Dienstenhandel en de Interne Markt - E-thesis

Hoofdstuk 2: Tertiarisering Hoofdstuk 2: Tertiarisering
2 Tertiarisering en haar bijdrage tot de welvaart
De dienstensectoren nemen heden ten dage - zoals uit dit hoofdstuk zal blijken - een
belangrijk deel van de economische activiteit en werkgelegenheid voor hun rekening, dit
zowel in België als in Europa. Deze tertiarisering (overgang van een industriële naar een
postindustriële economie) is reeds enkele jaren bezig en het is algemeen verwacht dat ook
de komende jaren in het teken zullen staan van dit proces. Dit hoofdstuk heeft als doel een
beter inzicht te bieden in het proces en de oorzaken van deze tertiarisering, om nadien over
te gaan tot een bespreking van recent cijfermateriaal over de werkgelegenheid en de
welvaart door deze sector(en) gegenereerd.
2.1 Het tertiariseringsproces
2.1.1 Behoeftewijzigingen…
Volgens Fransen (1991:111) is de economie “een dynamisch systeem gericht op de
behoeftebevrediging van de gezinnen en de bedrijven”. Dit betekent dat als de behoeften
van de gezinnen en de bedrijven wijzigen, de economie gedwongen wordt zich aan te
passen aan deze nieuwe situatie d.m.v. een aanpassing van het aanbod.
2.1.1.1 Wijzigingen in de behoeften van de gezinnen
Volgens Fransen (1991) hebben zich twee belangrijke wijzigingen in de behoeftepatronen
van de gezinnen voorgedaan sinds het ontstaan van de moderne economische studies in de
18 e eeuw. De eerste wijziging vond plaats in de 19 e eeuw: door productiviteitsstijgingen in de
landbouw (t.g.v. technologische ontwikkelingen) daalde de prijs van deze primaire producten.
Het uitgespaarde geld konden de gezinnen gebruiken om andere – secundaire – behoeften
te bevredigen. Deze secundaire behoeften worden bevredigd door het aanschaffen van
goederen, wat een belangrijke stimulans is geweest voor de toen opkomende
productiecentra. In de 20 ste eeuw heeft zich een tweede belangrijke wijziging voorgedaan,
ook nu gestimuleerd door technologische innovatie: de toegenomen standaardisatie in de
productie leidde tot lagere prijzen voor secundaire goederen, waardoor de gezinnen over
extra middelen beschikten om aan hun andere – tertiaire – behoeften te voldoen. Deze
tertiaire behoeften worden op hun beurt bevredigd door het aanschaffen van diensten, wat
een belangrijke boost heeft gegeven aan het ontstaan van de verscheidene
dienstensectoren. De toegenomen koopkracht en de geleidelijke verzadiging van de vraag
naar primaire en secundaire goederen heeft zodoende de consumentenvraag naar diensten
aangewakkerd (Fransen, 1991:111). We mogen echter niet vergeten dat dit niet de enige
redenen zijn: ook de toegenomen vrije tijd en de daaruit volgende vraag naar
vrijetijdsbesteding, de veroudering van de bevolking en de nood aan verzorging, de behoefte
Dienstenhandel en de Interne Markt 20