V Van n 7 t tot 1 107 - Artesis

4.4.4 Ouderen en hun verantwoordelijkheid binnen de solidariteit.
Tot slot kunnen jongeren verwachten dat ouderen ook een grote rol zullen opnemen en taken gelinkt aan de
toenemende vergrijzing en ontgroening op zich zullen nemen. Hier wordt in het volgend deel uitgebreid op
ingegaan.
Christel Verhas – hoofd studiedienst Gezinsbond: “Ik denk dat er een grote bereidheid is bij jongeren
om zich solidair op te stellen, om mee het systeem te dragen, maar die bereidheid moet ook
gewaardeerd worden. Op dit moment wordt dit niet in vraag gesteld. Het mag echter geen evidentie
worden dat jongeren die solidariteit zomaar op zich blijven nemen. Af en toe moet er een geluid
komen van waardering. Er moet een maatschappelijk debat aangegaan worden om een duidelijk
beeld te scheppen over wat nu de last is en hoe die het beste verdeeld kan worden. zonder er hier
van uit te gaan dat de jonge generatie dit wel op zich zal nemen. Ook de ouderen moeten iets
bijdragen.”
Ouderen moeten meer aangesproken op hun verantwoordelijkheid binnen een vergrijsde samenleving waar
ze een meerderheid zullen vormen en de samenleving moet hen hier de kans toe geven. Uit de interviews
blijkt dat het beeld leeft dat de ouderen best bereid zijn om hun steentje bij te dragen aan de samenleving en
dat ze heel graag een actievere rol zouden opnemen in plaats van afgeschreven te zijn vanaf de
pensioenleeftijd bereikt is en niets meer te mogen doen. Zoals Goddie De Smet (voorzitster Vlaamse
Ouderenraad) stelt: “Het beleid vertrekt vanuit een foutief beeld over ouderen, omdat iedereen, het beleid,
maar ook de media, die hebben de mond vol over mondiger ouderen, beter opgeleide ouderen, maar als het
puntje bij paaltje komt dan zijn de ouderen er wel klaar voor, maar de media en het beleid niet. Ouderen zijn
klaar om deel te nemen aan de maatschappij, om deel te nemen aan het sociale leven, om deel te nemen aan
het beleid, degene die dat willen. Ze zullen niet allemaal willen, maar de ouderen zijn er wel klaar voor.”
Enerzijds moet de overheid dus moeite doen om mensen langer te laten werken of alleszins toch een
betekenisvolle rol in de samenleving te laten spelen zonder daarom betaald te zijn. Anderzijds moet er vanuit
de ouderen het besef komen dat ze mee de evenwichten in stand moeten houden, dat ze ook een eigen
bijdrage moeten doen, dat ze zich aangesproken moeten voelen om een actieve rol te spelen.
Er vindt een grote verschuiving plaats in de beeldvorming die men over ouderen heeft. Senioren worden nu
gezien als een belangrijke groep, op een heel aantal manieren. Ze worden gezien als belangrijke
consumenten en worden ontdekt door de reclame en de marketing. Er wordt nu ook eerder gesproken over de
actieve medior in plaats van de afgeschreven senior. Mensen leven langer en blijven langer fit en gezond.
Toch is, zoals Goddie De Smet in bovenstaand citaat aangeeft, de samenleving deze evolutie nog niet
helemaal gevolgd. Hoewel de medioren en senioren aangeven heel bereid te zijn tot het opnemen van een
belangrijke rol in de samenleving, krijgen ze hier nog niet voldoende kansen voor.
De solidariteit van ouderen naar jongeren is niet geïnstitutionaliseerd, niet verankerd in de instituties. Het
speelt zich meer af op het familiale niveau. Hoewel dit heel belangrijk is zou de rol van ouderen in de
samenleving toch nog verder uitgebreid kunnen worden naar de bredere samenleving. Ouderen vervullen een
heel pak informele rollen. Maar er is geen enkele interesse van de samenleving om eigenlijk na te denken
over formele rollen die zouden kunnen vervuld worden die eigenlijk een ondersteuning van de samenleving
zouden kunnen zijn.
Een ander domein waar ouderen een belangrijke rol kunnen opnemen is binnen de eigen groep, dus eerder
intragenerationele solidariteit. Door veel dingen zoals zorg op te nemen binnen de eigen groep kan er veel
druk weggenomen worden bij de jongeren. Er zal dus een systeem komen waarbij de jonge ouden zullen
zorgen en instaan voor de oud ouden.
Dominique Verté – prof. agogiek, VUB: “De belangrijkste solidariteit zal tussen de ouderen onderling
zijn. Tussen de ‘have’s’ en de have not’s, tussen zij die kunnen en zij die niet kunnen, tussen zij die
de mogelijkheden hebben en zij die de mogelijkheden niet hebben. Dat zal de belangrijkste vorm van
solidariteit zijn, omdat vooral zij die in solidariteit kunnen leven de mensen zijn die het minst in beslag
worden genomen door het arbeidsproces. […] De belangrijkste solidariteitsbeweging zal binnen de
jong naar de oud gepensioneerden zijn, dus binnen de ouderenpopulatie. Dat zal de belangrijkste
stroom zijn.”
Van 7 tot 107 53