V Van n 7 t tot 1 107 - Artesis

Ontgroening is een even belangrijk fenomeen in de samenleving dan vergrijzing, en wordt gezien als de
fundamentele oorzaak van de vergrijzing, naast de toenemende levensverwachting. Toch wordt hier minder
op gefocust dan op vergrijzing, hoewel er zeker voor jongeren een aantal grote gevolgen gepaard gaan met
die ontgroening.
Anne-Mie Drieskens – gezinspolitiek secretaris Gezinsbond: “Ontgroening wordt telkens mee
benoemd, maar te weinig aan bod gebracht. En ik denk dat dit toch ook heel belangrijk is. Eén van
de gevolgen van die ontgroening vind ik terug in de onverdraagzaamheid die er leeft tegenover de
jongerencultuur. Hoe minder jongeren er in het straatbeeld zichtbaar zijn, hoe meer je dit fenomeen
hebt. Alles wordt grijs en het groene verdwijnt, ook naar ruimtelijke ordening. Dit kunnen we ook
terugkoppelen naar de jongeren. Ze hebben minder ruimte om op te groeien.”
Trui Maes – Stedenbouwkundige, Centrum voor Duurzame Ontwikkeling: “[…] Veel speelruimten,
speelhoeken van straten, en dergelijke zijn er niet meer en daardoor krijgen jongeren steeds minder
een eigen plaats in de publieke ruimte, ze worden voor een stuk verdreven uit het publieke domein.
Dat wil zeggen dat die jongeren opvallen in hun vrije tijd in de publieke ruimte, omdat ze toch ergens
een plek opeisen en dan gedefinieerd worden als hangjongeren en weet ik veel wat.”
4.3 De positie en status van jongeren in een vergrijsde en ontgroende samenleving.
Hoe zien de geïnterviewden de positie en status van jongeren in deze samenleving, die toch wel sterk
vergrijsd en ontgroend is? Welke evoluties merken ze op? Welke evoluties en/of verschuivingen zien de
geïnterviewden bij een toenemende vergrijzing en ontgroening?
De thema’s die in de literatuurstudie aan bod kwamen worden ook door de geïnterviewden als kernthema’s
naar voor geschoven. Wat de positie van jongeren betreft zal de focus dus liggen op de wijziging in de
levenslooptransities van jongeren en op de vraag of de druk op de huidige jongeren is toegenomen in
vergelijking met vroeger. Bij de status van jongeren wordt dieper ingegaan op de dubbele component die
hiermee gepaard gaat. Tot slot wordt ook nog naar de positie en status van jongeren in de toekomst gekeken.
4.3.1 Wijzigingen in de sociale structuur/levenslooptransities van jongeren.
Eerder in de literatuurstudie werd al aangegeven dat er grote veranderingen zijn opgetreden in de transities
die jongeren maken van de jeugd naar adolescentie. Zo spreken Biggart en Andreas (2006) over yo-yotransities
die het leven van de huidige jongeren kenmerken. Hiermee verwijst hij naar het feit dat de overgang
van jeugd naar adolescentie niet meer zo lineair verloopt dan vroeger, maar dat het eerder
schommelbewegingen zijn van jeugd naar adolescentie, van afhankelijkheid naar autonomie en weer terug.
De term ‘boemerangkinderen’ van Lowenstein (2007) verwijst ook naar deze evolutie in de levensloop van
jongeren. Ze stelt dat door het feit dat jongeren veel meer tijd spenderen aan onderwijs en zo hun toetrede tot
de arbeidsmarkt en het stichten van een gezin uitstellen jonge mensen vooraleer ze helemaal zelfstandig
wonen een aantal keren terug thuis gaan wonen. Hier gaat het dan vooral om de tweede en derde groep
jongeren, namelijk de jongeren die aan hogere studies bezig zijn of de jongeren die hun weg aan het zoeken
zijn naar de arbeidsmarkt.
Ook in de interviews kwam dit naar voor. Volgens de geïnterviewden duurt het langer vooraleer jongeren
volledig op eigen benen staan. Ze blijven langer thuis wonen, hebben meer ruimte om te experimenteren, om
te zien wat hen echt ligt en welke richting ze uit willen in hun leven. Dit uitstellen van een aantal transities,
zoals het stichten van een gezin en later toetreden op de arbeidsmarkt heeft volgens de geïnterviewden drie
grote redenen. Ten eerste hebben jongeren het perspectief om heel oud te worden, ze beseffen dat ze heel
oud zullen worden, wat maakt dat ze het gevoel hebben langer te kunnen wachten met een aantal dingen,
want ze hebben ‘toch nog een heel leven voor zich’. Een tweede grote reden is de financiële draagkracht van
de samenleving en de gezinnen die dit mogelijk maken. De derde reden tot slot waarom jongeren langer thuis
blijven wonen is een grote evolutie in de huisvesting. Vroeger had je kleine huizen en grote gezinnen. Nu is
iedereen groter behuisd en telt het gemiddelde gezin veel minder kinderen. Hierbij komt ook dat de meeste
Van 7 tot 107 45