Hilketa eta masa hezkuntza Jakintza-arloa: Soziologia - Euskara

“Y en cuanto á sus facultades afectivas puede asegurarse, tiene idea exacta del bien
y del mal, distinguiendo perfectament las acciones buenas de las que son
reprobadas por Dios y por las leyes” (Ibid., 13).
Garaiok menperatu nahi izan ez duen grina bulkadaren pean burutu
ditu bere ekintza deliktiboak, eta borondate osoz utzi du bere burua haren
menpe. Gaizkia (legearen eta erlijio katolikoaren moralaren arlotik hartuta),
grinek eragindakoa da, nahiz eta hauek, bortitzak izan arren, ez diren arrazoia
suntsitzera iristen, eta horrenbestez, egiten duenaren jakitun den. Ekintzetan
islatzen da, hain zuzen ere, grinen eta arrazoiaren arteko borroka normala:
“Pasión que ha podido y no ha querido dominar, dejándose subyugar por ella y sin
que desapareciera el libre albedrío, la libertad moral, la razon que enfrena las
pasiones y dice al hombre como aquí a Garayo según confiesa: esto es malo”
(Apraiz, 1881, 12).
Apraizek grinen diskurtsoa bere ikuspegi higienistan kokatzen du.
Higienismoa gizabanakoaren nahiz gizarte bizitzaren arlo askotara hedatzen
den garai honetan, grinen arlora ere iritsi da:
“La ciencia médica extiende sus mandatos al discurso de las pasiones, a las
divagaciones del alma, y meticulosamente al uso de los sentidos… es conveniente
alentar la moderación, el justo medio, refrenar los excesos y echar abajo cuanto
suene a exaltación” (Corbin; Perrot, 1989, 605)
Igorleak duen aukeramen eta plazerraren (grinen) inguruko ikuspegi hau
lotuko litzateke, giza arrazionaltasuna eta plazerrerako joera (giza
delinkuentziaren faktore argigarriak bezala) aldarrikatzen dituen ikuspegiaren
oinarrizko planteamendu teorikoekin. “Aukeramena edo hautapenezko
delitua” oinarri hartuta duen paradigmari buruz ari gara, hain zuzen.
Pentsamendu ildo honetan atxikitzen zaio gizakiari delituak egitea edo ez
egitea erabakitzeko gaitasuna eta askatasuna (aukeramena). Apraizen iritziak
173