de</strong> los d<strong>el</strong>egados<strong>de</strong> prev<strong>en</strong>ción corra por cu<strong>en</strong>ta <strong>de</strong> <strong>la</strong> empresa,pero <strong>en</strong> <strong>la</strong> práctica <strong>la</strong> fu<strong>en</strong>te principal <strong>de</strong> financiación<strong>de</strong> esta formación sindical han sido los fondospúblicos, bi<strong>en</strong> organizando directam<strong>en</strong>te <strong>la</strong>sactivida<strong>de</strong>s formativas, bi<strong>en</strong> a través <strong>de</strong> <strong>la</strong>s activida<strong>de</strong>sformativas <strong>de</strong> <strong>la</strong>s Mutuas <strong>de</strong> acci<strong>de</strong>ntes acargo <strong>de</strong> cuotas o, más frecu<strong>en</strong>tem<strong>en</strong>te, mediantesubv<strong>en</strong>ciones <strong>de</strong> <strong>la</strong>s acciones <strong>de</strong> formación organizadaspor los sindicatos. Al cabo <strong>de</strong> los años <strong>el</strong>resultado, <strong>en</strong> absoluto <strong>de</strong>s<strong>de</strong>ñable, es que existeun amplio colectivo <strong>de</strong> repres<strong>en</strong>tantes sindicalescon un niv<strong>el</strong> significativo <strong>de</strong> formación <strong>en</strong> materia<strong>de</strong> <strong>seguridad</strong> y <strong>salud</strong> <strong>la</strong>boral, lo que constituyeposiblem<strong>en</strong>te uno <strong>de</strong> los mayores logros d<strong>el</strong>sistema prev<strong>en</strong>tivo español. Otra cuestión distintaes <strong>la</strong> impermeabilidad <strong>de</strong> <strong>la</strong>s estructuras directivasempresariales a <strong>la</strong> participación <strong>de</strong> los repres<strong>en</strong>tantes<strong>de</strong> los trabajadores <strong>en</strong> cuanto se afectaa <strong>la</strong> organización productiva, lo que es inevitable<strong>en</strong> muchos casos <strong>en</strong> materia <strong>de</strong> <strong>seguridad</strong> y <strong>salud</strong><strong>la</strong>boral, lo que <strong>de</strong>termina que <strong>la</strong>s r<strong>el</strong>aciones <strong>en</strong>tr<strong>el</strong>os d<strong>el</strong>egados <strong>de</strong> prev<strong>en</strong>ción y <strong>la</strong> dirección <strong>de</strong> <strong>la</strong>sempresas se pres<strong>en</strong>t<strong>en</strong> más frecu<strong>en</strong>tem<strong>en</strong>te <strong>en</strong> términos<strong>de</strong> confrontación que <strong>de</strong> cooperación.En fin, todo lo aquí dicho nos rev<strong>el</strong>a que <strong>la</strong>sprincipales preocupaciones <strong>de</strong> <strong>la</strong> normativa españo<strong>la</strong><strong>sobre</strong> <strong>seguridad</strong> y <strong>salud</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> trabajo se han<strong>en</strong>focado hacia <strong>la</strong>s cuestiones institucionales, <strong>de</strong>régim<strong>en</strong> sancionador y p<strong>en</strong>al, participación <strong>de</strong> losrepres<strong>en</strong>tantes <strong>de</strong> los trabajadores y, <strong>sobre</strong> todo,<strong>de</strong> gestión prev<strong>en</strong>tiva <strong>en</strong> <strong>la</strong>s empresas, más que<strong>en</strong> los aspectos concretos r<strong>el</strong>ativos a <strong>la</strong>s regu<strong>la</strong>ciones<strong>de</strong> <strong>la</strong>s condiciones <strong>de</strong> trabajo <strong>en</strong> función d<strong>el</strong>os sectores productivos, tipos <strong>de</strong> riesgos, etc., <strong>en</strong>r<strong>el</strong>ación con los cuales, como veremos, <strong>la</strong> actividadprincipal ha consistido <strong>en</strong> reproducir literal-173

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!