Verkenning Maatschappelijke Kosten en Baten - Sport Knowhow XL

Culturele Hoofdstad in zichzelf zo’n sterk merk is, dat
mensen ieder jaar de Culturele Hoofdstad nareizen, in plaats
van dat het evenement een blijvend effect heeft op het
imago van de organiserende stad. Dat wordt geïllustreerd
door het aantal hotelovernachtingen in Rotterdam. In 2001
piekte dat op 511.800, maar het jaar nadat Rotterdam
Culturele Hoofdstad was, lag het aantal overnachtingen
alweer op het niveau van 2000; ruim 462.000 (Richard en
Wilson, 2004).
Voor het inschatten van de kosten en baten uit toerisme,
starten we met het inschatten van het aantal tickets dat
verkocht zal worden aan buitenlanders. In deze VMKB
gebruiken we kengetallen om de totale bestedingen van
toeristen te bepalen. Het gaat dan om kengetallen met
betrekking tot het gemiddelde aantal overnachtingen per
toerist, het gemiddelde aantal bezochte evenementen en
de gemiddelde bestedingen per dag. Daarnaast houden
we zowel bij de accommodatievraag als de bestedingen
rekening met wegblijfeffecten volgens de aanpak van
Preuss waarbij de aannames variëren in de worst, base en
best case.
2.6 Niet-succesvolle bids
Uit de literatuur (Masterman 2010) blijkt dat ook een
niet-succesvol bid ertoe kan leiden dat positieve baten
gegenereerd worden.
Een niet-succesvol bid kan als katalysator worden
gebruikt om elementen van het bid (vooral
gebiedsontwikkelingsprojecten) ook zonder de Spelen
te realiseren. Een voorbeeld hiervan is Toronto, waar de
bids voor de Spelen van 1996 en 2008 plannen voor de
opwaardering van het waterfront bevatten. Hoewel de bids
onsuccesvol bleken, gaan de plannen nu door. Dit leidt tot
investeringen van meer dan 8 miljard euro tot 2020.
Daarnaast noemt Masterman het opdoen van ervaring voor
een mogelijk later bid als waardevol. Voorbeelden hiervoor
zijn de succesvolle bids van Londen 2012 (eerdere bids van
Birmingham 1992 en Manchester 1996 en 2000 waren
onsuccesvol), Beijing 2008 (bid in 2000 was onsuccesvol),
Athene 2004 (bid in 1996 was onsuccesvol) en Sydney
2000 (bids van Brisbane 1992 en Melbourne 1996 waren
onsuccesvol).
De lessen van niet-succesvolle bids gaan vaak ook in op
de zogenoemde Olympisch Effecten. Een Olympisch
Effect is het duwtje dat de Olympische Spelen kan
geven in het realiseren van beleidsdoelstellingen op een
ander beleidsterrein. In deze Verkenning worden deze
Olympische Effecten geïnventariseerd en op kwalitatieve
wijze beschreven.
2.7 Olympisch Effect
Veel mensen geloven dat de revitalisering van het Londense
Stratford zonder het vooruitzicht (of de druk) van de Spelen
van 2012 niet van de grond zou zijn gekomen. De trots en
het vertrouwen dat mensen krijgen als ‘hun’ wijk of stad
wordt aangewezen als mogelijk belangrijke locatie voor
de Spelen heeft effect op het gedrag en kan daardoor
een Olympisch Effect creëren. Vertrouwen leidt tot de
bereidheid om te investeren. Investeringen die op hun
beurt leiden tot verbetering van de leefkwaliteit. Een effect
dat in en rond Stratford kan worden waargenomen en dat
zich zonder de Spelen mogelijk minder snel zou hebben
voorgedaan of minder impact zou hebben gehad. Sommige
kandidaat-steden, zoals bijvoorbeeld Birmingham, hebben
een Olympisch Effect gerealiseerd terwijl hun bid door het
IOC niet werd gehonoreerd. Je hoeft de Olympische Spelen
dus niet per se toegewezen te krijgen om een Olympisch
Effect te kunnen realiseren.
Een ander voorbeeld is Barcelona. Ruim voor de Spelen van
1992 was deze plaats voor veel toeristen een niet bijzondere
bestemming. Het potentieel van Barcelona als kustplaats
– met de toen al aanwezige bezienswaardigheden – werd
daardoor onderbenut. Barcelona heeft in de aanloop naar
de Spelen fors geïnvesteerd om zich aantrekkelijk te maken
voor toeristen en de Spelen met succes gebruikt om dat
aan de wereld kenbaar te maken. Het Olympisch Effect
zou kleiner zijn geweest als Barcelona, zoals bijvoorbeeld
London, wereldwijd reeds erkend zou zijn als interessante
toeristische bestemming. Het Olympisch Effect kan ook
optreden in de branding van een land. De Spelen worden
dan vooral benut om het land in de etalage te zetten. Het
biedt een bijzondere kans om de wereld te laten zien wat
men in huis heeft. Dat kan structurele effecten hebben op
de economie; de externe oriëntatie neemt toe en dat kan
gepaard gaan met een toename van de handel.
De Spelen kunnen bijdragen aan gevoelens van nationale
trots of invloed hebben op de sportparticipatie, en
daarmee op de volksgezondheid. Veel genoemd in de
literatuur zijn ook de emancipatie van mensen met een
beperking, onderlinge verbondenheid en verhoging van
Rebel | Arup
29