Mei 2009 Ingeborg Hillaert Hilde Maelstaf Inhoud Britt Dehertogh Leen Heylen Promotoren: Hilde Maelstaf (<strong>Artesis</strong> Hogeschool Antwerpen) Britt Dehertogh (<strong>Artesis</strong> Hogeschool Antwerpen) Jos Pauwels (<strong>Artesis</strong> Hogeschool Antwerpen) Prof. D. Mortelmans (Universiteit Antwerpen) Leen Heylen (Universiteit Antwerpen) <strong>Van</strong> 7 <strong>tot</strong> <strong>107</strong> De positie van jongeren in een vergrijsde en ontgroende samenleving Eindrapport Intergenerationele solidariteit in opdracht van het Agentschap Sociaal- cultureel Werk voor Jeugd en Volwassenen
Voorwoord Dit onderzoek is mede <strong>tot</strong> stand gekomen dankzij de inzet van verschillende personen. We willen in de eerste plaats het Agentschap Sociaal-Cultureel Werk voor Jeugd en Volwassenen bedanken voor de goede samenwerking. Een speciale dank gaat uit naar de leden van de stuurgroep voor de goede begeleiding en sturing tijdens het onderzoek en het luisterende oor tijdens de stuurgroepbijeenkomsten. Bedankt Johan <strong>Van</strong> Gaens (Agentschap Sociaal-Cultureel Werk voor Jeugd en Volwassenen), Trees De Bruycker (Agentschap Sociaal- Cultureel Werk voor Jeugd en Volwassenen), Lieve <strong>Van</strong>derleyden (Studiedienst Vlaamse Regering), Kathy Louagie (Vlaamse Ouderenraad), Pieter Lietaer ( Vlaamse Jeugdraad) en Valerie Carette (Departement Welzijn, Volksgezondheid en Gezin). Verder gaat onze dank uit naar alle mensen die aan dit onderzoek hebben deelgenomen. Ten eerste al de mensen die hebben deelgenomen aan de diepte-interviews. Bedankt Erik Schokkaert (prof. economie, KULeuven), Trui Maes (stedenbouwkundige, Centrum voor Duurzame Ontwikkeling), Dominique Verté (prof. agogiek, VUB) , Tim De Pauw (politieke wetenschappen, (ex-) junior-onderzoeker UA), Liliane Versluys (advocate en auteur), Jan <strong>Van</strong> Bavel (prof .demografie, VUB), Pearl Dykstra (Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut (NIDI), Bea Cantillon (prof. sociologie, UA), Pieter Lietaer (Vlaamse Jeugdraad, stafmedewerker), Mil Kooyman (ABVV), Luc Jonckheere (Samenhuizen vzw), Ferre Wyckmans (LBC-NVK), Christel Verhas en Anne-Mie Drieskens (Gezinsbond), Goddie De Smet (Vlaamse Ouderenraad), Anne <strong>Van</strong> Meerbeeck (Koning Boudewijnstichting), Raf Mertens (Christelijke Mutualiteit), Jan Turf (Bond Beter Leefmilieu), Jerry Crombez (Unizo Antwerpen), Hakim Benichou (Minderhedenforum vzw) en Etienne Poelvoorde (SERV). Ten tweede dank aan de deelnemers van de focusgroep: Trui Notebaert (JOKA jeugdorganisatie), André Witters (Impact vzw), Steven <strong>Van</strong>denbroecke (S-plus vzw), Bert Dhondt (Welzijnszorg), Nele Yperman (Familiehulp vzw), Io Lenaerts (Solidariteit voor het gezin), Fred Dhont (Steunpunt voor Sociaal-Cultureel Volwassenenwerk (Socius)), Lies Lambert (Mobiel 21), Wouter <strong>Van</strong>derstede (Kind en Samenleving), Gaby Jennes (Hoger Instituut voor Gezinswetenschappen) en Nathalie <strong>Van</strong> Ceulebroeck (Vereniging Vlaamse Jeugddiensten –en consulenten). Ook dank aan de deelnemers van de dialooggesprekken in het kader van het Project 2015. Bedankt Stef Hamerlinck en grootvader Elie Raemdonck, Bregje Pauwels en grootmoeder Lydia Deveen en Etienne Bruneel. Dank aan de tweedejaarsstudenten van de opleiding sociaal werk (2008-2009) voor het afnemen van korte interviews met professionelen uit het sociaal werkveld. Tot slot gaat onze oprechte dank naar de kinderen en jongeren die hebben deelgenomen aan de video. Bedankt Sefanja Hillaert, Priyanka Raes,Tahnee Naessens, Martje Rullens, Klara Demyttenaere, Leandros Kavadias en Clara Kavadias. Het onderzoek is zeer kortlopend geweest. Op slechts vijf maanden tijd werden tientallen experten geïnterviewd en werden de resultaten verwerkt. Niettemin hopen we dat de verschillende verhalen en argumenten van alle betrokkenen het debat rond intergenerationele solidariteit kunnen aanwakkeren en een stimulans kunnen zijn voor acties. Ingeborg Hillaert & Hilde Maelstaf, mei 2009 <strong>Van</strong> 7 <strong>tot</strong> <strong>107</strong> 2
- Page 1: VVan n 7 ttot 1107 DDe posittie van
- Page 5 and 6: solidair te zijn met iemand die ze
- Page 7 and 8: 4.2 CONCEPTUALISERING VAN DE BEGRIP
- Page 9 and 10: 1 Inleiding Op 28 en 29 april 2008,
- Page 11 and 12: Er wordt gebruik gemaakt van een mu
- Page 13 and 14: 2 Een theoretische blik op intergen
- Page 15 and 16: Vlaamse bevolking (Elchardus, red.,
- Page 17 and 18: maar ook de toenemende complexiteit
- Page 19 and 20: De functionele solidariteit, of de
- Page 21 and 22: eerlijkheid, warmte, enzovoort (Ham
- Page 23 and 24: 2.2.2 Durkheim Sociale solidariteit
- Page 25 and 26: overwegingen voor materieel voordee
- Page 27 and 28: dat een cultuur die de nadruk legt
- Page 29 and 30: Ten derde kijken jonge mensen ander
- Page 31 and 32: moet worden, maar verschillende rou
- Page 33 and 34: hier ook eerder gezien als het kunn
- Page 35 and 36: Deel Onderzoeksmethode Van 7 tot 10
- Page 37 and 38: diepgaand het onderzoeksthema aan b
- Page 39 and 40: Een van de belangrijkste doelstelli
- Page 41 and 42: Intergenerationaliteit komt sterk n
- Page 43 and 44: Resultaten Deel Van 7 tot 107 42 4
- Page 45 and 46: driedeling binnen de groep jongeren
- Page 47 and 48: jongeren nu beter met hun ouders ov
- Page 49 and 50: jongeren die wel kampt met depressi
- Page 51 and 52: 4.4.1 Intergenerationele solidarite
- Page 53 and 54:
waarop de geïnstitutionaliseerde s
- Page 55 and 56:
4.4.5 Dialoog tussen jongeren en ou
- Page 57 and 58:
5 Beleidsaanbevelingen 5.1 Inleidin
- Page 59 and 60:
een beroep met zich meebrengt. Op z
- Page 61 and 62:
• Aanbeveling 3: mogelijkheid ond
- Page 63 and 64:
Ook van belang hier is het vrijwill
- Page 65 and 66:
Als de nadruk ligt op de onbetaalba
- Page 67 and 68:
Op lokaal niveau, (op buurt en wijk
- Page 69 and 70:
eter op elkaar afstemmen : ruimte,
- Page 71 and 72:
Stad aantrekkelijk maken. • Aanbe
- Page 73 and 74:
Ondersteunen en stimuleren van de f
- Page 75 and 76:
• Aanbeveling 48: levenslang lere
- Page 77 and 78:
6 Bibliografie • Attias-Donfut, C
- Page 79:
• Vanderleyden L., Callens M., No