SOA consensus 1997 - Huidziekten.nl

SOA DIAGNOSTIEK & THERAPIE RICHTLIJNEN 1997
Deel C-3. Parasitosen
17 Parasitosen: scabies en pediculosis pubis/capitis
17.1 Scabies
17.1.1 Diagnostische criteria:
- Klinisch beeld* (gangetjes - niet bij alle patiënten aanwezig - , met name interdigitaal en op randen van handen
en voeten, op polsen, strekzijde van de elleboog, tepels van de vrouw, penis en scrotum, voorste axillair plooi;
papels, papulovesikels, noduli, excoriaties met secundaire pyodermie met crustae en pustels; erythematosquameuze
rash op mediale zijde van de bovenbenen, in de oksels, op de buik, flanken en onderbenen);
- Direct microscopisch onderzoek van een KOH-preparaat van een oppervlakkig epidermaal huidmonster (“skin
snip”: mijten en eieren van Sarcoptes scabiei zitten in het stratum corneum; vrouwtje graaft gangetjes, mannetje
graaft “schuttersputje”), afgenomen met een chururgisch mesje ter plaatse van het eind van een gangetje of van
een papel, (papulo)vesikel of nodulus.
- Voor ervaren diagnostici: direct microscopisch onderzoek van materiaal verkregen door met een speld een
gangetje (eventueel te visualiseren met een preparatie-microscoop of dermatoscopie) te volgen en het
donkere/zwarte materiaal aan het eind van het gangetje op de punt op te delven.
* Dit betreft “gewone” scabies. Klinisch beeld scabies norvegica: zie 17.1.8
NB Bevestiging van de diagnose bij minimaal de index-patiënt door positieve microscopie is een vereiste alvorens
men overgaat tot epidemiologisch beleid op grotere schaal (bijv.: epidemie in een instituut).
17.1.2 Transmissie:
- De mijt (Sarcoptes scabiei) wordt overgebracht door langer durend direct lichamelijk contact, alleen in geval
van scabies norvegica ook door besmette kleding of beddegoed of soms zelfs aërogeen (zie 17.1.8). De mijt kan
zich in ±1 uur ingraven in het stratum corneum van de contactpersoon.
- Incubatietijd: 2-6 weken; bij herbesmetting al na 1-4 dagen klachten mogelijk.
NB Hoog contactrisico: personen met langdurig of frequent huidcontact (o.a. via de handen). Laag contactrisico:
personen met weinig frequent of indirect contact met een patiënt (bijv. beddegoed).
17.1.3 Indicatie SOA-onderzoek:
- Bij volwassenen met scabies standaard SOA-onderzoek verrichten afhankelijk van de anamnese (risicogedrag
t.a.v. SOA?).
17.1.4 Indicaties voor therapie:
- Positief direct preparaat of klinische verdenking (index casus en contactpersonen mét klachten);
- Preventieve medebehandeling op epidemiologische gronden (contactpersonen zònder klachten).
17.1.5 Therapie
17.1.5.1 Volwassenen en kinderen (en contactpersonen) vanaf 3 jaar:
1e keus: lindaansmeersel 1% FNA (éénmalig gedurende 8-12 uur).
2e keus: permetrine 5% crème (Loxazol crème®; éénmalig gedurende 8-12 uur).*
17.1.5.2 Kinderen (en contactpersonen) jonger dan 3 jaar:
1e keus: permetrine 5 % crème (Loxazol crème®; éénmalig gedurende 8-12 uur).*
2e keus: lindaansmeersel 1% FNA (éénmalig gedurende 8-12 uur)
3e keus: benzylbenzoaatsmeersel FNA gedurende 24 uur (na initiële behandeling nog minimaal 2 x herhalen met
24 uur tussenpoos)
* Permetrine 5% crème is veel duurder dan lindaansmeersel 1% FNA en is anno 1997 uitgesloten van vergoeding
krachtens de Ziekenfondswet.
- 57 -