Dienstenhandel en de Interne Markt - E-thesis

Hoofdstuk 2: Tertiarisering Hoofdstuk 2: Tertiarisering
aan opleiding en de vraag naar goed onderwijs, … hebben een belangrijk aandeel in de
uitbouw van de tertiaire sector.
2.1.1.2 Wijzigingen in de behoeften van de bedrijven
De bedrijven hebben – net zoals de gezinnen – de uitbouw van de dienstensectoren
ondersteund door een groeiende behoefte aan diensten, al heeft hun toegenomen behoefte
aan diensten andere oorzaken, nl. de nood aan specialisatie en rationalisatie. De 20 ste eeuw
werd immers gekenmerkt door een toegenomen internationale concurrentie t.g.v. de
globalisering van de economie en het afschaffen van handelsbelemmeringen in de wereld
(Fransen, 1991:112). Deze scherpe concurrentie dwong (en dwingt) bedrijven om zo
rationeel en zo efficiënt mogelijk te opereren. Door het ontstaan 12 van verscheidende nieuwe
communicatiemechanismen werd het mogelijk om bepaalde activiteiten 13 uit te besteden. De
verdere ontwikkeling van deze communicatiemiddelen zal leiden tot nog meer specialisatie
en uitbesteding van dienstenactiviteiten (Hoekman en Primo Braga, 1997:287). De
internationalisatie- en specialisatietrend hebben dus geleid tot 1) een verzelfstandiging van
bepaalde activiteiten die voorheen door het eigen bedrijf werden uitgevoerd (bv.
boekhouding, marketing, vervoer) en 2) de logische verdere uitbouw van deze
verzelfstandigde activiteiten.
De werknemers die voorheen in een productiebedrijf diensten uitvoerden (bv. de juristen, de
boekhouders, de logistieke planners, …) doen dit nu in een verzelfstandigde entiteit.
Hierdoor zou men verwachten dat de totale werkgelegenheid niet toeneemt: het enige
verschil is dat die diensten nu worden gecatalogeerd onder de dienstensectoren, daar waar
ze vroeger ‘verstopt’ zaten in de secundaire sector. De OESO stelt echter vast dat de
toename van de werkgelegenheid in de dienstensectoren niet enkel kan verklaard worden
door deze uitbestedingtrend:
“… differences in the service share cannot be attributed primarily to differences in the extent
to which goods-producing firms outsource service-type work to firms in the service sector.
Rather, a higher service-sector share is associated with an economy-wide increase in the
white-collar share of employment, with this share increasing even within the goods sector. If
higher service-sector shares primarily reflected greater outsourcing of service-type work by
good-manufacturing firms, the overall white-collar share would be unaffected while the whitecollar
share in the service sector would be expected to be lower where [in reality] the service-
sector share is higher.” (OECD, 2000:82, al. 7).
12 Hoekman en Primo Braga (2005:287) stellen dat de omschakeling van operatorengeïnitieerde
(werknemer telefoonmaatschappij maakt verbinding) naar klantengeïnitieerde (klant draait/toetst
zelf het nummer) telefoongesprekken in de jaren 1970 de basis heeft gelegd voor de nieuwe
communicatiemiddelen. Later zal de ontwikkeling van de computer en van het internet (met alle
daaraan verbonden communicatiewijzen) een verdere boost geven aan deze uitbestedingtrend.
13 Vooral diensten worden uitbesteed (bv. O&O, softwareontwikkeling, voorraadbeheer, …) maar
ook (delen van) de productie kunnen uitbesteed worden.
Dienstenhandel en de Interne Markt 21