SOA consensus 1997 - Huidziekten.nl

SOA DIAGNOSTIEK & THERAPIE RICHTLIJNEN 1997
9.5 Neurosyfilis
9.5.1 Inleiding (beloop van de invasie van het centrale zenuwstelsel met T. pallidum):
In het kader van een treponemabacteriëmie treedt frequent een asymptomatische ontstekingsreaktie op, die ook
zonder behandeling meestal van voorbijgaande aard is. In sommige gevallen echter krijgt deze meningeale
perivasculitis een chronisch karakter en treedt een treponemale antilichaamreaktie op binnen het centrale
zenuwstelsel. Er is dan sprake van neurosyfilis. Deze kan al dan niet symptomatisch zijn. In 7-9% van de
gevallen gaat syfilis, indien onbehandeld, over in een symptomatische neurosyfilis (zie literatuur). In eerste
instantie is dan sprake van een meningovasculitis, in een later stadium van een parenchymateuse ontsteking
met tabes dorsalis of dementia paralytica als uiting.
Bij meningovasculaire symptomatische neurosyfilis zal men bij lumbaalpunctie in de liquor cerebrospinalis
een verhoogd aantal mononucleaire cellen vinden, bij parenchymateuse neurosyfilis zal dat niet altijd het geval
zijn.
9.5.2 Klinische diagnostiek van neurosyfilis:
Bij de diagnostiek van neurosyfilis zijn anamnese, lichamelijk onderzoek, serologisch onderzoek en bevindingen
bij liquoronderzoek van essentieel belang (zie 9.6: Indicaties voor liquoronderzoek). Op grond van de
kliniek alléén is geen zeker onderscheid te maken tussen asymptomatische neurosyfilis en latente syfilis. Aspecifieke
neurologische verschijnselen zoals hoofdpijn en concentratiestoornissen kunnen voorkomen in het
kader van neurosyfilis, maar daarnaast kunnen ook aandoeningen van de N. opticus, N. acousticus of N.
facialis voorkomen als uiting.
9.5.3 Neurosyfilis diagnostiek bij HIV-geïnfecteerden:
Meningitisachtige beelden, meningovasculaire symptomen en liquorafwijkingen (verhoogd aantal
mononucleairen, totaal eiwit en immuunglobuline indexen en door transsudatie zelfs positieve treponemale
testen, naast mogelijk zelfs een fout-positieve FTA-abs. test) hoeven bij HIV-geïnfecteerde patiënten met
positieve luesserologie niet persé op neurosyfilis te wijzen, maar kunnen voorkomen in het kader van de HIVinfectie
zèlf. Bij dergelijke patienten kan het moeilijk zijn neurosyfilis met zekerheid aan te tonen of uit te
sluiten. Zie 9.5.4.
9.5.4 Laboratoriumonderzoek voor neurosyfilis diagnostiek
9.5.4.1 Serumbepalingen:
TPHA kwantitatief, FTA-abs kwalitatief, VDRL kwantitatief, IgG-gehalte, IgM-gehalte en albuminegehalte.
9.5.4.2 Liquorbepalingen:
TPHA kwantitatief, FTA-abs. test kwalitatief, VDRL test kwantitatief, IgG-gehalte, IgM-gehalte, totaal eiwit,
albuminegehalte, aantal mononucleaire cellen.
9.5.4.3 Extra parameters in de liquor cerebrospinalis:
IgG-index, IgM-index, eventueel albumine ratio.* De TPHA-index heeft slechts beperkte waarde (zie
literatuur). Er is nog onvoldoende bekend aangaande de waarde van de polymerase-kettingreactie.
IgG-index (maat voor intrathecale IgG synthese):
IgG-gehalte (mg/l) liquor : albuminegehalte (mg/l) liquor
IgG-gehalte (mg/l) serum albuminegehalte (mg/l) serum
* De IgG-index daalt na adequate therapie, maar kan gestoord blijven, net als TPHA-index en albumine ratio.
VDRL test, IgM-index en aantal cellen horen negatief te worden of te normaliseren binnen 1-2 jaar.
- 36 -