Simmentaler Joernaal 2013.indb

Simmentaler - Feed the World
Wetenskaplik | Scientific
58
Veiligheid
Hoewel tegnologiese ontwikkeling grootliks daartoe gelei
het dat genetiese verbetering verhaas en vergemaklik
word, is die potensiaal vir siekteverspreiding ook daar.
Volgens dr Robert Treadwell van Embrio Plus by
Brits, is siektebeheer in die bedryf ’n veeartsenykundige
aangeleentheid en neem sy organisasie alle stappe
moontlik om binne die Wet op Dieregesondheid op te
tree en sodoende te verseker dat ’n hoë-kwaliteit en
veilige produk aan hulle kliënte beskikbaar gestel word.
“Daar is ’n algemene wanpersepsie, verduidelik hy, dat die
bevriesingsproses van semen die geslagsiektes wat deur
bulsemen en dekking versprei kan word, sal inaktiveer.
Dit is ongelukkig bewys dat die meeste bakterieë,
virusse en selfs protosoa soos Trichomonas, wel die
bevriesingsproses oorleef en dus deur KI met besmette
bevrore semen oorgedra kan word. Daar is dus ’n
definitiewe risiko om geslagsiektes in ’n kudde te kry deur
middel van KI. Ander siektes wat ook baie maklik oorgedra
word deur semen is beesvirusdiarree (BVD), infeksieuse
beesrinotrageïtis (IBR), ensoötiese beesleukose (EBL) en
selfs moontlik Slenkdalkoors (RVF).
Om hierdie gevaar te voorkom, verduidelik hy, moet baie
spesifieke maatreëls getref word. Bulle moet in isolasie
gehou word in ’n geakrediteerde kwarantynstasie, waar
alle ander ‘in-kontak’ diere aan dieselfde kwarantynvereistes
voldoen.
“Gedurende ’n pre-kwarantynperiode,” verduidelik hy,
“word gereelde kliniese inspeksies asook drie skedewasse
gedoen. Bloed- en semenmonsters word
weggestuur vir geslags- en ander siektes soos deur die
wet voorgeskryf. Nadat die siektetoetse se uitslae ontvang
is, mag semen gekollekteer word. Die semen word dan
ook met sekere antibiotika in die verdunningsmedium
behandel en monsters van die bevrore semenstrooitjies
word ook getoets. Na afloop van die kolleksies word die
bulle weer getoets voor hulle ontslaan word. Gereelde
Hoewel tegnologiese
ontwikkeling grootliks
daartoe gelei het
dat genetiese
verbetering verhaas
en vergemaklik word,
is die potensiaal vir
siekteverspreiding ook
daar.
inspeksies deur die Staatsveearts in die gebied waar die
kwarantynstasie geleë is, word ook gedoen.”
Die belangrikste siektes waarvoor getoets moet word
is Tuberkulose, brusellose (besmetlike misgeboorte),
trigomoniase, vibriose, leptospirose, EBL en BVD. By
Embrio Plus, sê hy, toets hulle ook die diere vir IBR, RVF
en knopvelsiekte.
Kleinvee
Die prosesse waardeur beide semen en embrio’s moet
gaan om aan internasionale standaarde te voldoen,
verduidelik dr Fanie Steyn van Ramsem buite
Bloemfontein, is veelvuldig. Dit sluit onder andere in dat:
• Buiten dat die embrio/semen skenkerdier klinies
gesond moet wees, moet die skenkerdiere ’n hele
reeks gesondheidstoetse ondergaan teen alle siektes
wat deur die invoerland/kliënt as risiko beskou word.
Hierdie gesondheidsprotokolle word opgestel deur
die departement dieregesondheid van die land
van invoer en moet gesertifiseer word deur die
staatsveeartsenydienste van die uitvoerland. Alle
gesondheidstoetsuitslae en kwarantynstasies moet
negatief toets vir al die siektes in die protokol.
• Embrio’s word verder ook gewas deur verskillende
vloeistofmedia, insluitend Tripsien, ’n ensiem wat
enige proteïenstrukture (soos bakterieë en virusse)
wat aan die embriowand aangeheg is, inaktiveer. Die
vloeistofmedia waarin embrio’s gespoel en gewas
word, bevat ook verskillende antibiotika wat bakterieë
inaktiveer.
• Ramme wat op ’n kwarantyn- of KI-stasie staan word
apart gehuisves in individuele hokke. Die ramme
word gereeld klinies gemonitor vir vroegtydige
waarneming van enige siektesimptome. Palpasie
van ramme se testikels is van baie waarde, omdat
dit die eerste tekens van infeksie kan aandui, soos
swelling, inflammasie of absesvorming. Die hokke van
die ramme word gereeld ontsmet en skoongemaak,
en kos en water word apart vir elke ram gevoer. Die
semen word asepties in ’n gesteriliseerde kunsvagina
en glasware gekollekteer. Vandaar word die saad in ’n
semenlaboratorium geprosesseer.
In die verdunningsproses word ’n spesiale be vrie singsmedium
toegevoeg tot die saad. Hierdie be vrie singsmedium
bevat ’n reeks antibiotika’s wat die meeste
bakterieë in die saad behoort te inaktiveer. Ramme se saad
word ook gemonitor vir die teenwoordigheid van neutrofiele
(of etterselle), wat sou dui op infeksie. Indien neutrofiele
waargeneem word, sal ’n kultuur van die saad gekweek
word om die oorsaak en moontlike behandeling van die
infeksie te bepaal. Saad word dan gevries in vloeibare
stikstof by minus 196°C en gestoor by daardie temperatuur,
wat ongunstig is vir die meeste lewendige organismes.
Spesifieke siektes
Vir beide embrio’s en semen is daar spesifieke siektes wat
’n hoë of lae oordragrisiko inhou. Die risiko kan natuurlik
nooit totaal uitgeskakel word nie. Hierdie spesifieke
siektes en voorkomingsmaatreëls word breedvoerig in
die Wêreld-organisasie vir Dieregesondheid (OIE) se
Terrestrial Manual gelys.
Die OIE beskryf ook die vereistes waaraan ’n
kwarantynsentrum en KI-stasie moet voldoen om
sodoende die oordrag van infeksies en reproduktiewe
siektes (soos Brucella ovis) tot ’n minimum te beperk.
Indien die korrekte, voorgeskrewe prosedures dus
stiptelik gevolg word, word die oordrag van infeksiesiektes
deur saad en embrio’s tot ’n baie lae vlak
beperk. Dus bestaan daar ’n baie lae risiko vir kliënte
wat gebruik maak van semen of embrio’s afkomstig van
geregistreerde kwarantyn- en KI-sentrums.
SB1012 Vrugbaarheid en siektes