Dienstenhandel en de Interne Markt - E-thesis

Hoofdstuk 1: Begrip(pen) en problematiek Hoofdstuk 1: Begrip(pen) en problematiek
1.5 Besluit
Uit dit hoofdstuk is duidelijk geworden dat het antwoord op de vragen “wat is een dienst?”,
“welke dienstensectoren zijn er?” en “wat is dienstenhandel?” niet zo eenvoudig is als eerst
gedacht. De belangrijkste oorzaak hiervoor is de visietegenstelling tussen economisten. Zo
leggen de klassieke economen (Smith, Clark en Fisher) voornamelijk de nadruk op 1) de
ontastbaarheid, 2) de onvatbaarheid, 3) de immaterialiteit, 4) de gelijktijdigheid van productie
en consumptie en 5) de tijdelijkheid van diensten; en worden deze zogenaamde
dienstenkenmerken door verscheidene andere (recente) auteurs betwist.
Het resultaat van de visietegenstelling is een situatie waarbij verscheidene definities voor het
begrip dienst naast elkaar worden gebruikt, net zoals verscheidene economische indelingen.
In recente jaren werden internationale afspraken gemaakt om internationale vergelijkingen
mogelijk te maken. Voor de indeling van de economie in subsectoren worden nu de
richtlijnen van ISIC/NACE gevolgd, althans in officiële statistieken. Als het niet over officiële
statistieken gaat mag men nog steeds met zijn eigen opdeling op de proppen komen,
aangezien de ISIC/NACE opdeling enkel een afspraak is, en zodoende niet foutloos.
Hetzelfde geldt voor de registratie van de internationale dienstenstromen. Er werd
afgesproken om de richtlijn van de Balance of Payments Manual (BPM5) te volgen, of die
van de nieuwe Manual on Statistics of International Trade in Services (MSITS), maar ook
hier gaat het over slechts over afspraken. Geen enkele opdeling en richtlijn zal correct zijn,
omdat een opdeling nu eenmaal afhangt van basisveronderstellingen en deze kunnen
aanvaardt én betwist worden. De in dit werk weergegeven statistieken hebben verscheidene
bronnen, maar het gaat steeds over officiële statistieken wat betekent dat ze werden
opgesteld volgens de ISIC/NACE-richtlijn (algemene economische cijfers, bv.
werkgelegenheid) of de BPM-richtlijn (handelsstatistieken).
Ten slotte wordt nog steeds veel gebruik gemaakt van de opdeling primair-secundair-tertiair.
Volgens bepaalde recente auteurs – en ik volg hen daarin – gaat deze opdeling niet meer op
omdat de huidige economie een ‘dienstindustrie’ is waarin de dienstensectoren en de
industrie elkaar aanvullen. In praktijk blijkt echter dat deze ‘oude’ opdeling nog steeds in vele
(bijna alle) statistieken wordt gehanteerd, waardoor ook deze thesis vol staat van statistieken
die volgens deze “verouderde” opdeling werden opgesteld.
Dienstenhandel en de Interne Markt 19