Hilketa eta masa hezkuntza Jakintza-arloa: Soziologia - Euskara

Spurzheimen hipotesi frenologikoek “ez dutela emaitza eztabaidaezinik
eman”. Apraizek Melladoren Enciclopedia Moderna-n adimenari buruz dagoen
artikulu batean oinarritzen ditu bere baieztapenak. Aipaturiko artikuluan,
nagusitasun intelektualaren eta buruaren bolumenaren arteko erlazioaren aurka
argudiatzen da, eta are gehiago, zenbaitetan, bien arteko alderantzizko erlazioa
ematen da.
“No son las naciones mas inteligentes las que nos manifiestan cabezas mas
voluminosas…Y continúa el articulista haciendo otra porcion de citas en que
desmiente la práctica, las apreciaciones que acerca de las funciones intelectuales se
hacen, basadas en la masa cerebral y sus lóbulos anteriores y superiores, en las
circonvoluciones y anfractuosidades de los dos hemisferios cerebrales…Vemos
pues la poca solidez de las apreciaciones deducidas de esta clase de estudios” (Ibid.,
21-22).
Igorlea teoria fisionomiko eta frenologikoen aurka jartzerakoan, atzera
botatzen ditu hauekin dakartzan metodo diagnostikoak eta ulermenezkoak.
Bereizi egiten ditu organikoaren (aurpegi eta garunaren) eta izaeraren eta
ahalmen intelektualen arteko zeinuak. Lotura honek Gall frenologoa
gizabanakoengan hilketarako joera -sen odolzalea (krudela) garunaren zonalde
batean kokatua dagoena- ikustera eramaten zuen. Joera hau gizarte mailako
faktoreen arabera aktibatzen zen:
“Il constatait qu’à l’ouverture des crânes d’aliénès on observait des épaissements et
des densités des membranes; quant au penchant au meurtre, il dépendait d’un
instinct carnassier, dont le siège devait être situé dans la region temporale et
inférieure pariétale, au-dessus des oreilles, et dont l’activité était tempérée et
régularisée par des facteurs d’ordre moral, comme l’éducation, l’habitude et la
religion” (Fontana, 1973, 34).
Garaioren ahalmen intelektualei dagokienez, analfabetoa eta adimena
asko garatu gabea izan arren, Apraizek dio autonomoa dela eta alderdi hauetan
bat datorrela bere gizarte mailakoekin. Bere gaitasunen normaltasuna agerian
gelditzen da ekintzei buruz galdetzen zaionean erantzuten duen moduan,
xehetasun guztiak ematen baititu zehatz eman ere. Diskurtso logikoari,
memoria ona erantsi behar zaio. Halaber, hizkera bere mailako herritarrena da.
170