V Van n 7 t tot 1 107 - Artesis

Er werd reeds gesteld dat jongeren ook meer en meer zelf verantwoordelijk worden gesteld voor de keuzes
die ze maken, de individuele verantwoordelijkheid wordt sterk benadrukt. Ook dit legt een grotere druk op
jongeren. Zeker op jongeren die minder sterk zijn het in maken van keuzes of die de kansen niet krijgen om
keuzes te kunnen maken.
Bert Dhondt – Welzijnszorg: “Voor jongeren die minder sterk zijn in het maken van keuzes is het wel
degelijk moeilijker. En ook voor degene die de keuzes niet krijgen. De cijfers van ons onderwijs is
bijvoorbeeld nog altijd heel slecht voor de zwakste groep, de slechtste van Europa. Hoe meer keuzes
aangeboden worden, hoe moeilijker om de juiste weg te kiezen, om dan uiteindelijk succesvol op te
groeien. En welvaartstijgingen zijn altijd gepaard gegaan met een stijgende kloof. Dus bijvoorbeeld
de kloof in gezondheid, vanaf de geboorte, kindersterfte is bijvoorbeeld dubbel zo groot bij mensen
die alleen een diploma lager onderwijs hebben dan bij mensen met een hoger opleiding.”
Hier komt nog eens bij dat jongeren deze keuzes maken in een samenleving die gekenmerkt wordt door een
toenemende onzekerheid door het vervagen van groepsgrenzen en het ontstaan van nieuwe
ordeningsprincipes. Waar mensen vroeger duidelijk tot een bepaalde groep behoorden, is dit nu veel minder
duidelijk afgebakend. In die zin beschouwen jongeren zich dus meer als een individu dan als behorend tot een
groep, en dit brengt wel wat gevolgen met zich mee. Waar jongeren vroeger duidelijke referentiepunten
hadden waarop ze zich konden baseren bij het invullen van hun leven, staan jongeren er nu meer alleen voor.
Waar vroeger de principes, de waarden of ideologieën van de groep waartoe je behoorde de keuzes en
levensloop bepaalden, kunnen of moeten jongeren dit nu zelf invullen, in een tijd waarin de
keuzemogelijkheden ook enorm zijn toegenomen en waar ze zelf verantwoordelijk worden gesteld voor hun
beslissingen. Dit brengt voor de jongeren een grotere onzekerheid met zich mee en zorgt dus ook voor een
grotere druk. Niet alleen in de interviews wordt deze idee geopperd, ook Leccardi (2006) heeft dit al eerder
aangegeven. Volgens haar is onzekerheid de essentiële dimensie van de huidige tijdsgeest, net door het
wegvallen van die referentiepunten bij het invullen van je eigen leven.
Fred Dhont – directeur Socius: “Vroeger waren de ordeningsprincipes politiek, ideologische
opvattingen, gender, klasse en leeftijd. Dat waren de ordeningsprincipes om de groepen samen te
stellen. De vraag is of die zogezegde breuklijnen nog de breuklijnen zijn langs waar de
gemeenschapsvorming verloopt. Ik denk het niet. We zitten in een overgangsfase en gaan naar iets
dat veel minder gedefinieerd is.”
Tot slot zijn de geïnterviewden van mening dat het helse ritme waarin jongeren vandaag de dag leven ook een
grotere druk leggen op een bepaalde groep jongeren. Waar de twee vorige evoluties eerder van toepassing
zijn op de drie groepen van jongeren die in het begin onderscheiden zijn, geldt deze evolutie eerder voor
voornamelijk hooggeschoolde jongeren die al de eerste stappen zetten op de arbeidsmarkt en dit willen
combineren met een rijk gevuld vrije tijdsleven, met een gezin, enzovoort. Dominique Verté (prof. agogiek,
VUB) spreekt in dit geval over de ‘crunch of time’: “De druk op jongeren is gigantisch opgevoerd. Ze moeten
carrière maken, ze moeten ongelooflijk actief zijn op het niveau van de vrije tijd. Er is een soort van
vrijetijdscultuur ontstaan die ook zeer belastend is. En dat moet allemaal op een moment waarbij dus dat het
tempo toch wel heel sterk is toegenomen. Maar men spreekt in dat verband ook over de ‘crunch of time’,
waarbij dat alles dus in mekaar gewrocht zit. En waardoor dus dat het eigenlijk de populatie is die denk ik wat
stress, wat druk betreft, ik denk het zwaarst onder druk staat in de samenleving.”
Deze evoluties hebben ook gevolgen voor de intergenerationele solidariteit. Voor de jongere generatie soms
moeilijk om nog zorgtaken op zich te nemen, zowel naar de ouderen als naar hun jonge kinderen. Ze werken
vaak met twee aan een hoog tempo en de combinatie van arbeid, vrije tijd en zorg voor kinderen en ouderen
wordt moeilijk.
Voor de ouderen naar de jongeren ligt hier een taak voor het versterken van de jongeren in de
adolescentenwereld. Jongeren die zich gedragen weten door meerdere generaties staan een pak sterker in
de samenleving. Zoals eerder gesteld blijkt uit onderzoek dat het eerder goed gaat met het welbevinden van
jongeren, dat ze zich goed in hun vel voelen, een redelijk hoog zelfbeeld hebben en weinig te kampen hebben
met depressies. Toch wordt in de onderzoeken ook gewag gemaakt van een kleine, maar belangrijke groep
Van 7 tot 107 47