V Van n 7 t tot 1 107 - Artesis

De bovenstaande aspecten van de intergenerationele solidariteit impliceren een aantal voorwaarden die
jongeren kunnen stellen aan de samenleving vooraleer ze meestappen in de intergenerationele solidariteit.
Onderstaand wordt hier gedetailleerder naar gekeken. Vooraleer de voorwaarden die jongeren koppelen aan
de intergenerationele solidariteit nader bekeken worden, wordt er eerst ingegaan op de bereidheid die
jongeren hebben ten opzichte van de intergenerationele solidariteit.
4.4.2 Bereidheid van jongeren tot intergenerationele solidariteit op het micro –en macroniveau.
In de interviews wordt een groot verschil gemaakt tussen de bereidheid van jongeren tot de
geïnstitutionaliseerde solidariteit en de bereidheid van jongeren op de familiale solidariteit. Waar die laatste
eigenlijk niet in vraag wordt gesteld, worden er wel grote vraagtekens geplaatst bij de bereidheid van jongeren
bij de eerste vorm.
Jan Van Bavel – prof. Demografie, VUB: “Als u mij vraagt wat volgens mij de grootste uitdagingen
zijn door de vergrijzing gesteld, dan denk ik toch in eerste instantie aan meer anonieme vormen van
intergenerationele solidariteit, zoals georganiseerd in het kader van sociale zekerheid. Want als ik
denk aan intergenerationele solidariteit in familieverband, daar heb ik minder zorgen over. Omdat ik
daar verwacht dat die solidariteit heel sterk is, dat die altijd sterk geweest is en ook sterk zal blijven.”
Dit heeft te maken met twee zaken. Ten eerste impliceert intergenerationele solidariteit een grote mate van
verbondenheid. Mensen zijn sneller geneigd om solidair te zijn met iemand die ze kennen. Vermits die
verbondenheid voornamelijk speelt op het microsociale niveau wordt deze dus minder in vraag gesteld. En dat
terwijl door de grote wijzigingen in de bevolkingsstructuur de ‘spelregels’ voor de sociale zekerheid veranderd
zijn. Er zijn nu veel meer ouderen en een kleinere groep jongeren moet hiervoor instaan. Bovendien is het ook
niet meer zeker dat jongeren wel dezelfde mate van solidariteit zullen kennen dan de ouderen nu.
Toch wordt het bestaan van de sociale zekerheid als basis voor solidariteit, als herverdelingsmechanisme niet
in vraag wordt gesteld. Integendeel, zoals Jan Van Bavel (prof. Demografie, VUB) stelt: “de meerwaarde van
de sociale zekerheid als anonieme organisator van solidariteit, is juist dat solidariteit horizontaal en verticaal
is. In de zin van mensen die, families die het breder hebben, dat die solidair zijn met families die het minder
goed hebben. Dus niet exclusief binnen die families.” Wat echter wel in vraag gesteld kan worden is of de
intergenerationele solidariteit zoals het nu georganiseerd wordt in de samenleving de demografische evoluties
volgt, of moeten er veranderingen komen?
Tim De Pauw - (ex-)onderzoeker Politieke Wetenschappen, UA: “Door de demografische evoluties
zijn de ‘spelregels’ veranderd. Er zijn nu veel meer ouderen dan vroeger, en een kleinere groep
jongeren moet hier voor instaan, en dit is niet wat er vroeger afgesproken werd. Bovendien is het
lang niet zeker dat de jongeren nu een zelfde mate van solidariteit zullen kennen later als de ouderen
nu. Als de jongeren zich hiervan bewust worden en ervoor gaan nadenken ontstaat er misschien wel
een ideologische beweging, intragenerationeel, dus die de verschillen tussen de jongeren overstijgt.
Een beweging die in vraag gaat stellen of ze wel die zware lasten willen blijven dragen.”
Fred Dhont – directeur Socius: “Er is een fundamenteel probleem als we ons staatsbestel
grotendeels blijven financieren op een verouderd idee van de levensloop, waarbij de arbeidsfase veel
langer was dan de jeugdfase. Nu krijg je een zodanige compressie op die arbeidsfase, een zodanige
belasting omdat die arbeidsfase eigenlijk die twee andere fasen moet betalen. Dat is fundamenteel
fout in een verouderende en diverse samenleving.”
4.4.3 Voorwaarden die jongeren aan de intergenerationele solidariteit stellen.
Bovenstaande analyse geeft een bepaalde visie op intergenerationele solidariteit weer, namelijk
intergenerationele solidariteit als reciprook herverdelingsmechanisme, met een sterke component
eigenbelang, vooral op het macrosociale niveau. Verder werd gesteld dat de bereidheid van jongeren tot
intergenerationele solidariteit vooral in vraag wordt gesteld bij de georganiseerde, institutionele solidariteit,
voornamelijk te wijten aan een wijziging in de bevolkingstructuur waardoor de basis waarop die
geïnstitutionaliseerde solidariteit is gestoeld grote veranderingen kent. Jongeren kunnen dus een aantal
voorwaarden stellen vooraleer ze meestappen in de intergenerationele solidariteit. Vanuit de idee dat de basis
Van 7 tot 107 51