Een postmoderne kijk op cultuurverandering - DSpace at Open ...

Samenvatting
Dit afstudeeronderzoek bevat het verslag van een literatuuronderzoek en een praktijktoets over het
onderwerp organisatiecultuur en cultuurverandering. Deze praktijktoets heeft plaatsgevonden bij het
Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) in Voorburg en Heerlen.
In de rapportage van het literatuuronderzoek ga ik in op de organisatiekundige theorievorming en de
theoretische perspectieven die binnen de theorie worden gehanteerd. Er wordt aangegeven dat
er hele verschillende manieren van ”kijken” bestaan binnen de organisatiekunde.
Daarbij is de redeneerwijze steeds dat er hele verschillende invalshoeken (paradigma’s) bestaan van
waaruit je naar organisaties kunt kijken.
De theoretische perspectieven laten zien dat het een vrij bekende manier van denken in de
organisatiekunde is, dat afhankelijk van de invalshoek (paradigma) er andere acties worden
ondernomen om organisaties te veranderen.
Bij het veranderen van de organisatiecultuur geldt eveneens dat het paradigma bepaalt wat je
concreet gaat doen en welke acties er worden ondernomen. Aan de hand van de literatuur zullen
twee ”stromen” worden geïdentificeerd, namelijk, het modernisme en het postmodernisme.
Vervolgens zal er worden aangetoond dat er een fundamenteel verschil bestaat of je een
veranderingstraject start vanuit een modernistisch perspectief of postmodernistisch perspectief.
Binnen het modernistische perspectief wordt organisatiecultuur benaderd als een aparte systeemvariabele,
zoals strategie, structuur en technologie, die op een voorspelbare wijze kan worden
gemanipuleerd om op die manier het organisatiegedrag te beheersen en managementdoelstellingen te
realiseren.
Modernisten benaderen cultuur met als doel om één organisatiecultuur te scheppen waar eenheid in
denken en handelen bestaat. De grondreden voor cultuurverandering ligt vooral in het verhogen van
de effectiviteit en productiviteit van de organisatie.
Binnen de postmodernistische benadering is er sprake van een meervoud aan culturen binnen één
organisatie. Hier wordt cultuur gezien als iets wat een organisatie is en niet iets wat een organisatie
heeft. Postmodernisten kennen geen eenduidige zekerheid. Zij gaan ervan uit dat er verschillende
manieren zijn om tegen de werkelijkheid aan te kijken. Een werkelijkheid die wordt gevormd door
een zich dagelijks aanpassende sociale constructie. In deze benadering bestaan dus meerdere
waarheden naast elkaar waarbij er geen plaats is voor uniformiteit.
Ook wordt verondersteld dat organisatiecultuur zich in een voortdurende staat van verandering
bevindt, verre van homogeen is en bestaat uit tegenstrijdige waarden, normen en meningen die
dagelijks in stand worden gehouden en veranderd door medewerkers.
Postmodernisten beweren dat het kijken naar organisatiecultuur vanuit één perspectief slechts een
deel van de werkelijkheid laat zien. Zij karakteriseren organisatiecultuur in termen van ambiguïteit,
complexiteit en multipliciteit.
Deze inzichten uit de postmoderne visie op organisatiecultuur leveren belangrijke ingrediënten op
voor het ontwikkelen van een model voor cultuurverandering. Daarbij is gekeken welke rode draden
steeds weer terugkomen in de postmoderne visie op veranderingsprocessen. Deze rode draden
dienen als basis voor het ontwikkelen van een verandermodel voor organisatiecultuur.
In het verandermodel worden de verschillende elementen met elkaar in relatie gebracht.
Uitgangspunt daarbij is het ontwikkelen van een model voor cultuurverandering gebaseerd op het
postmoderne paradigma.
Een postmoderne kijk op cultuurverandering
5