V Van n 7 t tot 1 107 - Artesis

Omdat de maatschappelijke aandacht veelal gaat naar de toenemende groep ouderen, willen we ons met dit
onderzoek richten op de positie die jongeren zullen (of kunnen) innemen in een vergrijsde en ontgroende
samenleving. De demografische ontwikkelingen stellen namelijk ook heel wat uitdagingen aan jongeren.
Jongeren zullen de komende decennia opgroeien met de generatie van hun ouders, hun grootouders en soms
zelfs hun overgrootouders. Dit vraagt om een heel nieuwe visie op de levensloop van jongeren. Niet alleen
omdat ze zelf langer zullen leven, maar vooral omdat ze in tegenstelling tot hun eigen ouders met veel meer
generaties in contact zullen komen. Al deze oudere generaties zullen een invloed uitoefenen op de huidige en
toekomstige generatie jongeren. In dit onderzoek ligt de focus op hoe jongeren zich binnen enkele jaren
zullen bewegen in een sterk vergrijsde en ontgroende samenleving. In tegenstelling tot wat zou verwacht
worden, hebben we geen jongeren bevraagd. De opzet van dit onderzoek was niet gericht op het registreren
van de mening van jongeren, hoewel zij het onderwerp van de studie zijn. We laten echter deskundigen uit de
academische wereld, het middelveld en de sociale sector aan het woord. De deskundigen hebben allen vanuit
hun beroepspositie, onderzoeksthematiek of verbondenheid aan een organisatie een expertise opgebouwd op
vlak van intergenerationele solidariteit. Het betreft een combinatie van onderzoeksmatige, inhoudelijke en
ervaringsgebaseerde expertise. Hun perspectief op de positie van jongeren maakt de kern uit van dit
onderzoek. Door de verscheidenheid aan achtergronden komen zowel inhoudelijke als praktijkgerichte
argumenten en voorstellen aan bod. De toekomst van maatschappelijke cohesie kan uiteraard niet voorspeld
worden. De bevraagde deskundigen beschikken niet over een teletijdmachine om zich te informeren.
Niettemin prikkelen expertenvisies een breder publiek om er te durven over nadenken en om
intergenerationele solidariteit ruimer dan een financiële kwestie te zien.
Een heel aantal vragen worden naar voor geschoven in deze studie. Ten eerste wordt er ingegaan op de
positie en status van jongeren in een vergrijsde en ontgroende samenleving. Hoe zien experts uit diverse
sectoren de positie en status van jongeren in een vergrijsde samenleving? Zien de experts evoluties en
verschuivingen in de positie en status van jongeren in een vergrijsde en ontgroende samenleving? Ervaren
jongeren een hogere druk en welke evoluties liggen hier aan de basis? En hoe zien de experts de positie en
status van jongeren in de toekomst?
In een tweede deel wordt er gekeken naar de houding van jongeren tegenover intergenerationele solidariteit.
Wat is intergenerationele solidariteit? Welk beeld hanteren jongeren over ouderen en over vergrijzing volgens
de experts? Komt de intergenerationele solidariteit onder druk te staan? Hoe zien jongeren hun rol in de
intergenerationele solidariteit en welke voorwaarden stellen ze hier? Wat is in dit verband de betekenis van
kleinschalige intergenerationele projecten en initiatieven?
Tot slot wordt de vraag gesteld: Welke aanbevelingen doen de experts in deze context voor de
maatschappelijke en beleidsdomeinen, en welke overeenkomsten en verschillen treffen we hier in aan? Een
heel aantal beleidsaanbevelingen worden geformuleerd om de intergenerationele solidariteit te ondersteunen
en te stimuleren en om het intergenerationeel samen-leven gemakkelijker te maken. Verschillende
levensdomeinen komen hier aan bod, namelijk economie/tewerkstelling, huisvesting/ruimtelijke ordening,
duurzame ontwikkeling, gezondheidszorg en zorg en vrije tijd.
Dit rapport is een ‘gewone’ neerslag van een ‘ongewoon’ onderzoeksproces. Het doel van het onderzoek is,
naast het beantwoorden van de onderzoeksvragen, namelijk ook het bevorderen van de dialoog en het
verspreiden van kennis over intergenerationele solidariteit. De meeste onderzoeken kennen een vrij klassiek
verloop van kennisverspreiding. Pas aan het einde van het onderzoeksproces worden de resultaten
bekendgemaakt. Een eigenheid van dit onderzoek is dat op verschillende momenten in de loop van het
onderzoeksproces in dialoog is getreden met maatschappelijke actoren. Deelresultaten werden verspreid en
de thematiek werd op verschillende manieren onder de aandacht gebracht. De kennisverspreiding is bijgevolg
een dynamisch proces geweest.
Van 7 tot 107 9