SOA consensus 1997 - Huidziekten.nl

SOA DIAGNOSTIEK & THERAPIE RICHTLIJNEN 1997
Deel E. Seksueel geweld tegen kinderen / volwassenen
23. Seksueel misbruik van kinderen (verdenking van): algemeen beleid/indicatoren seksueel misbruik
23.1 Vertrouwensarts:
Inschakelen vertrouwensarts (lijst Bureaus Vertrouwensarts: zie Hoofdstuk 29.7)
23.2 SOA onderzoek:
SOA onderzoek bij (kinder)dermatoloog en/of kinderarts en eventueel (kinder)gynaecoloog na overleg met de
vertrouwensarts (kans op SOA bij kind klein als er misbruik is binnen het gezin, de kans is groter als de dader
niet tot het gezin behoort):
23.2.1 Klinisch onderzoek:
Inspectie van genitalia, anus en mond en onderzoek op gewone wratten.
23.2.2 Laboratorium onderzoek:
- onderzoek op C. trachomatis in materiaal afgenomen uit urethra en rectum (EIA/ELISA op materiaal uit
rectum is niet betrouwbaar) en bij meisjes de cervix (tenzij hymen intact is). Cave asymptomatische infectie.
- kweek op N. gonorrhoeae van materiaal afgenomen uit keel, rectum en urethra en bij meisjes ook uit de
cervix (tenzij hymen intact is). Cave asymptomatische infectie.
- bij meisjes: fluor vaginalis onderzoek (zie Hoofdstuk 18).
- bij anogenitale of orale ulcera: Herpes simplex virus kweek en/of directe IF op uitstrijk, eventueel Tzanck-test
op uitstrijk. Afnemen banale kweek.
- condylomata acuminata: biopt voor routine histologie en eventuele HPV typering (PCR op paraffine coupes);
zie Hoofdstuk 13.2.
- bloedonderzoek: luesserologie, serologisch onderzoek op Herpes simplex virus, hepatitis B virus (anti-HBc,
zie Hoofdstuk 16) en eventueel HIV (op indicatie; na toestemming van het betrokken kind, de ouders of de
wettelijke vertegenwoordig(st)er van de ouders).
NB Inspectie en materiaal afname en eventuele behandeling van condylomata acuminata onder narcose (overwegen)
i.s.m. gynaecoloog/pediater.
23.3 Verdenking op seksueel misbruik/mishandeling: verder onderzoek
In overleg met vertrouwensarts:
- eventueel inschakelen kinderarts voor aanvullend lichamelijk en psychosociaal onderzoek;*
- forensisch onderzoek van ouders en/of andere betrokkenen.
* Onderzoek op indicatoren van sexueel misbruik (emotionele en gedragsmatige indicatoren, contekstuele
indicatoren, lichamelijke klachten en afwijkingen) en op andere signalen en symptomen verdacht voor andere
vormen van mishandeling of verwaarlozing. Zie 23.4.
23.4 Indicatoren van seksueel misbruik
23.4.1 Emotionele en gedragsmatige indicatoren
Allereerst wordt hier voor de duidelijkheid een kort overzicht gegeven van het normale seksuele gedrag en de
normale kennis omtrent seksualiteit bij jonge kinderen:
- manipulaties met de genitalia (incl. erecties bij jongetjes);
- masturbatie;
- seksueel spel tussen kinderen van ongeveer dezelfde leeftijd;
- beperkte kennis van de 'seksuele' anatomie, zonder kennis van de precieze functie. Deze kennis neemt toe
bij het ouder worden van het kind.
A. Voorschoolse periode (0-4 jaar)
De meest opvallende signalen bij kinderen tussen 0 en 4 jaar zullen zijn directe lichamelijke reacties (zie 23.4.3),
niet leeftijdsadequaat seksueel gedrag en regressief gedrag.
- 78 -