V Van n 7 t tot 1 107 - Artesis

asis van het individualiseringsverhaal verwacht kan worden. Welke onderwijsvorm men heeft doorlopen, in
welke culturele omgeving men opgroeit, het geslacht, de gezinsvorm enzovoort hebben een vrij sterk
voorspellende kracht op de houdingen en het gedrag van jongeren. Zo zijn smaken en voorkeuren van
jongeren nog steeds sterk gebonden aan die van hun ouders (Siongers, 2007). Jongeren zijn zeker en vast
geen unieke en onafhankelijke individuen. Uit empirische gegevens blijkt alleszins dat er nog zeer grote
gelijkenissen zijn tussen jongeren en dat ze, hoewel de illusie bestaat dat er steeds individueel kan worden
gekozen, doorgaans keuzes maken die passen binnen de culturele patronen van de groep waartoe ze
behoren.
2.3.3 Toekomstperspectieven en welzijn van jongeren
Gezien de complexe samenleving en prikkels die op jongeren worden losgelaten, kan de vraag gesteld
worden hoe jongeren hun toekomst inschatten en hoe ze zich momenteel voelen in de huidige samenleving.
Onderzoek naar het welbevinden van jongeren (Huysmans 2006; Hooge, Decaluwé en Goossens 2000) toont
aan dat ze het zo slecht niet doen. Identiteit, zelfwaardering, psychisch en emotioneel welbevinden vormen
een aantal centrale thema’s in het leven van jongeren (Huysmans, 2006). De grote veranderingen in de
levenslopen van jongeren, gepaard gaand met een toenemende verantwoordelijkheid voor het slagen in het
eigen leven en een toenemende onzekerheid kunnen wel eens een grote invloed hebben op deze thema’s. Uit
het onderzoek van Hooge e.a. (2000) blijkt dat jongeren gemiddeld een matig positief zelfbeeld kennen en dat
ongeveer 60% tevreden is met zijn/haar leven. De 20% van de jongeren die aangeven niet zo een positief
beeld van zichzelf te hebben zijn meestal niet tevreden met wie ze zijn of wat ze doen. Op vlak van gender
vertonen jongens een hoger welbevinden dan meisjes, zowel wat het zelfbeeld betreft als de tevredenheid
over het eigen leven. Het welbevinden daalt bij de jongeren naarmate de leeftijd stijgt. Natuurlijk is het beeld
niet helemaal positief. De overgrote meerderheid voelt zich niet depressief, maar toch een niet te
verwaarlozen 9% gaf aan dat ze zich in de week voor de bevraging wel eens depressief hebben gevoeld. Ook
hier zijn het meer de meisjes die neigen naar depressieve gevoelens dan jongens. België staat ook aan de top
in Europa met het aantal zelfmoorden bij jongeren. En niet te vergeten ook bij ouderen, dan vooral oude
mannen. Maar liefst 18% van de ondervraagde jongeren dacht de voorbije 12 maanden één enkele keer aan
zelfmoord (Huysmans, 2006). 15% dacht hier af en toe tot vaak aan. Ook hier geldt weer dat meisjes meer
zelfmoordgedachten hebben dan jongens net als de oudere leeftijdsgroepen. Het onderzoek ‘Jongeren in
cijfers en letters’ heeft ook een deel gewijd aan het welbevinden van jongeren. Huysmans (2006) stelt hierin
dat jongeren vaak vragen stellen over de toekomst en over zichzelf, omdat ze toch belangrijke keuzes moeten
nemen voor het verdere leven.
Hoe is het gesteld met het toekomstperspectief van jongeren? Uit het onderzoek van Hooge e.a. (2000) blijkt
dat jongeren eerder matig positief zijn wat hun toekomstverwachtingen betreft. Jongens staan iets positiever
tegenover hun toekomst dan meisjes en ook hier geldt weer dat hoe ouder hoe minder positief naar de
toekomst gekeken wordt. Ook uit het onderzoek van Huysmans (2007) blijkt dat jongeren een vrij positieve kijk
hebben op hun toekomst. Wel geven ze aan dat de toekomst te onzeker is om ver vooruit te plannen. Dit sluit
mooi aan bij een kwalitatief onderzoek van Leccardi (2006) naar de tijdsbeleving van Italiaanse jongeren in de
21ste eeuw. Hieruit blijkt dat Italiaanse jongeren verschillende strategieën hebben om met de toenemende
onzekerheid en de toekomst om te gaan. Een eerste manier is om het maken van middellange of lange
termijnplannen die een grote invloed hebben op het dagelijkse leven te vervangen door ‘richtlijnen’. Deze
richtlijnen dienen als een soort ‘kompas voor actie’. Langs deze richtlijnen refereert men naar een existentiële
richting als oriëntatie voor de snelle veranderingen die plaatsvinden. Kleine projecten kunnen uitgewerkt
worden op korte termijnbasis. Het zijn vooral jongeren die het gevoel hebben dat ze controle hebben over een
eigen biografie die deze strategie kiezen. Een tweede manier is te kijken naar kansen die zich aandienen. Hier
wordt het schrijven van de eigen biografie een ‘work-in-progress’ binnen een heel onzekere context. Het
opbouwen van de biografie vereist dan vaardigheden, flexibiliteit, en de mogelijkheid om kansen te herkennen
als ze zich aandienen en om deze om te zetten in iets waar men van kan profiteren. Een derde groep
jongeren verbindt de controle die men heeft over de eigen biografie aan het hebben van geluk. Geluk wordt
Van 7 tot 107 31