Een Vlaamse spiegel - Nederlandse Vereniging voor Kriminologie

sociale benadering kent succes, met als varianten: de anomie theorie (misdaad
is eigen aan de maatschappij), de ecologische benadering (Chicago school =
verschillen naar stadswijken en tradities), de culturele transmissietheorie, de
differentiële associatietheorie (microsocio-logisch aanleren, subculturen) en
de gelegenheidstheorie.
Deze positivistische school blijft vasthouden aan de waarde van de officiële
cijfers. De hoofdauteur Sellin (en Wolfgang) stelt meer en meer belang in
politionele statistieken, die hij zelfs een meerwaarde begint te geven door aan
elk misdrijf een ernstscore (index) toe te kennen. De vraag blijft echter open
in hoeverre geregistreerde cijfers een maat zijn voor de intensiteit en omvang
van de criminaliteit.
Meer en meer gaat men inzien dat crimineel gedrag tot stand komt in interactie
tussen betrokken partijen, het uitgangspunt van het symbolisch interactionisme.
Volgens deze stroming gaan strafrechtsbedeling en het strafrechtssysteem
een grotere rol spelen inzake meten en evalueren. Men krijgt meer aandacht
en stilaan meer inzicht in de niet geregistreerde criminaliteit, en ook het
onderscheid tussen het aandeel gevatte en de resterende, niet gevatte criminelen
helpt de geregistreerde cijfers relativeren.
De ‘labeling’ theorie stelt dat justitieel optreden leidt tot secundaire deviantie.
Het interactionisme heeft voor gevolg dat de werkelijkheid niet meer verklaard,
maar beschreven wordt. Systeemanalyse, flow-charts tonen meer en meer de
functie en invloed van de georganiseerde sociale reactie, en selectief toepassen
van gemaakte regels leidt tot ‘rate producing processes’. De statistische
aandacht blijft wel nog bij de dader, maar wordt meer en meer georiënteerd
naar het statistische productieproces. Een verschillend gebruik wordt gemaakt
van onderscheiden, maar stilaan in hun onderling verband bestudeerde
fenomeenstatistieken (dark number inclusief), politionele statistieken, strafvervolgingcijfers,
straftoemetingsstatistieken, strafuitvoeringstatistieken.
Bovendien wordt steeds meer aandacht besteed aan (on-)veiligheidsgevoelens
als subjectief gegeven, dat niet altijd in verhouding staat tot de objectieve (on-)
veiligheid. Al in de positivistische jaren zestig werden eerst in de VS en daarna
in andere landen grootschalige crime en victim surveys opgezet, mede vanuit
een quasi ongelimiteerd vertrouwen in survey-onderzoek en de toenemende
confrontatie met de dark-number problematiek. Zo ontdekte men ook een
grootschalige ‘angst voor criminaliteit’, ook subjectieve parameter die niet
altijd rechtstreeks in verband staat met objectieve onveiligheid.
Uitgangspunt van de neomarxistische criminologie is de ongelijke verdeling
van economische en politieke macht in de maatschappij. Theorieën over
selectiviteit en primaire criminaliseringsprocessen zijn geïnspireerd door
kapitalistische klassetheorieën. Binnen deze richting ontstaat vooral aandacht
voor mensenrechten, politioneel-statistische benadering, instrumentalisme en
structuralistische benaderingen.
ALGEMENE BENADERING POLITIONELE STATISTIEK
De invloed van de criminologie op de ontwikkeling en interpretatie van de
politionele statistiek was zeer belangrijk, vooral in België. In Nederland is
W. Bruggeman - Niet te vergelijken? Politiestatistiek in België en Nederland
43