Interventies voor een leefbare wijk: van theorie naar - Instituut ISW

ij bestaande eigen initiatieven betekent echter niet dat bewoners alles kunnen en
mogen. Professionele organisaties moeten duidelijkheid verschaffen over de rollen,
taken, verantwoordelijkheden en mogelijkheden voor bewoners. Stimuleren houdt
daarnaast ook in dat er voldoende financiële middelen voor en bewegingsruimte in het
programma moeten zijn om (nieuwe) bewonersinitiatieven op te zetten en uit te
voeren.
Faciliteer bewonersinitiatieven
Naast het stimuleren van dergelijke bewonersinitiatieven heeft onderzoek ook
uitgewezen dat het faciliteren van bewonersinitiatieven vaak een noodzakelijke
voorwaarde is om deze initiatieven te doen slagen (zie bijvoorbeeld Winsemius et al.,
2005). Dit kan bijvoorbeeld in de vorm van het beschikbaar stellen van
deskundigheid, materiaal en werkruimte. Het opbouwwerk kan vaak de gewenste
ondersteuning geven bij het vormen en versterken van de groep bewoners die het
project gaan opzetten en uitvoeren. Ook cursussen en workshops voor bewoners om
bijvoorbeeld te leren communiceren zijn vaak gebruikte middelen om projecten
succesvoller te laten verlopen. Ook het gebruik maken dan wel mee laten doen van
openbare instellingen zoals scholen, kerken en moskeeën is hier een veelgebruikte
succesfactor, evenals het betrekken van lokale ondernemers. Goede voorbeelden die
we tegenkwamen in Arnhem zijn Kan Wel, de training van het wijkplatform in Het
Arnhemse Broek en de deeltuin in Malburgen.
Buurtnetwerken en buurtcontext
Onderzoek heeft laten zien dat bij het opzetten en uitvoeren van sociale interventies
om buurtgebonden sociaal kapitaal te stimuleren, het slim is om gebruik te maken van
de aanwezige buurtnetwerken (zie bijvoorbeeld Graaf, 2005). Vaak spelen
sleutelbewoners - de initiatiefnemers (ongeveer 10% van de bewoners) - en een
handjevol ondersteuners (ongeveer 15% van de bewoners) een belangrijke rol. Door
de actievelingen te belonen voor hun inzet door ze in het zonnetje te zetten en ze
persoonlijk te bedanken, wordt voorkomen dat bewoners uiteindelijk stoppen met het
actief zijn voor de buurt (zie bijvoorbeeld Winsemius et al., 2005). Een goed
voorbeeld hiervan is het project ‘sleutelpersonen’ in Malburgen.
Naast het gebruik maken van buurtnetwerken, heeft onderzoek ook uitgewezen
dat het belangrijk is om rekening te houden met de context van de buurt (zie
bijvoorbeeld Graaf et al., 2005). Dit kan bijvoorbeeld door de activiteiten zo
laagdrempelig mogelijk te houden, door gebruik te maken van de historie van de buurt
of door in te spelen op wat er leeft en speelt.
In de wetenschappelijke literatuur is vrij weinig bekend over succes- en faalfactoren
van sociale interventies die investeren in buurtoverstijgend sociaal kapitaal, behalve
dat we weten dat buurtoverstijgende banden zeer moeilijk door professionals te
creëren zijn (zie bijvoorbeeld Putnam & Feldstein, 2003). Toch zijn er enkele
interventies in Arnhem die het vermogen hebben buurtoverstijgende sociale relaties te
genereren, zoals de BronMethodiek, Scoren door Scholing en de Aanpakcentrale. De
hieronder genoemde twee aandachtspunten zijn gebaseerd op het onderzoek in
Arnhem en zijn allesbehalve definitief en compleet:
83
1. Maak gebruik van maatschappelijk gedreven interventies.
2. Maak gebruik van interventies gericht op individuen.
I n t e r v e n t i e s v o o r e e n l e e f b a r e w i j k